Định kiến gái hư mới xăm mình ở Trung Quốc

Tại Trung Quốc, hình xăm từ lâu đã gắn liền với định kiến côn đồ và gái hư. Nhưng ngày nay, điều đó đang thay đổi. Một số nghệ sĩ xăm hình giúp phụ nữ thể hiện bản thân qua nét mực.

Khi bắt đầu xăm mình vào năm 2018, Lingmeng, thuộc thế hệ Millennials (sinh năm 1981-1996) đến từ thành phố Trùng Khánh, thấy nền văn hóa này bị nam giới thống trị.

Quyết tâm thay đổi điều đó, một năm sau, cô mở tiệm xăm ở thành phố Thành Đô sau khi rời bỏ công việc quảng cáo, theo The China Project.

Dự án có chủ đề về giới đầu tiên của Lingmeng được khởi động vào tháng 4/2020. Cô thu thập những câu chuyện từ phụ nữ về sự trưởng thành và trải nghiệm của họ. Chúng được hình dung như hình xăm mà người tham gia có thể tùy ý để tô vẽ.

Những câu chuyện được kể qua ý tưởng thiết kế hình xăm mà Lingmeng nhận được. Ảnh: Lingmeng.

Dự án nhận được hơn 100 bài dự thi. Phụ nữ Trung Quốc chia sẻ suy nghĩ về sự trao quyền, các mối quan hệ thân thiết, bản sắc phụ nữ, vấn đề về sinh sản và bạo lực giới. Trong vòng một năm, hơn 30 người tham gia có hình xăm dựa trên ý tưởng của mình.

Đối với Lingmeng, những câu chuyện không chỉ là nguồn cảm hứng cho các thiết kế hình xăm của cô, mà còn là cách khác để thúc đẩy tiếng nói của phụ nữ và nâng cao nhận thức về giới tính ở Trung Quốc.

Các tác phẩm dự thi kết hợp với nghệ thuật của Lingmeng được trưng bày tại hàng loạt chương trình nghệ thuật ở Thành Đô vào năm ngoái. Tiệm xăm của cô cũng giới thiệu triển lãm nhỏ của riêng mình.

“Chúng tôi muốn cung cấp không gian để phụ nữ có thể cảm thấy thoải mái, an toàn, thư thái và không bị quấy rầy trong quá trình xăm. Đồng thời, chúng tôi cũng muốn phá bỏ những định kiến về tiệm xăm”, cô nói.

Theo quan niệm truyền thống ở Trung Quốc, xăm được coi là hành động gây tranh cãi. Đạo hiếu trong Nho giáo cho rằng “da thịt con cái là của cha mẹ” và hình xăm bị các thế hệ lớn tuổi coi thường.

Phụ nữ có hình xăm thường bị giới tính hóa hoặc bị kỳ thị là gái hư. Ngày càng có nhiều sự đàn áp rõ ràng đối với văn hóa xăm mình, bao gồm yêu cầu các tài xế taxi có hình xăm ở tỉnh Cam Túc phải xóa bỏ mực trên cơ thể và cấm hình xăm trong bóng đá.

Mặt khác, hình xăm ngày càng phổ biến ở thế hệ trẻ, những người đón nhận chúng như loại hình nghệ thuật mới và xóa bỏ sự kỳ thị. Đặc biệt, phụ nữ đang sử dụng hình xăm như cách để nói lên chính kiến của mình.

Xiao Meili, nhà hoạt động nữ quyền nổi tiếng của Trung Quốc, yêu cầu Lingmeng thiết kế hình xăm cho cô vào tháng 5/2021, sau khi trải qua các cuộc tấn công trên mạng.

Xiao mô tả hình xăm như một tia sáng: “Tôi hy vọng mình đang sống trong thời đại mà bản thân không đi ngược lại các nguyên tắc đề ra vì sợ hãi hay bị bao vây. Có rất nhiều điều có thể từ bỏ, nhượng bộ hoặc thỏa hiệp, nhưng bạn không bao giờ được là một phần của bóng tối. Tôi muốn sử dụng hình xăm này để nhắc nhở bản thân luôn hướng về ánh sáng”.

Hình xăm mà Lingmeng thực hiện cho Xiao Meili, Pan Jing và Li Zhuoying. Ảnh: Lingmeng.

Pan Jing (28 tuổi), làm việc tại công ty công nghệ ở Bắc Kinh, xăm hình tử cung ở mặt trong cánh tay khi mẹ cô chuẩn bị cắt bỏ bộ phận này vì u nang buồng trứng.

