Thời Tam Quốc "loạn lạc sinh anh hùng" có vô số nhân tài vang danh sử sách. Tuy nhiên, người tài trở nên nổi bật là chuyện thường tình nhưng người tài mà biết cách ẩn mình để khi trỗi dậy sẽ mạnh mẽ một cách phi thường thì chỉ có hai nhân vật là Lưu Bị và Tư Mã Ý.
Ảnh minh họa
Lưu Bị xuất thân Hán thất, nhờ nương vào Công Tôn Toản, Đào Khiêm, Tào Tháo, Viên Thiệu và Lưu Biểu nên mới tồn tại được. Thậm chí, Lưu Bị còn từng là mưu sĩ dưới trướng của Tào Tháo. Vì bị giám sát chặt chẽ nên ông khi đó mỗi ngày chỉ biết tưới nước thưởng hoa để Tào Tháo lơ là, đợi ngày vùng dậy.
Quả thực, nhờ biết nhẫn nhịn mà Lưu Bị sau này đã trở thành đối thủ mạnh, nhiều lần đánh thắng quân của Tào Tháo. Ông được sử sách ngợi ca là một vị tướng có tài cầm quân, biết ứng phó linh hoạt, nhất là khả năng nhìn thấu nội tâm của mọi người. Chính vì thế nên ông mới có thể thu phục được nhiều tướng tài như Gá Cát Lượng, Quan Vũ, Mã Siêu, Trương Phi, Hoàng Trung, lập nên nhà Thục Hán.
Giống như Lưu Bị, Tư Mã Ý cũng rất giỏi ẩn mình, đến mức ai cũng nghĩ ông mắc chứng "hay sợ". Khi còn phò tá Tào Tháo, Tư Mã Ý luôn rất khiêm tốn, thận trọng, nhiều lần giả bệnh để qua mắt một kẻ đa nghi như họ Tào. Tuân Úc - mưu sĩ và quan đại thần thời cuối Đông Hán có công lớn giúp Tào Tháo gây dựng sự nghiệp - từng nhận xét về Tư Mã Ý bằng bốn từ: "Nước lặng chảy sâu", ý nói ông là người "tẩm ngẩm tầm ngầm mà đánh chết voi".
Chẳng thế mà Tư Mã Ý đã có được sự nghiệp lẫy lừng, thắng thuyết phục trước Gia Cát Lượng, thống nhất được Trung Hoa, chấm dứt thời kỳ Tam Quốc và thành lập ra nhà Tấn.