Sáng 29/5, Quốc hội thảo luận về việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng.
3 điều kiện để Việt Nam yên tâm công bố hết COVID-19
Bấm nút phát biểu đầu tiên, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Bình Định) cho hay, từ giữa năm 2022 trên diễn đàn Quốc hội, ông từng đề xuất nên xem xét công bố hết Covid-19. Thủ tướng cũng đã chỉ đạo Bộ Y tế chuẩn bị hồ sơ chuyển Covid-19 từ bệnh truyền nhiễm nhóm A sang nhóm B và công bố hết dịch tại Việt Nam.
 |
| Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lân Hiếu phát biểu tại phiên thảo luận sáng 29/5. Ảnh: QH. |
“Đến nay, từ kinh nghiệm thực tiễn trải qua các đợt chống dịch, tôi cho rằng Việt Nam có thể yên tâm công bố hết COVID-19 bởi đã hội tụ đủ các yếu tố cần thiết”, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nói.
Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cho biết, điều kiện đầu tiên để Việt Nam có thể yên tâm công bố hết COVID-19, đó là hiện nay tỷ lệ bệnh nặng do CoVid gây ra hầu như không còn những ca tử vong chủ yếu do bệnh nền nặng, có dương tính Covid-19. Điều đó cho thấy Covid-19 vẫn còn lây nhiễm trong cộng đồng, nhưng không còn nguy cơ gây tử vong cao.
Điều kiện thứ hai, Việt Nam đã đạt được tỷ lệ bao phủ vắc xin Covid-19 cao trên diện rộng. Toàn quốc đã tiêm được hơn 266 triệu liều. Tất cả người từ 12 tuổi được tiêm đủ hai mũi cơ bản. Tỷ lệ tiêm mũi ba cho người từ 18 tuổi đạt 81%; tiêm mũi bốn cho người từ 18 tuổi nguy cơ cao đạt 89%; mũi ba cho trẻ từ 12 đến dưới 18 tuổi đạt 69%.
Điều kiện thứ ba, tình hinhd COVID-19 trên thế giới đã ổn định. Đầu tháng 5, WHO tuyên bố đại dịch COVID-19 không còn là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu.
Theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, qua 3 năm chống dịch, chúng ta đã chứng kiến cả một hệ thống vào cuộc với hơn 100% sức lực nhưng hết dịch vẫn nhiều điều đáng tiếc xảy ra, những bài học kinh nghiệm vô cùng xương máu. Chúng ta cần rút ra bài học kinh nghiệm từ những thành công và sai lầm trong quá khứ.
Ông đồng ý vời để xuất của đoàn giám sát về việc Bộ Y tế sớm có văn bản hướng dẫn việc sử dụng vật tư, trang thiết bị y tế đã được chuẩn bị chống dịch trước đây, để chuyển sang điều trị khám chữa bệnh thông thường. Bộ nên giao các bệnh viện, địa phương quyết định việc sử dụng để tránh lãng phí những cơ sở vật chất, trang thiết bị đã được mua sắm, cho tặng.
Phát triển y tế cơ sở, y tế dự phòng là thách thức lớn nhất
Nêu ý kiến về vấn đề Y tế dự phòng, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cho biết, nhiệm vụ phát triển y tế dự phòng là thách thức lớn nhất của chúng ta trong giai đoạn hiện nay. Mới đây, khi cùng đoàn Giám sát tối cao Quốc hội đến các trạm y tế xã, ông thấy, khó khăn nổi trội vẫn là nhân lực, thu nhập, chất lượng khám chữa bệnh và cơ sở vật chất…
Tăng lương, xây trụ sở đẹp, mua máy móc… không giải quyết được gốc rễ của vấn đề. Lương không thể tăng mãi, cơ sở khang trang mà không có bệnh nhân, máy móc hiện đại mà không ai biết sử dụng,… cuối cùng là lãng phí rất lớn.
Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cho biết, trạm y tế xã phường có 2 nhiệm vụ: dự phòng (tiêm chủng, phòng chống dịch, giáo dục tuyên truyền…) và điều trị (chăm sóc sức khỏe ban đầu, quản lý các bệnh mạn tính, sơ cấp cứu tại cộng đồng…). Tuy nhiên nhiệm vụ thứ hai ngày càng “teo tóp” khiến việc hoàn thành nhiệm vụ thứ nhất trở nên bội phần khó khăn so với trước đây.
Dự phòng là mục tiêu quan trọng nhưng chữa bệnh cũng cần được coi là chìa khoá để y tế cơ sở có đủ sức tồn tại và phát triển trong nền kinh tế thị trường ngày hôm nay.
