“Phật sống” chết bí ẩn trong đại cung Tây Tạng

Đại cung Potala cho đến ngày nay vẫn còn chứa đựng nhiều điều bí ẩn. Đạt Lai Lạt Ma thứ 14, ông được cho là sự hóa thân của một vị lãnh tụ tôn giáo sống vào cuối thế kỉ 14. Vào nửa đầu thế kỷ 19, Potala là nơi chứng kiến những trận chiến giành quyền ảnh hưởng giữa các hòa thượng, tầng lớp quý tộc Tây Tạng và các nhà lãnh đạo người Trung Quốc.

Các sử gia Tây Tạng cũng như nhiều người Tây Tạng tin rằng, nạn nhân của các cuộc đấu tranh này là 4 đời Đạt Lai Lạt Ma từ vị thứ 9 đến vị thứ 12, tất cả đều qua đời trong những hoàn cảnh hết sức khó hiểu, và không ai trong số 4 vị này sống sót qua tuổi 21.

Những gì được xem là cái ngày đen tối nhất trong lịch sử Tây Tạng đã bắt đầu bằng cái chết của vị Đạt Lai Lạt Ma thứ 8 vào năm 1804. Theo đó, ngài Jamphel Gyatso đã lên ngôi vào năm 1762 và giống như 3 vị Đạt Lai Lạt Ma khác, ngài đã cống hiến vào sự ổn định của đất nước mình.

Nhưng trước khi ngài qua đời, nhiều sự kiện liên quan đến tương lai của Tây Tạng đã dậy lên. Hoàng đế Càn Long của triều đại Thanh đã thoái vị vào năm 1796, để lại cho những người kế vị mối bận tâm về vùng đất mà người Trung Quốc đã nhăm nhe thống trị trong nửa thế kỷ. Sự suy thoái của nhà Thanh đã để lại 2 hệ quả: những quan lại được phái từ Bắc Kinh đến Lhasa để củng cố quyền lực của người Trung Quốc tại xứ sở này, trong khi đó giới quý tộc Tây Tạng đã phối hợp với nhà Thanh để tái giành quyền ảnh hưởng chính trị mà họ đã mất kể từ năm 1750.

Đối với người Trung Quốc, khoảng trống quyền lực nằm trong tay một thiểu số các đức Đạt Lai Lạt Ma và các vị lãnh tụ Phật giáo Tây Tạng đã sớm cảnh giác mối đe dọa từ ông láng giềng Trung Quốc. Và ngay trong lòng đại cung Potala cũng không hẳn là chốn thanh bình của cửa Phật mà thực sự từng tồn tại những âm mưu sát hại, tranh giành quyền lực ghê tởm từ một nhóm lãnh đạo dưới quyền Lạt Ma ngang bướng.

Thực vậy, những câu chuyện mưu sát của thời kỳ này là một seri trinh thám hấp dẫn của nữ hoàng truyện trinh thám lừng danh Agatha Christie. Tất cả các âm mưu trong Potala đều xoáy vào một mục tiêu duy nhất: triệt hạ Đạt Lai Lạt Ma. Bản thân tòa cung điện đồ sộ này đã ẩn tàng một cái bẫy giết người khổng lồ.

Tòa cung điện được xây dựng vào đầu năm 647 bởi chính Tùng Tán Can Bố, vị quốc vương vĩ đại nhất của Tây Tạng. Cấu trúc của Potala như chúng ta đang thấy là được xây dựng trong vòng 1.000 năm sau đó, phức hợp được mở rộng vào thập niên 1930. Nó thực sự là 2 cung điện gộp lại: Bạch Cung, là nơi cai trị của chính quyền Tây Tạng cho mãi đến năm 1950, và Hồng Cung, nơi đặt các stupa – lăng mộ các Đạt Lai Lạt Ma.

Nằm giữ Hồng Cung và Bạch Cung là 2 tòa kiến trúc, nơi tồn tại đến hàng ngàn gian phòng, gồm 200.000 pho tượng và một mê cung hằng hà sa số các hành lang liên miên bất tuyệt, khiến người ta có cảm giác như lạc vào mê trận đồ nào đó không có lối ra. Các hành lang mênh mông này đủ để che giấu một đội quân khổng lồ những tên thích khách.

Đại cung Potala.

Chỉ có một số ít trong hệ thống phòng ốc của đại cung Potala là nơi người thế giới bên ngoài có thể thâm nhập để tham quan, học tập. Ông Perceval Landon, một phóng viên của tờ Times tại London đã đến Lhasa vào năm 1904 cùng với sự xâm lược của quân Anh được dẫn đầu bởi Francis Younghusband, đã cay đắng thất vọng khi nhìn thấy nội thất của đại cung Potala. Landon viết: “Buồng ngủ của các vị tu sĩ lạnh lẽo, trần trụi và bẩn thỉu… tương phản hoàn toàn với sự đồ sộ, sơn son thếp vàng của mặt tiền đại cung”.

Trường hợp tử vong đáng ngờ đầu tiên đã diễn ra vào năm 1815 khi đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 9, mới 9 tuổi, Lungtok Gyatso, đã bị ốm nguy kịch mà người ta ngờ là chứng viêm phổi trong lúc ngài đang tham dự một lễ hội mùa đông Tây Tạng. Theo ông Thomas Manning, người Anh đầu tiên đặt chân đến Tây Tạng, ông đã 2 lần gặp Lungtok Gyasto ở Lhasa, khi đó ngài là một chú bé đáng yên, lịch thiệp, tinh tế, thông minh và hoàn toàn độc lập ngay từ khi mới lên 6.