Ngoài 4 mảnh đất đắc địa ở Đà Nẵng, cựu thượng tá tình báo Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ "nhôm") còn thâu tóm 3 lô khác ở TP.HCM có tổng diện tích hơn 5.800 m3. Mục đích giao đất ban đầu đều phục vụ hoạt động nghiệp vụ công an nhưng khi rơi vào tay Vũ, các lô đất công sản được chuyển hóa công năng thành cao ốc, khách sạn hoặc chuyển nhượng cho tư nhân.
Hai cựu thứ trưởng công an Bùi Văn Thành và Trần Việt Tân bị cáo buộc thiếu trách nhiệm dẫn đến việc Vũ nhôm liên tiếp xâm phạm các dự án bất động sản, nhà đất thuộc sở hữu Nhà nước, gây thiệt hại cả nghìn tỷ đồng.
Xây cao ốc phức hợp 18 tầng
Nhà đất số 15 Thi Sách rộng 2.300 m2 vốn được một ty sản xuất phim thuê làm trụ sở. Năm 2014, Tổng cục Tình báo (Bộ Công an) đề nghị cho Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79 của Vũ nhận quyền thuê lại để phục vụ mục đích an ninh.
Theo đề nghị của Bộ Công an, công ty của Vũ được ký hợp đồng thuê đất với Sở TN&MT và có trách nhiệm nộp vào ngân sách TP 6,7 tỷ đồng chi phí bồi thường tài sản, vật kiến trúc trên đất. Tuy nhiên, số tiền này lại được khấu trừ vào tiền thuê đất phải nộp.
 |
| Cựu sĩ quan tình báo Phan Văn Anh Vũ tại phiên xử vụ án xảy ra tại ngân hàng Đông Á. Ảnh: Lê Quân. |
Có trong tay hợp đồng thuê đất 50 năm để làm văn phòng, Phan Văn Anh Vũ đã lập dự án bổ sung chức năng 115 căn hộ, 72 căn officetel và 88 phòng khách sạn có chiều cao 83 m.
Sau đó, Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79 góp vốn bằng đất, còn Công ty Novaland bỏ tiền đầu tư xây dựng. Lợi nhuận được chia đôi sau khi trừ các khoản chi phí.
Để ký kết với nhà thầu và bao tiêu sản phẩm dự án, CP Xây dựng Bắc Nam 79 và Công ty Novaland góp vốn thành lập Công ty TNHH Madison và Công ty CP Novahome Madison. Cuối năm 2015, Công ty TNHH Madison thay thế Công ty Novaland thực hiện toàn bộ quyền, nghĩa vụ liên quan dự án và UBND TP.HCM chấp thuận dự án nêu trên, đồng thời cho phép công ty của Vũ chuyển mục đích sử dụng đất.
 |
| Cao ốc phức hợp Madison do công ty của Vũ hợp tác đầu tư trên nền nhà đất công sản số 15 Thi Sách. Ảnh: Lê Quân. |
Chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng Vũ đã cùng với đối tác xây dựng công trình 18 tầng, sau đó ký hợp đồng đặt cọc và cho thuê bất động sản thu hơn 1.000 tỷ đồng.
Theo định giá tài sản, giá trị quyền sử dụng đất tại số 15 Thi Sách tại thời điểm khởi tố vụ án là 762 tỷ đồng. Thời điểm Vũ bị xử lý, việc phê duyệt giá chưa thực hiện nên không gây ra thiệt hại. Cáo trạng chỉ xem xét khoản 6,7 tỷ đồng nhà nước bị thiệt hại khi Phan Văn Anh Vũ được khấu trừ trái pháp luật vào tiền thuê đất.
Liên quan sai phạm xảy ra tại lô đất này, tháng 9/2018, ông Nguyễn Hữu Tín, nguyên Phó Chủ tịch UBND TP.HCM và 4 người khác đã bị Bộ Công an khởi tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.
Bán "lúa non" cho tư nhân
Quá trình điều tra sai phạm trong sử dụng đất đai của Vũ ở TP.HCM, cơ quan tố tụng còn làm rõ hơn 2.200 m2 đất ở 129 Pasteur vốn là nhà khách do Tổng cục Hậu cần Bộ Công an quản lý rơi vào tay tư nhân.
Vụ việc bắt nguồn năm 2015, khi Tổng cục Tình báo căn cứ tờ trình của Phan Văn Anh Vũ đề xuất Bộ trưởng Công an cho phép Công ty Cổ phần Nova Bắc Nam 79 (một công ty khác của Vũ) được mua chỉ định nhà đất số 129 Pasteur để phục vụ công tác nghiệp vụ.
