Triển lãm online không quá mới mẻ trên thế giới, nhưng hình thức này đang dần phát triển tại Việt Nam kể từ khi dịch bệnh xuất hiện và tái bùng phát. Yếu tố được chú trọng đầu tiên khi tổ chức triển lãm online là tạo thuận lợi cho quá trình người tham gia tiếp cận triển lãm. Đường dẫn đến nền tảng trực tuyến - nơi diễn ra triển lãm phải rõ ràng, bản thân nền tảng ấy cần dễ thao tác để ai cũng có thể trải nghiệm. Cái khó của việc tổ chức triển lãm nghệ thuật trực tuyến là làm thế nào để truyền tải trọn vẹn cảm xúc đến người tham gia, trong khi họ không thể tận mắt ngắm nhìn các tác phẩm. Vì lý do đó, Ban Tổ chức các triển lãm cố gắng thiết kế không gian thực tế ảo sống động, “mãn nhãn”; thậm chí kèm theo cốt truyện hấp dẫn để thu hút và giữ chân người xem.
Bên cạnh những thách thức, ta không thể phủ nhận những cơ hội mà triển lãm trực tuyến mang lại. Đây là biện pháp an toàn cho những ai có nhu cầu thưởng thức nghệ thuật trong mùa dịch. Với đường truyền ổn định cùng một vài tương tác online, mọi người đều có thể chiêm ngưỡng các tác phẩm trong không gian thực tế ảo mới lạ. Từ đó, Ban Tổ chức cũng dễ dàng thu thập đánh giá của người trải nghiệm để phục vụ cho các triển lãm về sau. Các đơn vị hầu như không tốn chi phí để mở ra những triển lãm online. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, đây hứa hẹn sẽ trở thành xu hướng tổ chức triển lãm trong tương lai.
Trải nghiệm mới lạ
Gần đây, triển lãm cổ phục Việt online “Hồi” (thuộc dự án “V - Honour” của Đội Enactus NEU, trực thuộc Đoàn trường ĐH Kinh tế Quốc dân) đã diễn ra thành công và nhận được cả lời khen ngợi lẫn góp ý từ người tham gia. Triển lãm quy tụ hơn 20 bộ cổ phục Việt Nam thời Nguyễn, bao gồm trang phục cung đình và trang phục thường dân.
Nhằm tạo ra không gian thực tế ảo giúp mọi người trải nghiệm nhập vai, du hành về quá khứ, ban tổ chức với lượng nhân sự hạn chế đã phải làm việc hết sức để thu thập hình ảnh, thiết kế website một cách chân thực nhất. Với vai trò Trưởng Ban Tổ chức của “Hồi”, Ôn Chí Linh (sinh năm 2001, trường ĐH Kinh tế Quốc dân) cho biết, “Hồi” tránh cung cấp kiến thức một cách sáo rỗng mà thể hiện sinh động thông qua cốt truyện và trò chơi đi kèm, để người tham gia có hứng thú, nhớ về sự kiện lâu hơn.
Triển lãm “Tranh vải K26TT” của sinh viên Khóa 26 (ngành Thiết kế thời trang, ĐH Văn Lang) cũng diễn ra dưới hình thức trực tuyến. Đây là bài tập lớn trong môn học Trang trí cơ sở ngành của chương trình đào tạo cử nhân Thiết kế thời trang. Cô Lê Thị Thanh Nhàn, Phó Trưởng ngành Thiết kế Thời trang, trường ĐH Văn Lang cho biết, mục tiêu của bài tập là giúp sinh viên làm quen với vật liệu vải; học cách phối hợp màu sắc, chất liệu ở mức độ cơ bản. Triển lãm được thực hiện trên một nền tảng online dựa trên công nghệ web-based tân tiến, cho phép người dùng thiết kế không gian ba chiều thực tế ảo.
Cô Nhàn cũng cho biết thêm, công sức bỏ ra cho triển lãm online không hề nhỏ, đòi hỏi giảng viên phụ trách phải cập nhật kỹ năng vận hành thiết bị máy móc; mọi kênh hoạt động cần phối hợp chặt chẽ và tuyệt đối giữ liên lạc. Ngoài ra, việc đảm bảo chất lượng hình ảnh trưng bày cũng là điều cần thiết.
Ngoài các bức tranh, ảnh chụp cũng trở thành đối tượng nghệ thuật tiềm năng được chọn để trưng bày online. Cuộc thi - sự kiện triển lãm ảnh chân dung “Portrait of _” của nhóm bạn trẻ với tên gọi “Phô mai màu hồng” là một ví dụ điển hình của hình thức triển lãm ảnh này. Với sứ mệnh “Gói tình yêu vào trong hình ảnh”, “Portrait of _” ra đời như một “phương tiện” gợi nhớ những khoảnh khắc đã quên hay lan tỏa yêu thương trong thời gian khó khăn.
Về băn khoăn liệu triển lãm trực tuyến có đủ sức truyền tải hết ý nghĩa hay không, Nguyễn Phương Quỳnh (Trưởng Ban Tổ chức) khẳng định: “Bất cứ điều gì xuất phát từ trái tim sẽ chạm đến trái tim. Tụi mình không chỉ kêu gọi mà còn đưa ra những quan điểm thông qua các ấn phẩm truyền thông. Tụi mình có chuỗi series truyền cảm hứng, sản xuất âm nhạc, podcast và nhiều thứ khác để tạo nên sự đồng điệu với các tác giả tham dự”.