Những ổ kiến vàng khá phổ biến ở các khu vực miền núi của nước ta. Nếu không biết cách chế biến, chúng vẫn chỉ là ổ kiến. Ngược lại, biết cách chế biến và thưởng thức, bạn có thể say mê với các món ngon từ kiến vàng. 

Theo đó, người Cao Bằng lấy trứng kiến để làm bánh, dân Bình Định có món nộm trứng kiến vàng. Và đến khi ghé thăm Gia Lai, không ai không “há hốc mồm” với một loại đồ chấm tận dụng cả thân của con vật này, đó là muối kiến.

Bí quyết làm nên đặc sản này chính là phải chọn những tổ kiến “đông dân” và có nhiều trứng nhất. Sau khi mang đi trụng sơ với nước thì rang chúng trên chảo nóng để tạo nên độ giòn, thơm khi trộn cùng muối. 

Nhưng trước khi làm điều này, người Gia Lai phải tốn rất nhiều thời gian để loại bỏ cát, bụi bẩn trong kiến. Chỉ có như thế, kiến mới sạch, muối kiếm làm ra mới ngon và bảo quản được lâu.

Bên cạnh kiến vàng, thành phần của muối kiến không thể thiếu muối, ớt và bột ngọt. Muối được chọn phải là muối hột - thứ đơn giản nhưng chính là điểm nhấn hương vị cho món ăn độc đáo. . Giã kiến đã rang vàng giòn cùng muối hột, bột ngọt, ớt tươi và kèm thêm lá then len – một loại lá rừng thường thấy ở vùng Tây Nguyên. Chỉ đơn giản thế mà vị mặn, ngọt, cay the dần hòa quyện vào nhau tạo nên một thứ đồ chấm ngồ ngộ, ấn tượng từ cái tên đến hương vị.

Điểm đặc biệt trong cách làm là trong khi giã, phải làm sao mà kiến không bị nát nhừ nhưng chất chua đặc trưng của chúng phải quyện thật đều trong các thành phần khác để dậy lên một hương vị rất riêng. 

Với du khách, muối kiến khá kì lạ nhưng với người dân Tây Nguyên, nó đã gắn liền với ẩm thực bao đời. Bởi trong những giai đoạn thiếu muối, kiến chính là lựa chọn để “cứu cánh” bởi vị mặn chua đặc trưng của chúng. Và cũng từ đó, mặc dù không thiếu thức ngon vật lạ nào nhưng hương vị tuyệt vời của muối kiến đã thấm trọn vào văn hóa của cả vùng đất núi. 

Muối kiến vàng hiện được rao bán ở các trang thương mại điện tử hoặc chợ online với giá 550.000 đồng/kg. Nó có thể ăn kèm với các món ăn như: 

- Bò nướng muối kiến vàng

Đây chính là món thường được ăn chung với muối kiến vàng nhất, miếng bò nướng một nắng dai ngọt, thấm gia vị đậm đà hòa quyện với vị chua chua, cay cay của muối kiến tạo nên hương vị cay the, lạ miệng cuốn hút.

- Heo một nắng

Lát thịt heo một nắng dai thơm chấm chút muối kiến vàng thêm ít rau răm, khế chua kết hợp tạo nên vị mềm ngọt hòa cùng vị chua chua mằn mằn lạ miệng.Đồ nướngThay vì chấm những loại muối quen thuộc thì bạn nên thử chấm kèm với muối kiến vàng, hương vị độc đáo hơi cay cay chua chua sẽ khiến bạn siêu ghiền.

- Rau luộc, thịt luộc

Người dân địa phương cũng sử dụng muối kiến vàng thay thế cho nước chấm trong các món ăn hằng ngày. Đặc biệt, là các món luộc, vị chua chua, cay cay của muối sẽ làm tăng hương vị cho món ăn.

- Gỏi đu đủ, gỏi bưởi

Người Củ Chi thường dùng muối kiến vàng để trộn gỏi đu đủ, gỏi bưởi giúp làm tăng thêm hương vị và tạo nét đặc trưng riêng cho món ăn