Quốc hội thảo luận việc thực hiện chính sách về an toàn thực phẩm

Ngày 5/6, kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIV sẽ dành cả ngày để nghe trình bày báo cáo và thảo luận về việc thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2016. Phiên họp do Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chủ trì, Phó CTQH Phùng Quốc Hiển điều khiển phiên họp.

Theo chương trình phiên họp, Quốc hội sẽ nghe Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng trình bày Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2016.

Sau đó, Quốc hội thảo luận về việc thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2016.

Trước đó, ngày 30/3, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, Đoàn giám sát của Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2015” tiến hành họp phiên toàn thể lần thứ 3 thảo luận về Dự thảo Báo cáo kết quả giám sát.

Đoàn giám sát đã làm việc với 21/63 tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương đại diện cho cả 3 miền với số lượng 210 cơ sở khảo sát thuộc 08 loại hình sản xuất, kinh doanh thực phẩm như sản xuất kinh doanh thực phẩm theo chuổi khép kín; sản xuât, kinh doanh thực phẩm chức năng, đồ uồng; bếp ăn tập thể khu công nghiệp/dịch vụ ăn uống; vùng sản xuất rau an toàn; quản lý thuốc bảo vệ thực vật; chợ, siêu thị; sản xuất thực phẩm truyền thống; cơ sở chăn nuôi, giết mổ gia súc, gia cầm tập trung; cơ sở, viện nghiên cứu, kiểm nghiệm thực phẩm. Đoàn giám sát cũng đã làm việc với 03 Bộ có trách nhiệm liên quan trong công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm là Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công thương và nghe Chính phủ báo cáo kết quả tình hình thực hiện pháp luật về an toàn thực phẩm.

Báo cáo kết quả giám sát bước đầu của Đoàn giám sát, trong giai đoạn 2011-2016, hệ thống pháp luật an toàn thực phẩm của Việt Nam đã có 158 văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan nhà nước trung ương ban hành. Các địa phương đã ban hành hơn 1250 văn bản quy phạm pháp luật nhằm chỉ đạo, điều hành công tác đảm bảo an toàn thực phẩm trên địa bàn. Cùng với Luật an toàn thực phẩm, nhiều văn bản pháp luật khác cũng được sửa đổi, bổ sung, ban hành mới như Hiến pháp, Luật thú y, Luật bảo vệ thực vật, Luật bảo vệ môi trường, Luật đầu tư, Luật ngân sách nhà nước, Luật tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật và các văn bản hưởng dẫn thi hành đã tạo nên một hành lang pháp lý tương đối thuận lợi cho công tác quản lý an toàn thực phẩm.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp việc xây dựng luật chưa sát với thực tế nên không ít quy định chưa bảo đảm tính khả thi như quy định về việc cấp giấy chứng nhận hợp quy, điều kiện sản xuất, kinh doanh chưa sát đối với hộ sản xuất nhỏ lẻ. Mức xử phạt trong Bộ luật hình sự còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe, hành vi vi phạm về an toàn thực phẩm chưa được lượng hóa; Luật thanh tra chưa quy định hướng dẫn cụ thể về thanh tra đột xuất; Luật tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật chưa quy định về tiếp nhận công bố hợp quy… Một số quy định trong nghị định, thông tư hướng dẫn còn nhiều nội dung chồng chéo, chưa thực sự phù hợp. Số lượng văn bản quy phạm pháp luật về an toàn thực phẩm quá nhiều nhưng không được pháp điển hóa nên gây khó khăn khi tra cứu, áp dụng thực tiễn trong sản xuất, kinh doanh như về áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến của các cơ sở sản xuất, kinh doanh sữa tiệt trùng cũng cần tra cứu không dưới 25 văn bản quy phạm pháp luật với 6 luật, 6 nghị định, 13 thông tư hướng dẫn liên quan đến 09 thủ tục hành chính, 05 cơ quan quản lý nhà nước chưa kể đến các lĩnh vực khác như xử lý vi phạm hành chính, quản lý thị trường, môi trường…

Qua khảo sát thực tế, Đoàn giám sát đánh giá, công tác thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm bộc lộ không ít những tồn tại yếu kém; tình trạng vi phạm quy định an toàn thực phẩm khá phổ biến, an toàn thực phẩm có lúc, có nơi đã đến giới hạn báo động – giới hạn đỏ. Số vụ vi phạm các quy định về an toàn thực phẩm trong 5 năm qua là 678.755 cơ sở vi phạm chiếm 20,5% số cơ sở tiến hành kiểm tra. Đây là tỷ lệ vi phạm rất cao, song cũng chưa phản ánh hết tất cả các vi phạm về an toàn thực phẩm trong thực tế. Ở một số địa phương, tình hình ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm diễn ra khá nghiêm trọng. Từ 2011 đến tháng 10/2016, cả nước đã ghi nhận 1.007 vụ ngộ độc thực phẩm với 30.395 người mặc, 25.617 người đi viện và 164 người chết. Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm chủ yếu do vi sinh vật, do độc tố tự nhiên, do hóa chất và có đến 268 vụ không xác định được nguyên nhân gây ngộ độc.