Trong những năm qua, hai tập đoàn nổi tiếng của Mỹ là NASA và Lockheed Martin đã bắt tay thực hiện chương trình nghiên cứu mang tên “QueSST” (Quiet SuperSonic Technology), với mong muốn tạo ra một máy bay siêu thanh có tính năng khí động học tối ưu, để giảm sóng xung kích và tiếng ồn trong quá trình vận hành bay.Trong thời gian gần đây, chương trình QueSST đã trải qua các giai đoạn phát triển mới và hoàn thành chế tạo nguyên mẫu. Hiện mẫu máy bay X-59 ban đầu đang bước vào giai đoạn thử nghiệm đầu tiên.Khoảng cuối năm 2018, việc sản xuất các bộ phận và cụm lắp ráp đầu tiên đã bắt đầu tại nhà máy Lockheed Martin ở Palmdale, có trụ sở tại bang California. Quá trình lắp ráp máy bay X-59 chính thức bắt đầu từ tháng 6/2019.Những bộ phận chính của khung máy bay mới được sản xuất vào cuối năm 2020. NASA và Lockheed Martin thường xuyên đăng tải hình ảnh nguyên mẫu từ xưởng lắp ráp. Giữa tháng 12/2020, việc lắp ráp khung máy bay X-59 với các hệ thống trên máy bay đã được hoàn thành.Sau đó, máy bay được tháo dỡ một phần và chuẩn bị vận chuyển đến một nhà máy khác của Lockheed Martin ở Fort Worth (bang Texas). Ở đó, chiếc máy bay X-59 đã được lắp ráp lại, phục vụ cho giai đoạn chế tạo tiếp theo.Cụ thể, tại nhà máy ở Fort Worth không chỉ có các cơ sở lắp ráp, mà còn là cơ sở thử nghiệm riêng. Từ cuối tháng 12 năm 2021, các cuộc thử nghiệm sơ bộ của máy bay X-59 đã được thực hiện tại đó. Khi các cuộc kiểm tra được xác nhận, X-59 sẽ được gửi trở lại Palmdale để hoàn thành chế tạo và chuẩn bị cho các chuyến bay thử nghiệm chính thức.Tại nhà máy Fort Worth, X-59 tiến hành các thử nghiệm thiết kế tĩnh. Một số nguồn tin cho biết, các bài kiểm tra tĩnh của khung máy bay X-59 đang diễn ra ở chế độ thường, chưa tăng lên mức trọng lượng tối đa. Ngoài ra, thiết bị thử nghiệm nhằm xác định các rủi ro và các sự cố có thể xảy ra cho máy bay khi vận hành.Chiếc máy bay X-59 nguyên mẫu được trang bị một bộ cảm biến để thu thập dữ liệu về tải trọng trên các thành phần cấu trúc khác nhau. Đồng thời tiến hành hiệu chỉnh chân đế, trước khi sử dụng bay thử nghiệm trong tương lai. Quá trình này cũng liên quan đến hệ thống nhiên liệu của máy bay. Theo đó, độ kín của bồn chứa và đường ống sẽ được kiểm tra.Các chuyên gia của NASA cho biết các cuộc thử nghiệm sơ bộ của X-59 đã diễn ra thành công. Đến cuối tháng năm 2022, khoảng 90% công việc yêu cầu đã được hoàn thành. Đồng thời, tất cả các cuộc kiểm tra đều diễn ra theo đúng kế hoạch và không có bất kỳ sự cố nào.Tuy nhiên, hiện vẫn chưa thể xác định thời điểm chính xác cho các hoạt động thử nghiệm còn lại, cũng như việc đưa máy bay trở lại Palmdale để bay thử nghiệm.Mục đích của chương trình QueSST là giảm tiếng ồn của động cơ máy bay khi di chuyển ở vận tốc siêu thanh. Vấn đề này đã được giải quyết nhờ thiết kế khí động học đặc biệt của khung máy bay.Giao diện mới của X-59 có thể hạn chế sự hình thành sóng xung kích, giảm thiểu tiếng áp suất âm thanh. Theo tính toán, khi bay ở độ cao lớn, âm thanh có độ ồn không quá 60-75 dB (trước đây, máy bay Concorde có độ ồn âm thanh là 100-110 dB).Với việc giảm tiếng ồn sẽ cho phép các chuyến bay không chỉ thực hiện trên đại dương, mà còn trên đất liền, bao gồm cả khu đông dân cư. Tác động siêu âm được giảm thiểu sẽ không gây ảnh hưởng cho con người hoặc gây hại cho môi trường như trước đây.Theo đánh giá của các chuyên gia, nguyên mẫu X-59 có phần thân mỏng, độ giãn dài cao. Khoảng 1/3 chiều dài của máy bay nằm ở phần đầu mũi. Đây là bộ phận sẽ tiếp nhận sóng xung kích trong không gian. Cạnh phía sau là một cabin, không có mái che nhô ra và phần đuôi được bố trí một động cơ General Electric