Ngay cả khi thế giới đứng trước bờ vực xung đột hạt nhân, mối quan hệ giữa các đồng minh thời xưa vẫn luôn nồng ấm và thân mật.
Nhà tù Spandau ở phía tây Berlin (Đức) từng là một nơi mà Mỹ và Liên Xô từng thay nhau điều hành. Nó là một tòa nhà bốn tầng hình chữ thập bằng gạch đỏ, được bao quanh bởi một bức tường đá cao sáu mét và hai hàng rào dây thép gai.
Vào những năm 1930, nó có thể chứa tới 800 tù nhân. Trong nửa sau của thế kỷ 20, chỉ có 7 tù nhân thụ án ở đó.
Vào năm 1945, những phạm nhân ở Nhà tù Spandau bị một nửa thế giới ghét bỏ. Họ chính là các nhà lãnh đạo cấp cao của Đệ tam Quốc xã bị Tòa án Quân sự Quốc tế kết án. Họ mang trong mình vô số tội ác chiến tranh và tội ác chống lại hòa bình và nhân loại.
|
Ảnh: RBTH. |
Vào ngày 18/6/1947, tất cả bảy người bị kết án đã thoát án tử hình đều được đưa tới nhà tù Spandau. Họ từng là thủ lĩnh của Đoàn thanh niên Hitler và Gauleiter (lãnh đạo khu vực) của Vienna Baldur von Schirach; cựu Bộ trưởng Ngoại giao Đức và Người bảo vệ Reich của Bohemia và Moravia Konstantin von Neurath; Bộ trưởng Bộ Vũ khí và Sản xuất Chiến tranh Đế chế Albert Speer; Bộ trưởng Kinh tế Reich Walther Funk; cựu Phó Quốc trưởng Đảng Quốc xã Rudolf Hess; và các đô đốc Karl Dönitz và Erich Raeder.
Một số người trong số họ phải ngồi tù 10 năm, một số thì lĩnh án chung thân. Trong suốt thời gian đó, các tù nhân phải sống dưới sự giám sát của đại diện của bốn cường quốc chiến thắng trong Thế chiến II: Liên Xô, Mỹ, Anh và Pháp.
Nhà tù độc đáo
|
Nhà tù Spandau ở Berlin. Ảnh: RBTH. |
Spandau được trao tình trạng nhà tù liên minh mặc dù thực tế là nó nằm trong Khu vực chiếm đóng của Anh. Ban quản lý nhà tù bao gồm một đại diện từ mỗi quốc gia. Họ đóng quân vĩnh viễn tại nhà tù, luân phiên nhau hàng tháng với tư cách là quản đốc chủ trì. Tuy nhiên, tất cả các quyết định phải được đưa ra một cách nhất trí.
Nhân viên dân sự tại nhà tù (ngoại trừ nhân viên y tế) không được phép giao tiếp với các tù nhân. Ngoài công dân Pháp, Nga, Mỹ và Anh, công dân của các bang khác cũng được tuyển dụng ở đó. Chỉ người Đức bị từ chối truy cập vào nhà tù Spandau, mặc dù tiếng Đức là ngôn ngữ giao tiếp chính thức của chính quyền.
Những người bảo vệ vành đai của nhà tù thay đổi hàng tháng. Việc thay đổi người bảo vệ từ quốc gia này sang quốc gia khác là cả một nghi lễ, kèm theo nghi lễ diễu hành của binh lính và báo cáo từ các chỉ huy bảo vệ.
Nikolai Sysoyev, một quân nhân thuộc Tiểu đoàn súng trường cơ giới độc lập số 133, nhớ lại: “Chúng tôi không thể để mất mặt và phải thể hiện tất cả những gì mà những người lính của một quốc gia chiến thắng có thể làm được. "Chúng tôi bước vào cổng nhà tù với một bước nghi lễ hoàn hảo, đập đế giày mạ thép của chúng tôi vào những viên đá lát đường với sự nhiệt tình đặc biệt và tạo ra một tiếng ồn khủng khiếp dưới mái vòm của cổng tò vò".
Thói quen hàng ngày khắc nghiệt
Cuộc sống của các phạm nhân nhà tù Spandau rất khắc nghiệt. Họ bị giam trong các phòng giam riêng lẻ và ngay cả khi đi dạo, đi lễ nhà thờ hay tại nơi làm việc (làm phong bì), họ không có quyền liên kết với nhau.
"Mỗi tháng một lần, chúng tôi được phép viết một bức thư ngắn, bức thư này phải qua kiểm duyệt; chúng tôi cũng có thể nhận được một bức thư ngắn và bức thư đó cũng phải qua kiểm duyệt", Raeder nhớ lại . "Khá thường xuyên, những lá thư gửi đến hoàn toàn không được chuyển cho chúng tôi hoặc được gửi đi đã bị cắt xén bởi cơ quan kiểm duyệt - những phần lớn sẽ bị cắt ra... Cứ hai tháng một lần, chúng tôi được phép gặp một thành viên trong gia đình đến thăm nhưng cuộc gặp có thể kéo dài không quá 15 phút".
|
Đổi gác tại nhà tù Spandau. Ảnh: RBTH. |
Chính quyền Liên Xô có đường lối nghiêm khắc hơn nhiều đối với các tù nhân Spandau so với các đối tác phương Tây của họ. Ví dụ, những người lính canh đến làm nhiệm vụ tại các tháp canh vào ban đêm sẽ cố gắng đóng sầm các cửa bẫy vào một cách ồn ào. Người Anh và người Mỹ đã bật đèn trong phòng giam nhiều lần trong đêm để ngăn chặn các vụ tự tử, trong khi các nhân viên Liên Xô có thể thực hiện việc kiểm tra này cứ sau 15 phút.
Người tù cuối cùng
|
Rudolf Hess - Tù nhân cuối cùng của nhà tù Spandau. |
Các tù nhân của Spandau lần lượt được trả tự do: sau khi mãn hạn tù hoặc vì lý do sức khỏe. Đến năm 1966, chỉ còn một tù nhân trong tù: Rudolf Hess.
Theo thỏa thuận giữa các đồng minh, sau cái chết của tù nhân cuối cùng vào năm 1987 (Hess đã tự sát), Nhà tù Spandau đã bị phá hủy hoàn toàn. Một trung tâm mua sắm lớn với một bãi đậu xe đã được xây dựng tại nền cũ của nhà tù này.