Họ là những con người từng một thời lầm lỡ với tội ác tưởng chừng khó lòng tha thứ và đã phải trá giá bằng những tháng ngày trừng phạt trong tù. Sống ở ranh giới mong manh giữa cái thiện và cái ác, họ vẫn có thể tìm được chút ánh sáng còn sót lại của lương tri để rồi khát khao làm lại cuộc đời tiếp tục trỗi dậy. Loạt bài “Con đường hoàn lương của những tội phạm khét tiếng” sẽ phần nào lột tả những câu chuyện đầy nỗi đau nhưng cũng không ít niềm hạnh phúc ấy.
Chân dung Eugène François Vidocq.
Tuổi thơ nổi loạn
Eugène François Vidocq sinh năm 1775 trong một gia đình người Pháp có cha là thợ làm bánh và mẹ là một người nội trợ hiền lành. Tuy nhiên, “cha mẹ sinh con trời sinh tính”, ngay từ khi còn nhỏ, Vidocq luôn gặp rắc rối với tính cách nổi loạn, khó bảo và đặc biệt “dị ứng” với trường học và chưa bao giờ có ý định tiếp nối nghề làm bánh truyền thống của gia đình.
Ở tuổi 14, Vidocq vô tình giết chết thầy dạy môn đấu kiếm và đã chạy trốn khỏi nhà để tránh sự truy lùng của cảnh sát. Sau đó, tên tội phạm vị thành niên này gia nhập Trung đoàn Dragoon 3, một đơn vị kỵ binh của quân đội Pháp với những cuộc chiến “vào sinh ra tử” càng tôi luyện cho bản tính lỳ lợm của Vidocq.
Mới “chân ướt chân ráo” vào được 6 tháng, Vidocq đã chiến đấu 15 trận và giết chết một số đối thủ. Vidocq tỏ ra xuất sắc trong quân đoàn và nhanh chóng được thăng chức.
Tuy nhiên, sự nghiệp của Vidocq chấm dứt đột ngột khi xảy ra xung đột với một sĩ quan cấp trên và ra tay đánh người này. Theo quy định, tấn công cấp trên đồng nghĩa với án tử hình. Lo sợ phải ra tòa án binh với mức án cao nhất, Vidocq đào ngũ và tìm đường về quê nhà năm 17 tuổi.
Lần này, Vidocq lại gặp rắc rối khi nhìn thấy hai nữ tù nhân bị lôi đến nơi chặt đầu. Bất bình trước cảnh đối xử tàn tệ với phụ nữ, Vidocq giết chết ba tên lính để giải thoát hai phụ nữ nọ. Vì chuyện này mà Vidocq đã bị tống vào tù, chờ đến ngày bị hành hình.
Bằng các mối quan hệ, bố Vidocq đã cứu được con trai ra khỏi nhà tù. Sau khi được thả, Vidocq thân quen với gia đình quyền lực Chevalier và nhanh chóng cưới được tiểu thư của gia tộc này. Tuy vậy, cuộc hôn nhân không kéo dài được lâu khi Vidocq bắt gặp vợ dan díu với một sĩ quan. Sau khi cho họ một trận đòn nhừ tử, cậu quyết định lên đường một lần nữa.
Vidocq đặt chân đến thủ đô Pari và đã bị bắt nhiều lần trong thời gian này vì vi phạm pháp luật nhưng lần nào anh ta cũng trốn thoát.
Một lần, Vidocq đã tìm cách giúp một tù nhân làm giả giấy tờ ra tù và phải đối mặt với một cáo buộc nghiêm trọng. Sợ phải ở tù lâu, Vidocq nhanh chóng vượt ngục.
Nhưng khi vượt ngục thành công, Vidocq hay tin viên cai ngục nhà tù đã bị xử phạt vì cuộc đào tẩu của mình. Cảm thấy tội lỗi, Vidocq quay về đầu thú để giúp viên cai ngục. Tòa án quyết định phạt Vidocq 8 năm lao động khổ sai.
Với khả năng sẵn có, Vidocq trốn thoát rồi trốn qua Hà Lan, gia nhập đội quân cướp biển Fromentin khét tiếng, chuyên tấn công tàu thuyền của chính phủ và chia cho người nghèo. Thật không may, khi đến Ostend, băng cướp bị phục kích, toàn bộ thủy thủ đoàn bị bắt, giam giữ tại nhà tù Toulon.
Tuy nhiên, kịch bản cũ lặp lại: Vidocq đào tẩu, bị bắt, ngồi tù rồi lại đào tẩu...
Đặc vụ bí mật của cảnh sát Pháp
Khi 34 tuổi, Vidocq quá chán cảnh trốn chạy và muốn một cuộc sống ổn định, có nghề nghiệp tử tế. Một chiều tháng 5/1890, anh ta đến gặp công tố viên Henry phụ trách Sở tội phạm ở Pari, bày tỏ nguyện vọng này.
Từ một tên tội phạm khét tiếng, Eugène François Vidocq bằng khả năng của mình đã trở thành cảnh sát đặc nhiệm tài ba.
Sau những tháng ngày lang bạt trong thế giới ngầm, Vidocq hiểu bọn tội phạm hơn bất kỳ điều tra viên nào. Cả hai cùng ký một thỏa thuận, mọi tội danh của Vidocq sẽ biến mất hoàn toàn nếu có thể giúp cảnh sát phá án. Trong hồi ký của mình, Vidocq mô tả công việc của mình nhằm "Ngăn ngừa tội ác, truy tìm tội phạm và để công lý được thực thi".
Nhiệm vụ đầu tiên của Vidocq là giả dạng một tù nhân để thu thập thông tin trong trại giam La Force. Sau 20 tháng, thông tin mà Vidocq mang về giúp cho cảnh sát Paris phá được rất nhiều vụ trọng án nghiêm trọng. Không ít các băng đảng tội phạm đã bị lực lượng cảnh sát triệt hạ.
Ngay tiếp sau đó, Vidocq giả vờ vượt ngục khỏi La Force và trà trộn vào một tổ chức chuyên cá độ, buôn người. Tại đây, Vidocq thu về vô số thông tin quan trọng để tóm gọn Watrin - thợ làm tiền giả khét tiếng. Sau đó ông dũng cảm lấy bản thân để dụ một tổ chức sát thủ khét tiếng ra mặt.
Sự dũng cảm của Vidocq khiến Henry quyết định xóa bỏ mọi tội danh và cấp chức vụ cho Vidocq. Ngoài ra, tên tội phạm năm nào còn được tùy ý tuyển dụng nhân viên điều tra là những người đã từng là tội phạm bởi ông quan niệm những người từng lầm lỡ nếu được cho cơ hội chắc chắn sẽ là một người tốt cho xã hội.
Người ta gọi ông là khắc tinh của giới tội phạm, anh hùng của thành phố. Tính tới năm 1817, đội đặc nhiệm của Vidoq đã bắt được gần 900 tên tội phạm nguy hiểm.
Năm 1832, sau khi nghỉ hưu, Vidocq đã khai trương công ty thám tử tư đầu tiên trên thế giới. Danh tiếng của ông giúp ông kiếm được bộn tiền với danh sách khách hàng đăng ký ngày càng nhiều.
Mãi đến khi mất vì đột quỵ năm 1857, Vidocq mới chính thức từ bỏ công việc của mình. Cuộc đời như tiểu thuyết của ông đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật.