Đặc xá thời gian qua có vẻ làm... hơi quá, lỗi của ai?

Đặc xá hơi nhiều

“Trong 10 năm chúng ta có 7 đợt đặc xá, trung bình khoảng gần 1,5 năm chúng ta có một đợt và tổng số đặc xá 85.000, như vậy một đợt hơn 10.000 người. Điều này tạo ra một sự mâu thuẫn là khi Hội đồng xét xử tăng lên 6 tháng, 1 năm thì phải họp cân nhắc, thậm chí chịu áp lực rất lớn từ xã hội, khi đặc xá 6 tháng, 1 năm thì phải cân nhắc nhưng khi đặc xá thì đặc xá với số lượng rất lớn và rất nhiều năm. Điều này luật không nghiêm”, ông Nguyễn Hòa Bình cho biết.

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho rằng, giữa tha tù trước thời hạn và đặc xá, nếu đưa ra điều kiện giống nhau là không nên.

“Sự khác biệt giữa tha tù trước thời hạn và đặc xá là gì? Có nhiều khác nhau, ví dụ thẩm quyền đặc xá là của Chủ tịch và tha tù trước thời hạn là của Chánh án các cấp. Nhiều đại biểu nói Chủ tịch và Chánh án các cấp bằng nhau thì không phải. Hai chế định này thể hiện nhân đạo của nhà nước, nhưng khác nhau.

Khác cơ bản là tha tù trước thời hạn, nếu trong thời hạn được tha tù. Ví dụ anh bị án là 10 năm, đã chấp hành 5 năm, đến năm thứ 5 là được tha tù trước thời hạn, như vậy còn 5 năm. Trong thời hạn chấp hành ở ngoài nhà tù, có vi phạm thì lại quay lại nhà tù để chấp hành phần còn lại của bản án.

Đặc xá là tha luôn, không phải quay lại. Tha tù trước thời hạn vừa thể hiện tính nhân đạo, vừa có tính nghiêm minh và gắn liền với cơ quan thi hành án và chính quyền địa phương, phải theo dõi anh này, bản thân anh ta phải giữ gìn không được tái phạm. Tái phạm là phải quay trở lại phần tù còn lại là phải vào trong tù. Vấn đề này khác với đặc xá ở chỗ không được miễn luôn phần án còn lại”, ông Nguyễn Hòa Bình nói.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình) - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội cho rằng, dự án Luật Đặc xá (sửa đổi) đã được điều chỉnh theo hướng vừa mở rộng một số điều kiện nhưng lại thu hẹp ở một số điều kiện khác.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường cho biết, Luật Đặc xá hiện hành quy định về 2 loại đặc xá, đó là đặc xá nhân dịp ngày lễ lớn, sự kiện trọng đại và đặc xá trong trường hợp đặc biệt. Dự thảo chỉ tập trung sửa đổi về đặc xá nhân dịp ngày lễ lớn, sự kiện trọng đại.

“Chính phủ cho rằng do quy định của luật nên số lượng người được đặc xá trong mỗi đợt là quá lớn, đồng thời quy định về đặc xá phải khác biệt cơ bản so với các chính sách khoan hồng khác. Tuy nhiên, Chính phủ không thể hiện rõ quan điểm là sửa đổi theo hướng mở rộng hay thu hẹp điều kiện đối với người được đặc xá. Vì vậy, dự thảo luật được chỉnh lý theo hướng vừa mở rộng một số điều kiện đồng thời cũng thu hẹp một số điều kiện”, đại biểu Cường nói.

Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội cho rằng, để việc sửa đổi đi đúng hướng thì cần đánh giá đúng những hạn chế, bất cập và nguyên nhân.

“Số lượng người được đặc xá mỗi đợt khoảng 10.000 người, lần ít thì 4.000 người và không phải năm nào cũng đặc xá. Tuy con số tuyệt đối này là lớn nhưng so với tổng số người phải chấp hành án phạt tù hàng năm là khoảng 150.000 người và so với số giảm án, tha tù mà tòa án tiến hành thường xuyên hàng năm là 80.000 người thì con số này cũng không phải là lớn. Nếu đặt trong bối cảnh khoan hồng, góp phần giảm tải quá tải trại giam với trung bình 2m2 trên mỗi phạm nhân, sẽ thấy rõ điều đó” , đại biểu Cường nói.

Theo đại biểu Cường, số lượng này phải đặt trong bối cảnh đây là chính sách khoan hồng nhân dịp trọng đại, có ý nghĩa chính trị, khuyến khích người phạm tội hối cải, đặc biệt là nó góp phần quan trọng vào việc giảm tải quá tải của trại giam và cho rằng: “Các lần đặc xá vừa qua cơ bản được thực hiện nghiêm túc, phù hợp với bối cảnh và điều kiện thực tiễn của đất nước”.

Đại biểu Cường nhấn mạnh, nếu vẫn cho rằng con số này là quá lớn thì cần phải xác định rõ đó có phải là lỗi của luật hay không.

“Thực tế cho thấy có lần chúng ta đặc xá 20.000 người nhưng cũng có lần gần đây nhất chúng ta đặc xá chỉ có 4.000 người”, đại biểu Cường nói và đặt câu hỏi: “Vậy tại sao số lượng khác nhau như vậy trong khi điều kiện về đặc xá được luật quy định không thay đổi?”.

“Nếu cho rằng số lượng người được đặc xá quá nhiều thì lỗi trước tiên phải là lỗi của bộ phận tham mưu, giúp việc đã không nắm sát tình hình mà không phải lỗi của luật”, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường nói.