F414.X-59 có một buồng lái duy nhất với 4 màn hình với các kích cỡ khác nhau trên bảng điều khiển, 3 cái được sử dụng để cung cấp nhiều loại thông tin, chiếc thứ 4 kết hợp các chức năng của kính chắn gió và chỉ báo trên đó. Máy bay X-59 có chiều dài 29m, sải cánh 9m, trọng lượng cất cánh tối đa không quá 15 tấn. Với tổ máy phát điện một động cơ, nó có thể đạt tốc độ lên tới 1.590 km/giờ.Trong quá trình phát triển X-59, các thành phần chế tạo có sẵn được tích cực sử dụng. Vì vậy, phần chính của buồng lái, ngoại trừ các thiết bị mới, được lấy từ máy bay huấn luyện T-38. Khung gầm được lấy từ máy bay chiến đấu F-16, và động cơ F414 sử dụng từ máy bay F/A-18E/F của tàu sân bay.Chuyến bay đầu tiên của nguyên mẫu X-59 được lên kế hoạch trong năm nay. Cho đến nay, chương trình QueSST vẫn tiến triển theo đúng lịch trình và thời gian diễn ra chuyến bay đầu tiên sẽ sớm được xác định.Trong giai đoạn đầu của các chuyến bay thử nghiệm, các đặc tính chung của chuyến bay, độ ổn định của máy bay sẽ được kiểm tra. Đơn vị phát triển cũng sẽ thử nghiệm các mẫu hệ thống điều khiển và điện tử hàng không mới.Sau khi có được kết quả khả quan, các cuộc kiểm tra toàn diện sẽ bắt đầu vào năm 2023. Đặc biệt, chiếc máy bay mới sẽ được trình bày trước Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO). Sau đó, sản phẩm công nghệ mới này có thể được chấp thuận sử dụng trong các dự án hàng không dân dụng trong tương lai. Tất cả các hoạt động này sẽ hoàn thành trước năm 2025.Việc phát triển máy bay siêu thanh chở khách từ lâu đã bị dừng lại vì những lý do khách quan. Tuy nhiên, chương trình nghiên cứu mới này cho phép khắc phục những yếu tố tiêu cực trước đây. Khả năng ứng dụng công nghệ mới cho mục đích quân sự vẫn chưa được tiết lộ.
Trong những năm qua, hai tập đoàn nổi tiếng của Mỹ là NASA và Lockheed Martin đã bắt tay thực hiện chương trình nghiên cứu mang tên “QueSST” (Quiet SuperSonic Technology), với mong muốn tạo ra một máy bay siêu thanh có tính năng khí động học tối ưu, để giảm sóng xung kích và tiếng ồn trong quá trình vận hành bay.
Trong thời gian gần đây, chương trình QueSST đã trải qua các giai đoạn phát triển mới và hoàn thành chế tạo nguyên mẫu. Hiện mẫu máy bay X-59 ban đầu đang bước vào giai đoạn thử nghiệm đầu tiên.
Khoảng cuối năm 2018, việc sản xuất các bộ phận và cụm lắp ráp đầu tiên đã bắt đầu tại nhà máy Lockheed Martin ở Palmdale, có trụ sở tại bang California. Quá trình lắp ráp máy bay X-59 chính thức bắt đầu từ tháng 6/2019.
Những bộ phận chính của khung máy bay mới được sản xuất vào cuối năm 2020. NASA và Lockheed Martin thường xuyên đăng tải hình ảnh nguyên mẫu từ xưởng lắp ráp. Giữa tháng 12/2020, việc lắp ráp khung máy bay X-59 với các hệ thống trên máy bay đã được hoàn thành.
Sau đó, máy bay được tháo dỡ một phần và chuẩn bị vận chuyển đến một nhà máy khác của Lockheed Martin ở Fort Worth (bang Texas). Ở đó, chiếc máy bay X-59 đã được lắp ráp lại, phục vụ cho giai đoạn chế tạo tiếp theo.
Cụ thể, tại nhà máy ở Fort Worth không chỉ có các cơ sở lắp ráp, mà còn là cơ sở thử nghiệm riêng. Từ cuối tháng 12 năm 2021, các cuộc thử nghiệm sơ bộ của máy bay X-59 đã được thực hiện tại đó. Khi các cuộc kiểm tra được xác nhận, X-59 sẽ được gửi trở lại Palmdale để hoàn thành chế tạo và chuẩn bị cho các chuyến bay thử nghiệm chính thức.
Tại nhà máy Fort Worth, X-59 tiến hành các thử nghiệm thiết kế tĩnh. Một số nguồn tin cho biết, các bài kiểm tra tĩnh của khung máy bay X-59 đang diễn ra ở chế độ thường, chưa tăng lên mức trọng lượng tối đa. Ngoài ra, thiết bị thử nghiệm nhằm xác định các rủi ro và các sự cố có thể xảy ra cho máy bay khi vận hành.
