Cao Biền và linh khí nước Nam
Nói đến sự hình thành và phát triển vương triều nhà Lý trong lịch sử Việt Nam, chúng ta không thể không nhắc đến hai nhà phong thủy lẫy lừng là Cao Biền và thiền sư La Quý. Theo sách "Thiền Uyển tập anh" ghi chép thì vào thời nhà Đường ở Trung Quốc, vua Đường Ý Tông muốn xâm chiếm nước Nam. Song vì nhận thấy vùng đất này thời kỳ nào cũng có những nhân tài nổi lên nên vua Đường bèn tìm cách trấn yểm linh khí.
Năm Giáp Thân (864), vua Đường cho Cao Biền là một nhà phong thủy đại tài của Trung Quốc thời đó đến Giao Châu làm Tiết Độ Sứ. Khi đi, vua Đường dặn dò Cao Biền rằng: "Trưng Thị là hai người đàn bà mà làm rung chuyển cả cơ nghiệp nhà Đông Hán; rồi lại Triệu Ẩu, Lý Bôn… làm cho ta vất vả lắm mới dẹp được. Nay trẫm thấy linh khí An Nam quá thịnh, e sau có biến.
Khanh đến đó trước bình giặc Nam Chiếu, sau tìm cách trấn yểm linh khí An Nam, đi và vẽ bản đồ về cho trẫm". Vâng lời vua Đường, Cao Biền đến nước ta. Ông bỏ công đi khắp nơi, xem xét núi non, rừng biển, sông hồ, chỗ nào địa thế tốt, có khí địa linh thì đều trấn yểm.
Phép phong thủy phân biệt hình thế của đất làm năm loại: kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Tùy theo thế đất và hình dáng của cuộc đất (giống con vật gì) để theo đó đặt tên, tiên đoán lành dữ cho những ai sử dụng cuộc đất ấy như: lục long tranh châu, phượng hoàng ẩm thủy, hổ trục quần dương, hoặc quần tiên hội ẩm (được xem là những cuộc đất quý).
Hoàng thành Thăng Long.
Là người giỏi về thuật phong thủy, xem địa lý, đoán cát hung nên Cao Biền đã dò xét rất kỹ vị trí để xây thành Đại La (sau này vua Lý Thái Tổ khi dời đô về Thăng Long đã cho xây mới lại) và dò tìm đầu mối long mạch nước ta. Theo tư liệu lịch sử, Cao Biền đã tiến hành đắp lớn thành này cao đến 2 trượng 6 thước, chu vi hơn 1982 trượng, trên thành xây 55 vọng gác với nhiều điểm phòng vệ quân sự. Để làm rào chắn cho thành Đại La, Cao Biền đã tập trung các hộ ở vây quanh với bốn vạn căn nhà. Riêng núi Tản Viên, Cao Biền không dám đụng tới vì nhận thấy đó là chỗ thiêng liêng của chư thần thường ngự, không thể yểm được.
Khi cho xây thành Đại La bên sông Tô Lịch, biết đất ở làng Cổ Pháp có khí tượng Đế vương, Cao Biền đã cắt đứt long mạch nơi đây bằng cách đào đứt con sông Điềm (các nghiên cứu cho rằng có thể là sống Đuống ngày nay) và 19 điểm ở ao Phù Chẩn (thuộc làng Phù Chẩn, thị trấn Từ Sơn, Bắc Ninh). Tuy nhiên, việc Cao Biền phá hoại phong thủy đã bị thiền sư nước Nam tiên đoán từ trước.
Câu chuyện bắt đầu từ thiền sư Định Không thuộc thế hệ thứ 8 thiền phái Tì Ni Đa Lưu Chi (diệt hỷ) ở chùa Thiện Chúng thuộc địa phận hương Dịch Bảng, phủ Thiên Đức. Khoảng niên hiệu Đường Trinh Nguyên (785-805), sư dựng chùa Quỳnh Lâm ở bản hương. Khi xây chùa, thợ làm móng đào được một bình hương và mười chiếc khánh đồng. Sư Định Không sai người đem ra sông rửa sạch, vô tình đánh rơi một chiếc. Nó rơi xuống sông trôi liệng mãi đến khi chạm đất mới nằm im.
Sư Định Không bèn giải thích rằng: Thập khẩu là chữ cổ, Thủy khứ là chữ Pháp còn thổ là chỉ vào hương ta. Nhân đó ông đổi tên hương Diên Uẩn thành hương Cổ Pháp. Và có đọc hai câu thơ rằng: "Pháp khí xuất hiện thập khẩu đồng chung/ Lý hưng vương tam phẩm thành công". Dịch là: "Pháp khí hiện ra mười cái chung đồng/ Họ Lý làm vua ba phẩm thành công…
Nhân tài nối lại long mạch
Ngay từ trước khi Cao Biền nhận lệnh trấn yểm nước Nam thì năm 808, thiền sư Định Không trước khi viên tịch đã cho gọi người kế tục mình là Thông Thiện đến dặn dò rằng: "Ta muốn mở rộng làng xóm nhưng e nửa chừng gặp tai họa. Chắc có kẻ lạ đến phá hoại đất nước ta. Sau khi ta mất, con khéo giữ pháp này, gặp người họ Đinh thì truyền, nguyện ta đã mãn".
