Tiến sĩ tội phạm học: “Hội nhóm xúi giục tự tử là thứ quái gở, gây nguy hại cho xã hội“

Thời gian gần đây, trên không gian mạng tiếp tục xuất hiện nhiều hội nhóm kín thường xuyên chia sẻ thông tin tiêu cực, muốn tự tử thậm chí rủ nhau tìm cách kết thúc cuộc đời. Những hội nhóm này thu hút hàng chục nghìn đến hàng trăm nghìn thành viên tham gia, hoạt động dưới hình thức công khai hoặc nhóm kín, trong số này đa phần là tuổi vị thành niên...

Trao đổi với PV Dân Việt, Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu, chuyên gia về tội phạm học đã đưa ra nhiều nhận định về lý do người ta muốn tự tử, hệ lụy nguy hại của các nhóm xã hội này và giải pháp xử lý.

Cụ thể, theo Thượng tá Đào Trung Hiếu, dưới góc độ tâm lý học hành vi, có thể nhận định những người muốn tự tử, quyên sinh đang ở tình trạng tiêu cực nhất của cảm xúc. Họ bi quan, buồn bã, chán nản, mất lòng tin, hy vọng vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống hay tương lai của mình. Tác nhân gây ra hiện tượng tâm lý này có thể là do những khó khăn, áp lực trong cuộc sống đè nặng, như ngập trong nợ nần, kinh tế khó khăn, hoàn cảnh gia đình nheo nhóc, mắc bệnh hiểm nghèo, nghiện ma túy…

"Bên cạnh đó, cũng có người do khủng hoảng, đổ vỡ về niềm tin, tình người, nên chán nản, không còn động lực sống. Tình trạng 'sở cầu bất như ý', không đạt được tham vọng về danh lợi, gây nên sự bi quan, chán nản cũng khá phổ biến. Một hiện tượng khá đặc biệt là có những người sinh ra ở vạch đích, sống trong nhung lụa, thừa mứa về vật chất… hoặc người đã thành công ở mức độ nhất định về nghề nghiệp, kinh tế, danh vọng, vẫn cảm thấy chán đời đến mức muốn quyên sinh, vì cảm thấy nhàm chán, lạc lõng, mất phương hướng", ông Hiếu nhận định.

Thượng tá Hiếu đánh giá, nguyên nhân khách quan trực tiếp dẫn đến tình trạng cảm xúc chạm đáy có thể vì nhiều tác động bất như ý từ môi trường sống, nhưng ông cũng chỉ ra nguyên nhân chủ quan, sâu xa hướng lái con người đến suy nghĩ tiêu cực muốn quyên sinh.

"Theo tôi là do họ 'yếu đuối' ở bên trong. Nghĩa là trong nhân cách cốt lõi của họ có những hạn chế ở phần nghị lực. Nghị lực bao gồm 3 thành tố: nhẫn (khả năng chịu áp lực, kiên trì, nhẫn nại); dũng (sức mạnh bảo vệ lẽ phải, điều thiện, năng lực khắc phục khó khăn); tĩnh (khả năng kiểm soát cảm xúc).

Một người có nghị lực mạnh mẽ (do giáo dục và rèn luyện mà có), có khả năng chịu được áp lực trong đời sống, dám đối mặt với thử thách và chinh phục khó khăn, có khả năng tự điều chỉnh cảm xúc, kiềm chế, không manh động hành xử theo hoàn cảnh… nên những suy nghĩ tiêu cực đến mức muốn tự vẫn, quyên sinh là điều khó có thể xuất hiện trong họ", ông Hiếu nhấn mạnh.

Thứ 2, ông Hiếu cho hay, khi một người đã chất chứa sẵn những suy nghĩ bi quan, chán nản, lệch lạc về cuộc sống, lên mạng và gặp những người cùng cảnh ngộ trong nhóm những người muốn tự sát, thông qua tương tác, cảm xúc tiêu cực lây lan, làm hằn đậm hơn trong họ những suy nghĩ tệ hại về cuộc đời.

Nguy hiểm hơn, lối thoát tiêu cực để trốn tránh trách nhiệm trước cuộc đời bằng cách tìm đến cái chết, được những người trong nhóm đón nhận. Tâm lý đám đông lây lan sẽ tạo ra động lực để nhiều người tìm cách giải thoát cuộc đời bằng sự quyên sinh.

Đồng quan điểm trên, trao đổi với PV Dân Việt, PGS.TS Trịnh Hòa Bình - Giám đốc Trung Tâm Dư luận xã hội (Viện Xã hội học Việt Nam) cho hay, trong xã hội hiện đại phát triển chuyện như hiện nay vẫn còn những vấn đề con người cảm thấy bế tắc. Họ thường tìm đến đến sự phủ định sự sống của mình, tìm kiếm con đường tuyệt vọng đó là tự sát…

"Chuyện này vẫn có ở những nước phát triển chứ không riêng ở Việt Nam. Tôi thấy đây không phải vấn đề sửng sốt nhưng rõ ràng là điều đáng lo ngại khi một bộ phận người trong xã hội suy nghĩ tiêu cực. Việc nhóm hội muốn tự tử rõ ràng đặt ra tình thế để xã hội xấu xí hơn, những nhóm sử dụng nền tảng công nghệ mục đích không tốt đẹp gì. Chính vì vậy những người quản lý xã hội phải để tâm việc này, bằng biện pháp nghiệp vụ của cơ quan chức năng phải sớm giải thể những hình thức, nền tảng đó, đầu độc xã hội đó", ông Bình nhấn mạnh.

Thượng tá Đào Trung Hiếu cũng cho hay, về bản chất, mọi hành vi tự sát đều phản ánh sự yếu đuối, hèn nhát, ý chí nghị lực non yếu, không dám đối diện với thực tại đời sống. Hành vi tự sát luôn để lại những hậu quả nặng nề cho người ở lại và cho đời sống xã hội. Một nguồn lực lao động xã hội bị mất đi, để lại khoảng trống nhân sự trong các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp. Trong các gia đình có người tự tử, cảm xúc là vô cùng nặng nề.

"Người ở lại có thể sống trong sự thương nhớ, đau khổ, day dứt, ân hận khôn nguôi, những người phụ thuộc mất đi nguồn cấp dưỡng, mất niềm tin vào tương lai, tình người. Bởi vậy, những hội nhóm những người muốn tự tử rất nguy hại cho xã hội. Ngành chức năng cần làm việc với các admin, yêu cầu hạ gỡ, xóa bỏ các trang, hội nhóm này, để lành mạnh hóa các sinh hoạt trên mạng xã hội", ông Hiếu thẳng thắn nói.

Còn nữa!