Tỷ phú xe điện Elon Musk cho biết ông là "người ủng hộ khí hậu", gọi hiện tượng nóng lên toàn cầu là "rủi ro lớn" và tuyên bố làm "nhiều việc cho môi trường hơn bất cứ người nào trên Trái Đất".
Sau đó, Musk - CEO Tesla - quay sang ủng hộ chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump - người từng bác bỏ biến đổi khí hậu, gọi đó là "trò lừa bịp" và tuyên bố sẽ cắt giảm trợ cấp của liên bang cho xe điện trong khi thúc đẩy hoạt động khoan dầu khí.
Dù vậy, theo các nhà lập pháp đảng Cộng hòa (GOP), người đàn ông giàu nhất thế giới có lẽ là người duy nhất có thể tác động đến ông Trump về chính sách khí hậu nếu cựu tổng thống trở lại Nhà Trắng.
Musk từng nói với các cổ đông của Tesla vào tháng 6 rằng ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa thường xuyên gọi điện cho ông.
Vị tỷ phú này cũng có thể tác động đến ông Donald Trump về chính sách năng lượng, xe tự lái, không gian và trí tuệ nhân tạo - trong một số trường hợp vì lợi ích của chính bản ông, các chuyên gia cho biết.
Mới đây, CEO Tesla dường như đã góp phần làm thay đổi thông điệp của ông Trump về xe điện, theo Politico.
Tuần trước, cựu tổng thống Mỹ cho biết ông "không có lựa chọn nào khác" ngoài việc ủng hộ xe điện "vì Elon ủng hộ tôi".
Tuy nhiên, một số thành đảng Dân chủ và nhà khoa học bày tỏ lo ngại về khả năng Musk trở thành “người thì thầm” về khí hậu với ông Trump - một phần do sự xung đột lợi ích kinh doanh và phát ngôn cực hữu. Quan điểm của Musk về các vấn đề như sự nóng lên toàn cầu, tỷ lệ sinh, chăm sóc khẳng định giới tính (chuyển giới) và virus Corona, cũng được cho nằm ngoài phạm vi chính thống của khoa học.
Tỷ phú Musk được cho là người duy nhất có thể tác động đến ông Trump về chính sách khí hậu. Ảnh: Bloomberg.
Muốn có "mọi loại xe"
Theo Hạ nghị sĩ Garret Graves, Musk có thể giúp đảng Cộng hòa nhắm mục tiêu chính xác hơn vào các chính sách mà ông Trump tuyên bố sẽ cắt giảm trong chiến dịch tranh cử, như tín dụng thuế cho xe điện, năng lượng tái tạo và các công nghệ khí hậu khác.
"Tỷ phú Elon có thể giúp ông Trump suy nghĩ về vấn đề này theo cách khác một chút", thành viên đảng Cộng hòa Louisiana cho biết.
“Làm thế nào để thực hiện điều này theo cách thực sự có ý nghĩa, đáp ứng cả tiêu chí bền vững kinh tế lẫn bền vững môi trường?”, ông Graves nói.
Vai trò tư vấn dành cho Musk có thể giống với vị trí không lương mà ông Trump từng đề xuất cho các nhà tài trợ và đồng minh chính trị trong chính quyền trước đó của mình. Một số hãng tin báo cáo rằng Musk có kế hoạch đóng góp đáng kể cho America PAC - nhóm chính trị ủng hộ ông Trump.
Ông Trump dường như cũng bắt đầu nhận sự chỉ dẫn từ Musk về vấn đề xe điện. “Tôi ủng hộ xe điện. Tôi phải làm thế, vì Elon đã ủng hộ tôi rất mạnh mẽ”, cựu tổng thống Mỹ nói tại cuộc vận động ở Georgia. “Vì vậy, tôi không có lựa chọn nào khác”.
Nhưng ông nói thêm: “Tôi chỉ ủng hộ chúng ở mức độ nhỏ”. Ông nhấn mạnh “bạn muốn có những chiếc xe chạy bằng xăng, bạn muốn có xe hybrid (sử dụng kết hợp giữa động cơ điện và động cơ xăng). Bạn muốn có mọi loại xe có thể tưởng tượng được”.
Tỷ phú Elon Musk và ông Donald Trump cùng tham dự sự kiện. Ảnh: Bloomberg.
Dù vậy, chiến dịch tranh cử của Phó tổng thống Kamala Harris, ứng cử viên của đảng Dân chủ, bác bỏ ý tưởng những "tỷ phú kiêu ngạo" như Musk có thể giúp cải thiện việc hoạch định chính sách của đảng Cộng hòa.
Chuyển hướng
Musk không phải lúc nào cũng là người theo chủ nghĩa MAGA (phong trào phát triển từ khẩu hiệu chiến dịch do ông Trump đặt ra: "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại").