Chiếc máy bay X-59 nguyên mẫu được trang bị một bộ cảm biến để thu thập dữ liệu về tải trọng trên các thành phần cấu trúc khác nhau. Đồng thời tiến hành hiệu chỉnh chân đế, trước khi sử dụng bay thử nghiệm trong tương lai. Quá trình này cũng liên quan đến hệ thống nhiên liệu của máy bay. Theo đó, độ kín của bồn chứa và đường ống sẽ được kiểm tra.
Các chuyên gia của NASA cho biết các cuộc thử nghiệm sơ bộ của X-59 đã diễn ra thành công. Đến cuối tháng năm 2022, khoảng 90% công việc yêu cầu đã được hoàn thành. Đồng thời, tất cả các cuộc kiểm tra đều diễn ra theo đúng kế hoạch và không có bất kỳ sự cố nào.
Tuy nhiên, hiện vẫn chưa thể xác định thời điểm chính xác cho các hoạt động thử nghiệm còn lại, cũng như việc đưa máy bay trở lại Palmdale để bay thử nghiệm.
Mục đích của chương trình QueSST là giảm tiếng ồn của động cơ máy bay khi di chuyển ở vận tốc siêu thanh. Vấn đề này đã được giải quyết nhờ thiết kế khí động học đặc biệt của khung máy bay.
Giao diện mới của X-59 có thể hạn chế sự hình thành sóng xung kích, giảm thiểu tiếng áp suất âm thanh. Theo tính toán, khi bay ở độ cao lớn, âm thanh có độ ồn không quá 60-75 dB (trước đây, máy bay Concorde có độ ồn âm thanh là 100-110 dB).
Với việc giảm tiếng ồn sẽ cho phép các chuyến bay không chỉ thực hiện trên đại dương, mà còn trên đất liền, bao gồm cả khu đông dân cư. Tác động siêu âm được giảm thiểu sẽ không gây ảnh hưởng cho con người hoặc gây hại cho môi trường như trước đây.
Theo đánh giá của các chuyên gia, nguyên mẫu X-59 có phần thân mỏng, độ giãn dài cao. Khoảng 1/3 chiều dài của máy bay nằm ở phần đầu mũi. Đây là bộ phận sẽ tiếp nhận sóng xung kích trong không gian. Cạnh phía sau là một cabin, không có mái che nhô ra và phần đuôi được bố trí một động cơ General Electric F414.
X-59 có một buồng lái duy nhất với 4 màn hình với các kích cỡ khác nhau trên bảng điều khiển, 3 cái được sử dụng để cung cấp nhiều loại thông tin, chiếc thứ 4 kết hợp các chức năng của kính chắn gió và chỉ báo trên đó. Máy bay X-59 có chiều dài 29m, sải cánh 9m, trọng lượng cất cánh tối đa không quá 15 tấn. Với tổ máy phát điện một động cơ, nó có thể đạt tốc độ lên tới 1.590 km/giờ.
Trong quá trình phát triển X-59, các thành phần chế tạo có sẵn được tích cực sử dụng. Vì vậy, phần chính của buồng lái, ngoại trừ các thiết bị mới, được lấy từ máy bay huấn luyện T-38. Khung gầm được lấy từ máy bay chiến đấu F-16, và động cơ F414 sử dụng từ máy bay F/A-18E/F của tàu sân bay.
Chuyến bay đầu tiên của nguyên mẫu X-59 được lên kế hoạch trong năm nay. Cho đến nay, chương trình QueSST vẫn tiến triển theo đúng lịch trình và thời gian diễn ra chuyến bay đầu tiên sẽ sớm được xác định.
Trong giai đoạn đầu của các chuyến bay thử nghiệm, các đặc tính chung của chuyến bay, độ ổn định của máy bay sẽ được kiểm tra. Đơn vị phát triển cũng sẽ thử nghiệm các mẫu hệ thống điều khiển và điện tử hàng không mới.
Sau khi có được kết quả khả quan, các cuộc kiểm tra toàn diện sẽ bắt đầu vào năm 2023. Đặc biệt, chiếc máy bay mới sẽ được trình bày trước Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO). Sau đó, sản phẩm công nghệ mới này có thể được chấp thuận sử dụng trong các dự án hàng không dân dụng trong tương lai. Tất cả các hoạt động này sẽ hoàn thành trước năm 2025.
Việc phát triển máy bay siêu thanh chở khách từ lâu đã bị dừng lại vì những lý do khách quan. Tuy nhiên, chương trình nghiên cứu mới này cho phép khắc phục những yếu tố tiêu cực trước đây. Khả năng ứng dụng công nghệ mới cho mục đích quân sự vẫn chưa được tiết lộ.