“Đầu tiên, ngay cả khi không muốn có con, tôi nghĩ tử cung là cơ quan đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ. Thứ hai, đối với bản thân tôi, tử cung của mẹ là ngôi nhà nhỏ đầu tiên trong đời. Tôi hy vọng để lại những ký ức về bà ấy trên chính cơ thể mình, để luôn nhớ rằng tôi đã lớn lên ở đó”, cô nói.

Pan nói thêm rằng bạn trai đi cùng khi cô xăm hình, nhưng anh dường như không hiểu lý do cô làm như vậy.

“Tôi nghĩ đàn ông vẫn chưa hoàn toàn hiểu được nhu cầu tình cảm của phụ nữ. Những người nam giới xung quanh tôi, kể cả bạn trai, luôn cho rằng nữ giới xăm hình quái đản là xấu, nhưng các bạn gái của tôi thì ít khi lên tiếng phản đối”.

Li Zhuoying (25 tuổi), sinh viên vừa tốt nghiệp ở Thượng Hải, chọn xăm hình cơ thể lai giữa người và máy để đại diện cho bản sắc nữ quyền. Khi viết luận văn đại học, cô đã đọc Simians, Cyborgs and Women của Donna Haraway và được truyền cảm hứng từ những diễn giải về nữ quyền.

“Nếu phụ nữ muốn thế giới hoàn toàn bình đẳng về giới, đó phải là nơi mà họ không còn gánh nặng về việc sinh con. Con đường phía trước cho phụ nữ là trở thành sinh vật cơ khí hóa. Điều này trở thành nguồn cảm hứng cho hình xăm của tôi”, cô nói.

Các hình xăm khác do Lingmeng thiết kế như một phần của dự án đầu tiên bao gồm âm vật có hình bông hoa, được mô tả là “cơ quan cho phép phụ nữ kiểm soát khoái cảm tình dục của chính mình và giải phóng khỏi quan niệm truyền thống rằng vai trò của họ trong quan hệ tình dục chỉ là để phục vụ nam giới”.

Trong khi đó, con voi màu hồng là “phép ẩn dụ rằng phụ nữ càng sợ bạo lực giới thì càng phải dũng cảm đối mặt với nó”, đề cập cụ thể đến trường hợp phòng chat thứ N gây chấn động ở Hàn Quốc.

Lingmeng tiếp tục khám phá những cách để phá vỡ định kiến trong lĩnh vực xăm hình. Cô hy vọng bình thường hóa việc xăm ở phụ nữ và cho rằng sự kỳ thị cũng như thiên vị xung quanh hình xăm xuất phát từ sự thống trị của nam giới đối với ngành công nghiệp này.

Một giải pháp là đặt hình xăm ở những nơi công cộng hơn, chẳng hạn như trong ảnh, minh họa và triển lãm, để nâng cao nhận thức.

“Tôi hy vọng biến xăm mình trở thành việc bình thường hơn. Vì vậy, điều bắt buộc là phải lên tiếng và cần cho công chúng thấy rõ hơn”, cô nói.

Vào tháng 5, Lingmeng tạm thời đóng cửa tiệm xăm vì sức khỏe không đảm bảo. Trở về Trùng Khánh, cô tham gia chương trình vẽ tranh cùng nhóm học sinh trường nghệ thuật. Mặc dù phần lớn sinh viên nghệ thuật là nữ, Lingmeng cảm thấy họ rất ít thể hiện nhận thức về giới tính. Trong số những người có hình xăm, hầu hết vết mực rất nhỏ và được ẩn đi.

Mùa thu năm nay, Lingmeng dự định bắt đầu dự án mới, chuyển địa điểm xăm hình đến phòng ngủ riêng của khách hàng nữ, sau đó sản xuất bộ sưu tập ảnh với câu chuyện đằng sau các thiết kế.

“Nếu địa điểm được thay đổi thành môi trường quen thuộc của khách hàng, tôi tự hỏi liệu sẽ có một số trải nghiệm mới mẻ hay không”, cô nói.

Khi ngày càng có nhiều phụ nữ tìm cách làm cho trải nghiệm của họ được lắng nghe, hình xăm trở thành cách để kể chuyện. Nó có thể chỉ là lượng nhỏ mực, nhưng thể hiện dấu ấn vĩnh viễn trên cơ thể mà phụ nữ kiểm soát.

“Chủ nghĩa nữ quyền cho tôi tự do và quyền lực của chính mình. Với không gian liên tục dồn nén tiếng nói của phụ nữ, ai đó cần phải lên tiếng, đổi mới và cải tiến”, Lingmeng nói.