“Không có lý gì cùng là một bệnh nếu chữa ở xã chỉ được dùng thuốc hạ áp giá 100 đồng/viên. Còn lên tỉnh, huyện lại được cấp viên thuốc đắt tiền hơn. Một đêm trực tiền thù lao chẳng đáng là bao, khám một bệnh nhân được 27 nghìn mà còn trừ ngược trừ xuôi”, ông Hiếu nói.
Để một hệ thống dày công xây dựng từ nhiều thế hệ đi trước không bị “teo tóp” và mất hoàn toàn chức năng điều trị, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cho rằng, nên thử nghiệm một mô hình mới.
Đó là coi các trạm y tế xã phường là phòng khám của trung tâm y tế quận huyện. Các tiêu chuẩn con người là tương đương nhau, cả người bệnh và nhân viên y tế. Các bác sĩ trung tâm y tế quận huyện sẽ có buổi khám ngoại trú cố định ở xã phường, đặc biệt là các bệnh mãn tính, không lây nhiễm như huyết áp, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính…
Đồng thời cũng sẽ có các buổi khám về ngoại khoa, sản khoa, nhi khoa,… để tư vấn cho những người bệnh đi chữa đúng địa chỉ, thăm khám sau khi đã chữa tại các cơ sở y tế tuyến trên hay những vấn đề đơn giản có thể xử lý luôn ở trạm y tế xã, phường.
Ngoài ra, với từng địa phương cần có kế hoạch cụ thể chi tiết tới từng trạm y tế theo địa chính trị. Cần “may đo” cẩn thận không “mặc đồng phục” cho tất cả trạm y tế trong cả hệ thống.
Ví dụ: một vị trạm trưởng giỏi về siêu âm cần đầu tư máy tốt để phát huy khả năng này; một y sĩ y học cổ truyền giỏi châm cứu cần có phương tiện chuyên biệt để họ triển khai …. Một trạm y tế vùng cao không thể trang bị như y tế phường cách bệnh viện huyện có vài km. Giao thêm quyền và trách nhiệm cho trưởng trạm y tế, động viên họ để phát triển thế mạnh của mình.
Khi đã vận hành trơn tru, chúng ta sẽ tiến lên một bước nữa. Đó là, phối hợp giữa bệnh viện tỉnh và các trung tâm y tế quận huyện. Các bác sĩ giỏi ở tỉnh sẽ về huyện làm việc định kỳ trong tuần, những bệnh nhân sau mổ sẽ được khám lại ở huyện khi hệ thống đã liên thông thực sự.
“Việc này rất nhiều các bệnh viện tỉnh đã tiến hành với tuyến trung ương, các bác sĩ đầu ngành đã có các buổi khám tại địa phương theo lịch. Những bệnh viện tỉnh thậm chí bệnh viện cấp huyện đã triển khai được mô hình này đều đã thành công, chắc chắn nâng cao được niềm tin của người dân vào cơ sở y tế của mình”, BS Nguyễn Lân Hiếu nói.
Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu đánh giá, số hoá ngành y tế, bao gồm quản lý sức khoẻ, khám chữa bệnh từ xa (telehealth) sẽ là chìa khoá thành công cho hệ thống chăm sóc sức khoẻ ban đầu.
Công nghệ thông tin còn giúp rất nhiều trong đào tạo liên tục (CME). Tới đây khi luật khám chữa bệnh sửa đổi chính thức có hiệu lực, 50 giờ CME bắt buộc để tiếp tục gia hạn giấy phép hành nghề sẽ là động lực cho các lớp học trực tuyến. Tổ chức có hiệu quả, tiết kiệm là trách nhiệm của các trường đại học và các bệnh viện thực hành. Đầu tư phần cứng (máy tính, camera, đường truyền) và phần mềm là trách nhiệm của chính quyền địa phương. Không đào tạo, thiếu cập nhật kiến thức, kém phản biện là nguồn gốc sự đi xuống của bất kỳ hệ thống nào.
“Y tế còn bộn bề công việc, rất mong Quốc hội, Chính phủ, người dân có góc nhìn khách quan, cảm thông để ủng hộ để chúng tôi hoàn thành nhiệm vụ vô cùng quan trọng là chăm sóc sức khoẻ nhân dân ngày càng tốt hơn”, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu bày tỏ.
Mời quý độc giả xem video: Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống bên hành lang Quốc hội về việc dùng điểm Văn xét tuyển ngành Y. Video do PV Tri thức và Cuộc sống thực hiện.