Từ Hi Thái hậu sống xa hoa là chuyện ai cũng biết, ngay cả khi thiên hạ nhà Thanh lâm nguy, bà cũng vẫn ung dung tổ chức tiệc mừng thọ của mình một cách linh đình.
Sự xa hoa, cầu kỳ của Từ Hi Thái hậu không chỉ dừng lại ở những buổi tiệc, vàng bạc châu báu bên người, mà còn thể hiện ở những thói quen sinh hoạt gần như cơ bản nhất trong cuộc sống. Chẳng hạn như việc đi ngủ mỗi buổi tối.
Trong cuốn "Cung nữ đàm vãng lục" của tác giả Kim Dịch, được phát hành bởi nhà xuất bản Cố cung, ghi lại hồi ức của Hà Vinh Nhi, một trong những cung nữ hầu hạ Từ Hi Thái hậu. 13 tuổi vào cung và đã gắn bó 8 năm ở Trữ Tú cung, cung điện của Từ Hi Thái hậu, Hà Vinh Nhi hiểu rõ mọi thói quen, nếp sống của Lão Phật gia.
Mỗi tối, Từ Hi Thái hậu thường đi ngủ vào lúc 8-9 giờ. Thời gian này là phần làm việc của cung nữ chuyên trực ca đêm thuộc Trữ Tú cung.
Buổi tối, khi đến giờ Từ Hi Thái hậu đi ngủ, tất cả kẻ hầu người hạ không phận sự khác đều ra ngoài. Khâu khóa cửa cũng phải thật nhẹ nhàng và tốt nhất nên thực hiện trước khi Từ Hi Thái hậu say giấc, bởi lẽ nếu tiếng khóa cửa quá lớn sẽ ảnh hưởng đến bà, cung nữ chịu trách nhiệm sẽ gặp nguy to.
Thông thường, ngày nào cũng phải có 5 cung nữ hầu hạ giấc ngủ của Từ Hi Thái hậu. 9h tối tắt nến, 2 cung nữ được sắp xếp đứng trước cửa Trữ Tú cung, với nhiệm vụ ngăn chặn những ai đến làm phiền giấc ngủ của Lão Phật gia.
Sẽ có người hỏi tại sao Từ Hi Thái hậu không phân phó binh lính đứng gác trước cửa, mà phải là cung nữ yếu ớt. Lý do là vì cung cấm đã có quy định, bất kỳ người đàn ông nào, ngoài Hoàng đế và số ít thái y, cũng không được xuất hiện trong hậu cung. Đây là tội phạm thượng có thể bị trảm đầu.
Một cung nữ túc trực trong phòng ngủ của Từ Hi Thái hậu, chuyên rửa chân, tắm rửa chính cho chủ tử. Người này đa phần là cung nữ quản sự, có quyền xử phạt nếu các cung nữ khác phạm lỗi.
Ngoài phòng ngủ, có một cung nữ đứng gác, nghe ngóng mọi động tĩnh bên trong.
Một cung nữ phụ trách đứng bên ngoài phòng thay đồ của Từ Hi Thái hậu, chịu trách nhiệm trang phục khi Lão Phật gia thức dậy, đặt biệt là giữa khuya muốn đi vệ sinh. Đặc biệt, cung nữ này phải để mắt đến phòng ngủ của Từ Hi Thái hậu, nếu Thái hậu có động tĩnh gì thì có thể kịp thời phối hợp với cung nữ bên trong để xử lý.
5 cung nữ này được xem là "tâm phúc" của Từ Hi Thái hậu, bên cạnh đại thái giám Lý Liên Anh. Bởi lẽ, để được bà tin tưởng trao cho trách nhiệm chăm sóc "phụng thể" trong lúc ngủ thật sự không hề dễ dàng và phải trải qua một quá trình tạo dựng lòng tin.
Song, nhóm cung nữ này cũng thật cực khổ, ban đêm phải giữ sự tỉnh táo, lắng nghe nhịp thở của Từ Hi Thái hậu. Nếu Thái hậu ho vào ban đêm thì phải đưa nước ngay lập tức. Còn nếu có sự bất thường khác thì phải báo thái y để họ đến kiểm tra ngay.
Đến 3-4 giờ sáng, nhóm cung nữ này bắt đầu chuẩn bị quy trình thức dậy của Từ Hi Thái hậu, vì thời gian lên triều sáng của nhà Thanh thường là 6 giờ (có thông tin là 7 giờ).
Đầu tiên là hầu hạ Từ Hi Thái hậu rửa mặt, mặc đồ. Ngự thiện phòng bắt đầu nấu nướng, đợi đến lúc Thái hậu chải đầu trang điểm chỉn chu xong, bữa sáng phải được dọn lên đầy đủ. Món ăn sáng của Từ Hi Thái hậu thường là canh ngân nhĩ đường phèn, vừa tốt cho sức khỏe vừa đẹp da, là món mà Thái hậu rất thích.
Ăn sáng xong, Lão Phật gia đôi khi uống trà ăn bánh ngọt, đôi khi đi dạo trong hoa viên tiêu thực.
Đến khi Từ Hi Thái hậu lên kiệu đi thượng triệu, nhóm cung nữ này có thể nghỉ ngơi, thay ca trực với nhóm cung nữ khác.
Cung nữ trực ca đêm của Từ Hi Thái hậu phải tuân theo rất nhiều nguyên tắc:
Một, không được phát ra tiếng động. Bản thân Từ Hi Thái hậu là người có tuổi, rất nhạy cảm, ngủ không sâu, một khi bị đánh thức giữa chừng thì rất khó ngủ tiếp. Do đó, cung nữ trực đêm phải hết mực cẩn trọng trong mọi hành động, cử chỉ. Cung nữ phục vụ trong phòng thường chọn cách nín thở mỗi lúc lại gần bên cạnh Thái hậu để theo dõi nhịp thở của bà trong lúc ngủ.
Hai, khi Từ Hi Thái hậu ngủ say, cung nữ có thể nhắm mắt nghỉ ngơi tại chỗ, nhưng không được thở mạnh, lúc nào cũng chuẩn bị tinh thần phục vụ Lão Phật gia.
Ba, buổi tối không được ăn quá nhiều, nếu không dễ xảy ra tình huống trung tiện, tạo tiếng động và gây mùi khó chịu. Nếu để Thái hậu ngửi hoặc nghe thấy thì cung nữ này chắc chắn chịu nhiều đòn roi. Cũng không được để bụng đói vì khi đó, bụng dễ phát ra tiếng kêu ảnh hưởng đến giấc ngủ của Từ Hi Thái hậu.