Năm 2016, ông nói với CNBC rằng ông Trump "không có vẻ là người có phẩm chất phản ánh tốt cho nước Mỹ". Mặc dù Musk sau đó tham gia một số hội đồng cố vấn kinh doanh của ông Trump, ông từ chức để phản đối động thái rút Mỹ khỏi Thỏa thuận chung Paris khi đó. Thỏa thuận này do Liên Hợp Quốc làm trung gian nhằm hạn chế tình trạng nóng lên toàn cầu.
“Biến đổi khí hậu là có thật”, Musk nói trong bài đăng trên X vào năm 2017. “Rời khỏi (thỏa thuận chung) Paris không tốt cho nước Mỹ hay thế giới”.
Sự chuyển hướng công khai của Musk bắt đầu trong đại dịch Covid-19, khi ông bất chấp các cơ quan quản lý của California, với sự ủng hộ từ ông Trump, mở lại nhà máy sản xuất Tesla tại bang này.
Sau đó, ông tỏ ra khó chịu với việc Tổng thống Mỹ Joe Biden ủng hộ các công ty ôtô truyền thống và tổ chức nghiệp đoàn. Tesla là nhà sản xuất ôtô duy nhất của Mỹ không có lực lượng lao động thuộc nghiệp đoàn. Chính quyền Biden cũng mở nhiều cuộc điều tra về Musk và các công ty của ông.
Tỷ phú Elon Musk. Ảnh: Bloomberg.
Musk gần đây cũng lập luận những lo ngại về tác động tức thời của biến đổi khí hậu là không đúng chỗ. Trí tuệ nhân tạo tiên tiến mới là nỗi sợ lớn nhất của ông.
Ông viết trên X vào tháng 8/2023 rằng hiện tượng nóng lên toàn cầu "có thể đang bị thổi phồng, cường điệu hóa về mặt ngắn hạn. Dù vậy, chúng ta nên quan tâm đến nó trong dài hạn".
Ông cũng cho rằng trong khi nhiên liệu hóa thạch cuối cùng phải bị loại bỏ, "chúng ta không nên coi dầu mỏ và khí đốt là quỷ dữ trong trung hạn".
Dù vậy, các nhà khoa học cảnh báo biến đổi khí hậu đã và đang tàn phá hành tinh dưới dạng nắng nóng cực đoan, cháy rừng dữ dội, thời tiết xấu đi, mực nước biển dâng cao và khả năng tiếp cận thực phẩm, nước ngày càng giảm. Giới khoa học đánh giá vài năm tới là thời điểm quan trọng để ngăn chặn tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu.
Politico nhận định hành động của Musk về biến đổi khí hậu đôi khi trái ngược nhau. Năm 2021, ông cam kết tài trợ 100 triệu USD cho cuộc thi nhằm mục đích đẩy nhanh các công nghệ có thể loại bỏ carbon dioxide khỏi khí quyển. Tuy nhiên, năm 2023, ông dành gần 7 tuần đi khắp thế giới bằng những chiếc máy bay phản lực tư nhân thải ra nhiều khí thải.
"Ông ấy sẽ có ảnh hưởng”
Nhiều nhà lập pháp đảng Cộng hòa rất phấn khích về vai trò cố vấn mà Musk có thể đảm nhiệm trong chính quyền Trump nếu cựu tổng thống Mỹ chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Họ gạt bỏ lo ngại Musk có thể sử dụng vị trí này để quảng bá cho công ty và bảo vệ khoản đầu tư của mình.
Chiến dịch tranh cử của ông Trump cũng phủ nhận việc Musk sẽ nhận được bất cứ sự ưu ái nếu cựu tổng thống Mỹ trở lại Nhà Trắng.
“Tôi đã ở cùng cựu Tổng thống Trump vào ngày 27/7 tại Nashville, và ông ấy nói rằng: 'Elon Musk và tôi là bạn tốt, chúng tôi thường xuyên nói về những vấn đề này'", Thượng nghị sĩ Wyoming Cynthia Lummis kể lại.
"Tôi không nghĩ rằng họ nên dừng nói chuyện với nhau chỉ vì có một số lợi ích kinh tế nhất định liên quan", bà nói thêm. "Tôi hy vọng họ tiếp tục đối thoại".
Những đảng viên Cộng hòa khác không xem vướng mắc về vấn đề lợi ích kinh tế là điểm yếu tiềm tàng của Musk. Thay vào đó, họ coi đây là một trong những điểm mạnh của ông.
“Ông ấy sẽ có ảnh hưởng - dù là năng lượng, không gian hay trí tuệ nhân tạo”, Thượng nghị sĩ John Hoeven của Bắc Dakota cho hay. “Ông ấy sẽ là một phần quan trọng của cuộc thảo luận vì tất cả điều ông ấy đang làm (có) tác động to lớn. Phạm vi ảnh hưởng mà ông ấy và các công ty của ông ấy có cũng lớn”.