Điều đó chứng tỏ rằng thiền sư đã tiên đoán được việc Cao Biền sẽ phá phong thủy và việc người kế tục đệ tử của ông sẽ mang họ Đinh. Quả đúng như thế. Sau này, sư Thông Thiện gặp một đệ tử rất thông minh là Đinh La Quý. Đoán biết đây là người kế tục mình nên ông đã truyền thụ hết các sở học cho đệ tử.
La Quý là người rất thông tuệ, nhìn xuyên sông núi, biết rõ nguồn gốc phong thủy, biết quá khứ và tiên đoán được tương lai. Ngài tùy phương diễn hóa, nói ra lời nào đều là lời sấm truyền. Chính La Quý là người đã nối lại long mạch cho làng Cổ Pháp. Năm 936 (thời Dương Đình Nghệ), khi tròn 85 tuổi, biết mình sắp mất, ngài La Quý đã gọi đệ tử chân truyền của mình là Thiền Ông đến nói: "Ngày trước, Cao Biền đã xây thành bên sông Tô Lịch. Dùng phép phong thủy, biết vùng đất Cổ Pháp của ta có khí tượng Đế vương nên đã nhẫn tâm đào đứt sông Điềm và khuấy động 19 chỗ trấn yểm ở Phù Chẩn. Nay ta đã chủ trì nối lại những chỗ bị đào đứt được lành lặn như xưa.
Tượng vua Lý Công Uẩn
Trước khi ta mất, ta có trồng tại chùa Châu Minh một cây bông gạo. Cây bông gạo này không phải là cây bông gạo bình thường mà là vật để trấn an và nối liền những chỗ đứt trong long mạch, mục đích để đời sau sẽ có một vị hoàng đế ra đời và vị này sẽ phò dựng chính pháp của chư Phật". Thiền sư La Quý còn cẩn thận dặn dò Thiền Ông rằng: "Sau khi ta tịch, con khéo đắp một ngọn tháp bằng đất, dùng phép yểm dấu trong đó, chớ cho người thấy".
Trong sách "Thiền Uyển tập anh" có ghi chép rằng, trước khi mất ngài La Quý có làm một bài thơ tiên đoán như sau: "Đại sơn long đầu khỉ/ Cù vĩ ẩn Châu minh/ Thập bát tử định thiền/ Miên thọ hiện long hình/ Thổ kê thử nguyệt nội/ Định kiên nhật xuất thanh". Dịch là: "Đại sơn đầu rồng ngửng/ Đuôi cù ẩn Châu minh/ Thập bát tử định thành/ Bông gạo hiện long hình/ Thỏ gà trong tháng chuột/ Nhất định thấy trời lên".
Ở câu thứ 3 "thập bát tử" tức chữ thập, chữ bát, chữ tử tạo thành chữ Lý, ý chỉ vị vua sau này mang họ Lý. Hai câu sau nói ra vị vua này lên ngôi vào tháng chuột (tháng 11) năm gà (tức năm Dậu 1009). Quả đúng như lời tiên đoán của La Quý, vị vua mang họ Lý lên ngôi vua vào tháng 11 năm 1009 chính là vua Lý Công Uẩn.
Năm 1009, trước khi Lý Công Uẩn lên ngôi, một tia sét lớn đánh vào cây bông gạo khiến một cành to bị gãy nhưng cây không chết. Chính vì thế mà làng Diên Uẩn, Cổ Pháp còn gọi là làng Dương Lôi hay Đình Sấm. Có giả thiết cho rằng sự việc này cũng là do thầy phong thủy Trung Quốc làm.
Đúng như lời đoán trước khi mất của thiền sư La Quý, vua Lý Công Uẩn là người làng Cổ Pháp. Lý Công Uẩn mồ côi từ nhỏ, được sư Khánh Vân đem về chùa nuôi, lớn lên Lý Công Uẩn được thiền sư Vạn Hạnh nuôi dạy và sau này lên ngôi tức vua Lý Thái Tổ, mở ra thời đại hộ pháp hưng thịnh trong lịch sử Việt Nam. Khi ông lên ngôi đã duy hộ Phật pháp, dùng Phật pháp để giáo hóa muôn dân, khiến đạo đức thăng hoa, xã hội ổn định. Kể từ đó, Đại Việt hùng mạnh, mở ra thời kỳ thịnh trị.