Tại Kherson - thành phố đầu tiên mà Nga kiểm soát được sau khi phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine hồi cuối tháng 2, các quan chức địa phương do Moscow chỉ định đã bắt đầu sơ tán qua bên kia sông Dnepr tới nơi an toàn. Điện Kremlin cũng yêu cầu sơ tán khoảng 60.000 dân thường trong bối cảnh các lực lượng Ukraine tăng cường tấn công vào khu vực này.
Phía Nga tuyên bố, có tới 20.000 người đã sơ tán, nhưng phía Ukraine cho rằng con số này chỉ gần 1.000 người và hầu hết là những người ủng hộ Điện Kremlin.
Nga yêu cầu sơ tán 60.000 người khỏi Kherson. Ảnh: EPA
Nga quyết giữ Kherson, chuẩn bị cho tác chiến đô thị?
Với việc internet và các dịch vụ liên lạc khác ở Kherson gần như bị cắt đứt hoàn toàn, rất khó để biết chính xác những gì đang xảy ra tại thành phố này. Tuy nhiên, giới chức quốc phòng Ukraine nhận định quân đội Nga không có ý định rút lui khỏi Kherson. Thay vào đó, Nga đang chuẩn bị tinh thần phòng thủ thành phố này trước đà phản công của Ukraine.
Mặc dù Kiev đã áp đặt lệnh cấm tiết lộ thông tin chi tiết về cuộc phản công ở phía Nam, nhưng bộ tư lệnh tác chiến miền Nam của quân đội Ukraine ngày 24/10 cho biết kể từ khi phát động cuộc phản công vào cuối tháng 8, các lực lượng của họ đã chiếm lại 90 thị trấn và làng mạc nơi hơn 12.000 người vẫn đang sinh sống. Chiến dịch quân sự được hỗ trợ bởi vũ khí do Mỹ và các nước phương Tây khác cung cấp.
“Quân đội Nga đang điều động thêm nhiều đơn vị về Kherson và chuẩn bị tinh thần bảo vệ từng con phố tại đây”, Thiếu tướng Kyrylo Budanov, người đứng đầu cơ quan tình báo trực thuộc Bộ Quốc phòng Ukraine, cho hay.
Ông Budanov cũng khẳng định, quân đội Nga không hề có ý định rời bỏ Kherson như những lời đồn đoán trước đó. Dù vậy, để đề phòng các đòn tấn công dữ dội của Ukraine trong thời gian tới, phía Nga vẫn di tản người dân khỏi Kherson. Nhiều tài sản từ các tổ chức tín dụng trong thành phố cũng đã được di chuyển đến nơi an toàn.
Theo ông Budanov, lệnh sơ tán dân thường cho thấy Moscow có thể sẵn sàng cho việc tác chiến trong đô thị.
Việc mất Kherson sẽ là một đòn nặng về mặt quân sự và biểu tượng đối với Nga. Cuối tháng 9, New York Times đưa tin, Tổng thống Nga Vladimir Putin được cho là đã từ chối yêu cầu rút lui khỏi Kherson của quân đội.
Nhiều nguồn tin cho rằng Nga sẽ điều về đây một lượng lớn binh sĩ dự bị trong thời gian tới, sau khi các binh sĩ này kết thúc thời gian huấn luyện. Ngoài ra, chính quyền thân Nga tại Kherson cũng thông báo về việc thành lập lực lượng dân quân địa phương nhằm tăng cường sức mạnh phòng thủ cho thành phố này.
Lý do Nga khó từ bỏ Kherson
Khu vực Kherson giáp với Crimea và cung cấp cho Nga một hành lang trên bộ với bán đảo mà Moscow đã sáp nhập năm 2014. Việc Ukraine giành lại Kherson sẽ khiến Nga mất đi hành lang đó. Điều này cũng sẽ khiến pháo binh tầm xa của Ukraine áp sát Crimea – bán đảo có tầm quan trọng chiến lược đối với Nga và là nơi có căn cứ quân sự quan trọng cũng như trụ sở của Hạm đội Biển Đen.
Việc cung cấp nước ngọt cho Crimea cũng sẽ gặp khó khăn nếu Ukraine giành lại vùng Kherson. Sau khi Nga sáp nhập Crimea, Kiev đã chặn nguồn cung cấp nước cho bán đảo này từ sông Dnepr. Sau khi kiểm soát được các khu vực của Kherson cũng như khu vực Zaporizhzhia lân cận ở phía Đông, Nga đã mở lại con kênh cấp nước tới Crimea.
Quân đội Nga đã tiến sâu vào hữu ngạn (bờ Tây) sông Dnepr ở phía Bắc Kherson. Đây cũng là nơi duy nhất quân đội Nga có sự hiện diện ở hữu ngạn con sông chia Ukraine làm 2 nửa.
Trong những tháng qua, quân đội Ukraine liên tiếp pháo kích vào cây cầu bắc qua sông Dnepr nhằm cắt đứt khả năng tiếp vận của Nga. Việc giành được hữu ngạn sông Dnepr ở Kherson sẽ cho phép Ukraine tiếp tục tấn công các tuyến tiếp vận của Nga vào vùng Zaporizhzhia và tìm cách giành lại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.
“Hữu ngạn sông Dnepr rất quan trọng đối với cả hai bên. Với Nga, điều này đảm bảo sự ổn định trong việc phòng thủ hướng Zaporizhzhia. Còn đối với Ukraine, giành lại khu vực này có thể cắt đứt ba tuyến huyết mạch quan trọng của Nga: hành lang trên bộ tới Crimea, nguồn cung cấp nước ngọt cho Crimea và quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân”, nhà phân tích quân sự Ukraine Oleh Zhdanov nhận định.
Thành phố Kherson cho đến nay là thủ phủ khu vực duy nhất mà lực lượng Nga kiểm soát được kể từ ngày 24/2. Theo nhà phân tích quân sự Oleksander Musiyenko, việc để mất Kherson cũng sẽ là một đòn mạnh đối với Điện Kremlin và cho thấy rằng Nga thất bại trong việc tiến tới các thành phố Mykolaiv và Odessa.
Không chỉ là cửa ngõ dẫn đến bán đảo Crimea ở phía Nam, Kherson còn là dẫn tới các cảng bên bờ Biển Đen của Ukraine ở phía Tây, bao gồm cả Odessa. Việc giành lại thành phố này sẽ giúp Ukraine giành lại quyền kiểm soát tuyến duyên hải huyết mạch để xuất khẩu lương thực ra thị trường nước ngoài./.