Khi màn đêm buông xuống, Santo Nino trở nên yên tĩnh hơn. Tiếng chó sủa vang vọng qua những mái nhà lợp bằng bê tông, gỗ dán và sắt vụn. Khu phố dường như đã hoàn toàn chìm vào giấc ngủ. Tuy nhiên, sự tĩnh lặng này chỉ là vẻ bề ngoài.
“Boy”, một người sử dụng ma túy yêu cầu CNN không tiết lộ tên thật, chia sẻ câu chuyện của mình. “Nó chạy qua tĩnh mạch. Nó trở thành thói quen. Cơ thể luôn khao khát nó”, Boy nói về cảm giác mắc nghiện mà cậu cho là rất khó giải thích.
Boy đã trải qua 3 tháng tù giam vì tội tàng trữ ma túy bất hợp pháp trước khi ông Duterte lên nắm quyền. Giờ đây, mức phạt cho tội danh này đã cao hơn trước.
Những xác người bên đường
Theo Rey Legaspi, một quan chức của chính quyền địa phương, khu vực rộng chưa đầy nửa km2 này đã chứng kiến ít nhất 6 vụ giết người liên quan đến ma túy kể từ khi cuộc chiến chống ma túy bắt đầu. Tuy nhiên, người dân khẳng định con số này phải cao hơn.
Legaspi biết gia đình Domingo Manosca, một người lái xích lô bị giết cuối năm ngoái vì dính líu tới ma túy. Ông nói mình từng “mắng” Domingo vì việc sử dụng ma túy và cố gắng giúp ông này hoàn lương.
Legaspi nói ông tin tưởng vào hiệu quả của cuộc chiến chống ma túy nhưng cảm thấy “thất vọng” vì các vụ giết người ngoài vòng pháp luật không được “giải quyết”.
 |
| Một nạn nhân bị giết vì liên quan tới ma túy tại Manila với phần đầu được quấn băng keo và tay bị trói chặt. Ảnh: CNN. |
Với vai trò đội trưởng đội tuần tra khu phố, Legaspi có nhiệm vụ ngăn người dân uống rượu trên đường phố và xử lý hành vi sử dụng ma túy mà ông phát hiện được.
Dù bạn bè của chính ông đã chết do cuộc chiến chống ma túy, Legaspi nói ông tin vào tầm nhìn của Duterte. Legaspi cũng nói rằng ông không sợ hãi vì bản thân mình không làm gì sai trái.
Nằm rải rác trong các khu chợ của Santo Nino là các cửa hàng tiện ích "sari sari" nhỏ bé bày bán đồ ăn nhẹ, bánh kẹo và thuốc lá.
Từ gian hàng tạp hóa của mình, Benjamin Gallardo, 56 tuổi, chứng kiến sự biến chuyển của khu phố nơi ông sinh sống.
Ông nói cảnh tượng từ những vụ giết người ngoài vòng pháp luật ở Santo Nino thực sự là những cơn ác mộng: Những khuôn mặt bị quấn chặt trong băng dính, thi thể bị vứt lại bên đường, tấm giấy bìa kết tội được bỏ bên xác người chết.
AJ Dunpa, chủ một cửa hàng ở phía bên kia đường, nói rằng trước khi ông Duterte nhậm chức, khu phố này không được an toàn. “Ở đây từng có rất nhiều tội phạm. Một số người nghiện đã bị bắt giữ”, Dunpa cho biết. Anh họ của Dunpa cũng đang ở trong trại giam vì dính líu tới ma túy.
“Từng có một vụ bắn người, ở ngay đằng kia”, anh nói và chỉ tay về phía con đường đông đúc trước mặt.
Bi kịch tang tóc
Từ khi ông Duterte nhậm chức, tỷ lệ tội phạm đã giảm bớt so với trước đây. Đầu tháng 7 năm ngoái, khi chiến dịch chống ma túy khởi động được vài tháng, Cảnh sát Quốc gia Philippines báo cáo tỷ lệ tội phạm trong nước đã giảm mạnh.
Dù cảm thấy tiếc thương cho những người bị giết, Dunpa thừa nhận những thay đổi đáng kể ở khu phố này sau chiến dịch thanh trừng tội phạm. Trước đây, anh thường đóng cửa hàng lúc 10 giờ. Hiện tại, cửa tiệm nhỏ của anh có thể được mở cả đêm.
“Thật đáng buồn. Tôi cảm thấy tiếc cho họ nhưng chúng tôi có thể làm được gì đây”, Dunpa chia sẻ về cái chết của hai cha con người lái xích lô Domingo Manosca.
Vào đêm Domingo bị bắn chết trong nhà mình, cậu con trai Francisco của ông cũng bị trúng đạn khi đang nằm ngủ cạnh đó. Dunpa nói cái chết của cậu bé 5 tuổi này là một bi kịch.
Túp lều mà Michael Siaron và Jennilyn Olaryres đang ở nằm chênh vênh trên một con kênh ứ đọng vì những lớp rác thải dày và hôi thối. Đó là cảnh sống bấp bênh mà cặp vợ chồng nghèo này phải chịu đựng ngày qua ngày.
Ngôi nhà giờ đã không còn. Nó bị phá hủy và được thay thế nhanh chóng bằng các bức tường bê tông.
Tháng 7 năm ngoái, Jennilyn rảo bước dọc theo “con suối”, tên gọi của con kênh bốc mùi ở Santo Nino nơi họ sinh sống. Cô tới Rotay Pasay Rotonda, một giao lộ cách nhà họ 15 phút đi bộ.
Lách qua đoạn băng vàng phong tỏa hiện trường của cảnh sát, Jennilyn khuỵu xuống, ôm lấy thi thể Michael Siaron áp vào ngực mình. Cô không để ý gì tới đám động lộn xộn đang vây quanh xác của chồng cô.
 |
| Jennilyn Olaryres ôm xác chồng mình, Michael Siaron, một lái xe xích lô bị cáo buộc buôn bán ma túy đã bị giết chết vào tháng 7 năm ngoái ở thành phố Pasay, Manila. Bức ảnh chụp lại cảnh tượng này thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế và được nhiều tờ báo lớn trên thế giới đăng tải. Ảnh: Inquirer. |
Bức ảnh ghi lại nỗi đau của Jennilyn khi ôm xác chồng được đặt tên là ‘Pieta’ theo tên của bức tượng Đức mẹ Đồng trinh ôm thi thể Chúa Jesus của nhà điêu khắc Michelangelo. Gần thi thể Siaron là tấm bìa có ghi dòng chữ viết tay: “Tôi là một kẻ buôn ma túy, đừng giống như tôi”.
Anh bị những sát thủ không rõ danh tính giết chết. Họ ngồi trên xe máy, một người lái xe, một tay súng ngồi ở phía sau. Jennilyn khẳng định Michael chỉ là một lái xe xích lô không có liên quan gì tới việc buôn bán ma túy.
Thi thể của Michael giờ nằm lại trong nghĩa trang. Jennilyn đã rời đi không lâu sau khi chồng qua đời. Không ai rõ tung tích của cô kể từ đó đến nay.
Mặc dù vậy, ở Santo Nino, họ sẽ không bao giờ bị lãng quên bởi bức ảnh có mặt họ đã khiến thế giới chú ý tới cuộc chiến chống ma túy khốc liệt tại một trong những quốc gia nghèo nhất châu Á này.