Lễ cúng tiễn Táo quân là một trong những nghi thức quan trọng nhất trong năm của người Việt. Bên cạnh việc lau dọn bàn thờ và không gian thờ cúng, chuẩn bị lễ cúng, đồ cúng... các gia đình cũng nên cẩn thận, nhớ tránh xa những đại kỵ sau.
Không CÚNG CHUNG ông Công, ông Táo ở dưới bếp
Nhiều gia đình quan niệm rằng ông Công ông Táo là vị thần bếp nên sẽ đặt mâm cơm và đồ lễ ở bếp để cúng các vị thần là chuẩn nhất. Tuy nhiên, quan niệm đó hoàn toàn sai lầm.
Nhà nghiên cứu Nguyễn Vũ Tuấn Anh, Giám đốc Trung tâm Lý học Đông phương cho biết, ông Công là vị thần cai quản đất đai trong nhà còn ông Táo là 3 vị đầu rau trông coi việc bếp núc trong gia đình. Lễ cúng 23 tháng Chạp là lễ tiễn chung ông Công, ông Táo về chầu trời, việc mọi người gộp chung cúng là chưa đúng.
Trong ngày này, ông Táo phải được cúng dưới bếp, còn ông Công được cúng trên bàn thờ chính trên nhà cùng với gia tiên mới đúng.
Chuyên gia phong thủy Linh Quang (Trung tâm Tư vấn đào tạo phong thủy thực hành) cũng cho rằng, theo quan niệm dân gian, nhiều gia đình nghĩ rằng cúng ông Táo là phải cúng ở trong bếp nên bày biện hết tất cả trong đó để cúng.
Tuy nhiên, văn hóa của người miền Nam vẫn giữ cho tới bây giờ là bàn thờ ông Táo (chỉ ông Táo, không phải ban thờ chung ông Công - ông Táo) thường đặt ở phía trên bếp (thường là hộc trống phía bên trên máy hút khử mùi) nên việc sắm lễ bày luôn trong khu bếp. Đối với người miền Bắc thì thường cúng luôn trên bàn thờ chung với gia tiên.
Theo ông Linh Quang, không nên nói đến đúng sai trong thờ tự bởi ở nhiều nơi có sự khác nhau, việc cúng ông Công ông Táo chính là do văn hóa truyền thống của người Việt từ ngàn xưa, chúng ta cứ theo tâm mà làm là được, tâm sáng thì mọi sự sẽ sáng, tâm thành mọi sự sẽ lành.
Dâng cúng đồ phạm kỵ
Ngoài việc chuẩn bị đồ cúng lễ chưa chu đáo, việc dâng lên đồ phạm kỵ cũng là điều cấm kỵ khi cúng ông Công ông Táo như các món làm từ vịt, chim, ngỗng, trâu, dê, chó...
Không cúng lễ sau 12h trưa ngày 23 tháng Chạp
Lễ cúng ông Táo thường được tiến hành trước khi ông Táo bay về trời báo cáo Ngọc hoàng, tức là trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp. Theo quan niệm xưa thì gia chủ phải cúng báo cáo trước để Táo quân còn tổng hợp rồi lên trời báo cáo, nếu để đến giờ đi rồi mới cúng sẽ không còn ý nghĩa gì nữa.
Không đặt bàn thờ ông Táo quá xa bếp nấu, nằm trên bồn rửa
Nhiều quan niệm cho rằng ngũ hành Táo quân thuộc "Hỏa”, Thủy khắc Hỏa, cho nên bàn thờ ông Táo không được đặt trên bồn rửa, không nằm quá xa khu vực bếp nấu. Tốt nhất, hướng của bàn thờ ông Táo nên trùng với hướng của bếp (hoặc song song).
Không được ném cá chép từ trên cao xuống
Như đã nói ở trên, cá chép cúng lễ trong dịp này là để dâng cho thần linh làm phương tiện về trời. Cá chép ở đây phần nào cũng mang tính chất tâm linh, chính vì thế khi thả cá phóng sinh càng không được tùy tiện. Cẩn thận kẻo thả cá phóng sinh không đúng cách là tạo thêm nghiệp.
Khi thả cá, nên chọn nơi nước sạch, là môi trường tốt mà cá có thể tiếp tục sinh tồn, chớ nên chọn nơi ao tù nước đọng, sông hồ ô nhiễm hay nơi mà nhìn thấy rõ những kẻ xấu bụng đang chực chờ vớt cá.
Khi thả cá nên chọn nơi gần mặt nước nhất, nhẹ nhàng thả cá xuống cho cá không bị choáng, ngất. Tuyệt đối không thả cá từ trên cao, ném từ trên cầu, đường xuống nước, cá dễ bị chết, càng không được thả nguyên bao nilon đựng cá xuống nước gây ô nhiễm môi trường. Hành động không thành tâm, không kính ngưỡng thì khó lòng được thần linh chứng giám.