Ngày 18/5 được xem là ngày đặc biệt của giới trí thức khoa học bởi đây chính là ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự và chúc mừng Đại hội Đại biểu Hội Phổ biến Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam toàn quốc lần thứ nhất (tiền thân của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam).
Tại Đại hội Đại biểu 18/5/1963, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tổng kết những luận điểm quan trọng nhất về phát triển khoa học và công nghệ ở nước ta, đồng thời giao nhiệm vụ vừa khó khăn, nhưng lại vừa vinh quang này cho giới trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam.
Người khẳng định: “Chúng ta đều biết rằng trình độ khoa học và kỹ thuật của ta hiện nay còn thấp kém. Lề lối sản xuất chưa cải tiến được nhiều. Cách thức làm việc còn nặng nhọc. Năng suất lao động còn thấp. Phong tục tập quán lạc hậu nhiều. Nhiệm vụ của khoa học là ra sức cải biến những cái đó……Khoa học phải tự sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi…Các cô, các chú phải ra sức đem hiểu biết khoa học và kỹ thuật của mình truyền bá rộng rãi trong nhân dân lao động, để nhân dân thi đua sản xuất nhiều, nhanh, tốt, rẻ…”.
 |
| Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bài phát biểu tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ nhất Hội Phổ biến Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. |
Trải qua gần 60 năm nhưng những lời căn dặn súc tích của Bác Hồ vẫn luôn là động lực then chốt của sự nghiệp đổi mới và phát triển, thể hiện tầm nhìn chiến lược sâu rộng của Người về sự nghiệp khoa học công nghệ của nước nhà. Học tập và lĩnh hội tư tưởng chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam không ngừng lớn mạnh, có mặt trong mọi ngành khoa học, mọi lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội trên khắp mọi miền đất nước và hội nhập với những nền khoa học và công nghệ tiên tiến trên thế giới.
Đến ngày 18/6/2013, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII, Luật Khoa học và Công nghệ được thông qua, thống nhất chọn ngày 18 tháng 5 hàng năm là Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
Mục tiêu của Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhằm tuyên truyền rộng rãi các thành tựu khoa học và công nghệ; tôn vinh những người làm khoa học, giới thiệu các kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất; nâng cao nhận thức xã hội về vai trò của khoa học và công nghệ; động viên thế hệ trẻ, đặc biệt là học sinh, sinh viên say mê nghiên cứu khoa học, góp phần xây dựng và phát triển đội ngũ nhân lực khoa học và công nghệ.
Hằng năm, vào ngày này sẽ có nhiều hoạt động được tổ chức, và là dịp để nâng cao nhận thức và khơi dậy niềm tự hào về trí tuệ Việt Nam, tinh thần đam mê lao động sáng tạo trong các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ Việt Nam trong xây dựng và phát triển đất nước.
Đoàn kết và tập hợp dưới mái nhà chung của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, giới trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam đã và đang tổ chức nhiều hoạt động sôi nổi, thiết thực, trình diễn, giới thiệu các thành tựu khoa và công nghệ, mở rộng các diễn đàn trao đổi học thuật, tôn vinh các nhà khoa học, tuyên truyền nâng cao nhận thức của nhân dân về khoa học và công nghệ…
Năm 2023, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức chào mừng Ngày Khoa học và công nghệ Việt Nam, tập trung biểu dương và tôn vinh các nhà khoa học, đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ; tuyên truyền, phổ biến rộng rãi các thành tựu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo nổi bật; thu hút các chuyên gia nước ngoài, chuyên gia là người Việt Nam ở nước ngoài tích cực tham gia hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong nước; khơi dậy tinh thần đam mê lao động sáng tạo, nghiên cứu khoa học trong mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ nhằm góp phần xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ trong tương lai; nâng cao văn hóa đổi mới sáng tạo trong hoạt động nghiên cứu, sản xuất kinh doanh nhằm tạo ra động lực tăng trưởng mới cho xã hội.
Các hoạt động chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam được tổ chức thiết thực, ý nghĩa, tiết kiệm và hiệu quả. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để kết nối, lan tỏa các hoạt động chào mừng Khoa học và Công nghệ Việt Nam năm 2023 trong phạm vi cả nước và trong cộng đồng các nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài.