Độc đáo chợ phiên biên giới Na Mèo ở xứ Thanh

Nằm trên địa bàn xã Na Mèo, cách cột mốc biên giới Việt Nam-Lào chừng 300m, mỗi tuần, chợ chỉ họp một phiên duy nhất. Chợ Na Mèo không chỉ là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa mà còn là nơi gặp gỡ, giao lưu, thể hiện tình đoàn kết hữu nghị của nhân dân hai nước Việt-Lào.

Chợ phiên “quốc tế” Na Mèo vẫn giữ được nét mộc mạc, gần gũi đúng hiệu miền sơn cước khi phần nhiều món đồ bày bán đều là sản vật của bà con dân tộc hai nước Việt-Lào.

Chợ được hình thành từ cuối năm 1989, ban đầu chỉ là một khu chợ nhỏ lẻ của đồng bào Thái, Mông, xã Na Mèo. Đến năm 1999, chợ được nâng cấp, xây dựng thành khu chợ kiên cố, sạch sẽ.

Năm 2004, Cửa khẩu Na Mèo được nâng cấp thành Cửa khẩu quốc tế, chợ Na Mèo ngày càng nhộn nhịp hơn, hàng hóa phong phú hơn, lượng người giao thương cũng ngày một nhiều hơn.

Đây là khu chợ biên giới độc đáo nhất xứ Thanh. Chợ được tổ chức một ngày duy nhất vào thứ Bảy hàng tuần. Dù mỗi tuần chỉ họp một phiên duy nhất vào thứ Bảy nhưng không thấy có sự xô bồ, chen lấn. Thuận mua, vừa bán, không nói thách nên dù mua được hay không, tất cả đều rất nhẹ nhàng, vui vẻ.

Không nhiều mặt hàng công nghiệp hiện đại và sầm uất như những khu chợ biên giới khác, chợ Na Mèo mang đậm bản sắc của một phiên chợ quê vùng biên dù vẫn được coi là chợ... quốc tế.

Điều đặc biệt ở phiên chợ này là không có nhiều mặt hàng công nghiệp hiện đại và sầm uất như những khu chợ biên giới khác. Những mặt hàng người dân mang đến bán, như: Chuột rừng nướng, cá suối nướng, rêu suối, vải thổ cẩm, đồ thủ công mỹ nghệ, chiếu, dưa chuột Lào, măng rừng, rau, cơm nắm, thịt bò và các mặt hàng gia dụng, giày dép, quần áo...

Nét đặc trưng của phiên chợ Na Mèo là cùng lúc lưu thông hai loại tiền: Tiền Việt Nam đồng và tiền Kíp (Lào). Nhiều người chưa hiểu ngôn ngữ của nhau chỉ cần ra hiệu là có thể mua bán, trao đổi những mặt hàng cần thiết. Khi đến chợ, người dân khu vực biên giới nước Lào cần phải có giấy qua lại biên giới do Bộ Công an Lào cấp. Khi qua cửa khẩu sẽ được Bộ đội Biên phòng cấp thẻ ra vào chợ giao lưu, mua bán hàng hóa. Việc đi lại đều nằm trong tầm kiểm soát của lực lượng chức năng hai nước Việt-Lào.

Trước kia, chợ chủ yếu là nơi giao thương, buôn bán của cư dân vùng biên hai nước Việt-Lào, ngày nay, giao thông, đặc biệt là tuyến Quốc lộ 217 được nâng cấp, mở rộng đã thu hút người dân, du khách từ khắp nơi đến chợ.

Chợ Na Mèo ngày nay không chỉ thu hút người dân bản địa mà còn có thương lái từ miền xuôi, huyện Vieng Xai (Lào) đến chợ tham gia trao đổi hàng hóa, tạo không khí giao thương sôi nổi, nhộn nhịp.

Vào những ngày giáp Tết, nhu cầu mua sắm của người dân tăng cao nên những phiên chợ cuối năm thường đông đúc và nhộn nhịp hơn ngày thường.

Vì đường sá xa xôi nên ngay từ chiều thứ Sáu, đồng bào Mông, Thái từ khắp các bản làng đã chuẩn bị hàng hóa, hành lý cho vào gùi sau đó từng tốp 5-7 người rủ nhau băng rừng xuống núi chuẩn bị buổi chợ sớm.

Tại phiên chợ, thổ cẩm là mặt hàng được phụ nữ dân tộc ưu thích trong ngày Tết. Các mặt hàng thổ cẩm được bày bán, góp phần tạo nên phiên chợ rực rỡ sắc màu ngày cuối năm. Chợ Cửa khẩu quốc tế Na Mèo mang đậm bản sắc của một phiên chợ quê vùng biên.

Trong lộ trình phát triển kinh tế-xã hội, tỉnh Thanh Hóa phấn đấu và có kế hoạch xây dựng Khu Kinh tế cửa khẩu Na Mèo thành trung tâm giao thương hàng hóa giữa Thanh Hóa với Lào, nhất là các tỉnh Bắc Lào và vùng phụ cận.