Sau khi thứ trưởng Bùi Văn Thành xin phép chuyển nhượng, Chính phủ đồng ý bán chỉ định nhà đất số 129 Pasteur theo giá thị trường cho công ty của Vũ để phục vụ yêu cầu công tác.
 |
| Nhà đất 129 Pasteur vốn là nhà khách đối ngoại do Tổng cục Hậu cần - Bộ Công an quản lý. Ảnh: Lê Quân. |
Năm 2016, Tổng cục Hậu cần chuyển nhượng cho Công ty CP Nova Bắc Nam 79 nhà đất số 129 Pasteur với giá 294 tỷ đồng. Khi giao dịch chưa hoàn tất, công ty của Vũ đã nhận 300 tỷ đồng từ Công ty CP Đầu tư Peak View theo hợp đồng hứa bán lại lô đất trên.
Sau đó chỉ một tuần, các cổ đông sáng lập Peak View đã chuyển nhượng 100% cổ phần với giá 350 tỷ đồng cho Công ty CP Địa ốc Sài Gòn - Gia Định.
Kết luận định giá tài sản xác định giá trị quyền sử dụng đất nhà số 129 Pasteur tại thời điểm khởi tố vụ án là 517 tỷ đồng. So với giá bán cho Công ty CP Nova Bắc Nam 79, nhà nước bị thiệt hại là hơn 222 tỷ đồng.
Xây khách sạn bất thành
Cũng trong năm 2009, Bộ Công an đề nghị TP.HCM cho Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79 thuê lại nhà đất số 8 Nguyễn Trung Trực. Công ty của Vũ nhôm và doanh nghiệp đang thuê lô đất này thống nhất chuyển giao quyền thuê đất để xây dựng khu thương mại cao ốc, văn phòng, khách sạn, căn hộ phục vụ công tác đặc thù của Bộ Công an phía nam nhưng không được TP chấp thuận.
Do đó, Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79 được sử dụng mặt bằng số 8 Nguyễn Trung Trực nhưng phải tuân theo đúng quy hoạch.
 |
| Công ty của Vũ từng xin xây công trình phức hợp 25 tầng tại số 8 Nguyễn Trung Trực. Ảnh: Lê Quân. |
Cuối năm 2011, Thứ trưởng Bộ Công an Trần Việt Tân ký công văn báo cáo Thủ tướng về việc xử lý giá thuê đất. Xác định việc xây dựng văn phòng làm việc tại số 8 Nguyễn Trung Trực của Công ty Bắc Nam 79 là trường hợp đặc thù, Chính phủ đồng ý cho TP.HCM thu tiền thuê đất như đề nghị của Bộ Công an. Trường hợp công ty sử dụng đất vào mục đích kinh doanh thì thu tiền theo quy định hiện hành.
Trước khi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Sở TN&MT TP.HCM đã cho công ty của Vũ với giá hơn 500.000 đồng/m2/năm (bằng 1/3 giá thị trường). Do đó, việc chuyển nhượng này gây thiệt hại cho nhà nước 6,4 tỷ đồng.
Không xây được khách sạn, hiện nay Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79 sử dụng nhà đất số 8 Nguyễn Trung Trực làm trụ sở.
Cáo trạng VSKND xác định ông Bùi Văn Thành, Trần Việt Tân cùng một số cán bộ giúp sức tích cực, hoặc thiếu trách nhiệm để Vũ lợi dụng tổ chức bình phong thâu tóm, chuyển nhượng hàng loạt bất động sản, nhà đất công sản trái quy định.
Trong đó, ông Bùi Văn Thành ký tờ trình đề nghị Thủ tướng cho bán chỉ định nhà đất tại số 129 Pasteur cho Công ty Cổ phần Nova Bắc Nam 79, sau đó đề nghị cơ quan chuyên môn trình UBND TP.HCM phê duyệt giá bán lô đất trái thẩm quyền. Ngoài ra, ông Thành còn không chỉ đạo cấp dưới quản lý nhà đất phục vụ nghiệp vụ, không báo cáo cấp thẩm quyền ngăn chặn việc Vũ chuyển nhượng nhà đất cho tư nhân.
Còn ông Trần Việt Tân ký 7 văn bản gửi các cơ quan, tổ chức đề nghị cho các công ty bình phong do Vũ điều hành được thuê các nhà đất, trong đó có lô ở 15 Thi Sách và số 8 Nguyễn Trung Trực. Sau đó, cựu thứ trưởng công an thiếu trách nhiệm trong quản lý nên không ngăn chặn được vi phạm của Phan Văn Anh Vũ.