Mô hình đô thị nén định hướng cho Hà Nội có gì?

Chủ trì cuộc họp thẩm định nhiệm vụ điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 (Quy hoạch) diễn ra hôm 13/6, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị Hà Nội quan tâm đặc biệt đến không gian ngầm và hạ tầng ngầm. Cùng với đó, định hướng mở rộng không gian phát triển đô thị mới theo trục sông Hồng, tuyến đường vành đai 4, 5 và các trục hướng tâm đô thị.

Mạng lưới giao thông của Hà Nội sẽ đa dạng gồm đường bộ, đường sắt đô thị, hàng không, đường thủy, đảm bảo kết nối và định hướng tuyến phát triển khu đô thị mới, thành phố vệ tinh.

Quy hoạch cần đặt ra tiêu chí, nguyên tắc với việc xây dựng, chỉnh trang, cải tạo ở các khu đô thị hiện hữu; phát triển đô thị mới phù hợp với hình thái quy hoạch - kiến trúc đặc trưng của Hà Nội; xác lập vành đai nông thôn, thành thị đúng bản sắc, phù hợp với cảnh quan thiên nhiên.

"Đối với khu vực đô thị trung tâm cần nghiên cứu mô hình nhà xây nén, đô thị nén nhưng trong nhà có vườn cây, trong thành phố có rừng", Phó Thủ tướng gợi mở và lưu ý quan điểm quy hoạch dẫn dắt phát triển hạ tầng giao thông. Giao thông dẫn dắt phát triển đô thị. Đô thị dẫn dắt nguồn lực thực hiện quy hoạch.

Lý giải của PGS.TS. Phạm Hùng Cường (Đại học Xây dựng Hà Nội) về mô hình đô thị “nén” bao gồm việc phải giải quyết đồng bộ nhiều vấn đề như giao thông, tiện nghi, thiết kế.

Vì thế, những dự án cao cấp tại các khu vực trung tâm mới ở Hà Nội như: Vinhomes Ocean Park (phía Đông Hà Nội) hay Vinhomes Smart City (phía Tây) đã tạo điều kiện cho các dự án đô thị “nén” hình thành và phát triển.

Trong khi đó, TS Nguyễn Ngọc Hiếu (Đại học Việt Đức) chia sẻ trên Báo Xây Dựng rằng, đô thị nén cần có giao thông công cộng để giảm xe cá nhân mà vẫn đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân.

TS Nguyễn Ngọc Hiếu dẫn chứng những năm vừa qua, nhà cao tầng và đường cao tốc, đường trên cao đã trở thành lựa chọn nổi bật cho Hà Nội. Tuy nhiên, nếu nhà cao tầng thiếu kết nối với hệ thống giao thông công cộng, việc các gia đình có điều kiện ở ngoại vi và đi làm, đón con ở trung tâm bằng xe hơi sẽ làm cho tình hình tắc nghẽn trầm trọng hơn. Hệ số sử dụng đất cao tại các khu đô thị mới không giúp người dân bỏ xe hơi để tiếp cận gần đến dịch vụ là thất bại về cả quy hoạch và tổ chức giao thông.

Theo TS Nguyễn Ngọc Hiếu, phương tiện chiến lược cho các giải pháp này là hạn chế chuyển sang đi lại bằng xe hơi và thay thế bằng tổ chức không gian ưu tiên kết nối gần, tổ chức giao thông ưu tiên cho xe máy điện, xe đạp trợ lực điện để tiếp cận dịch vụ hiệu quả theo từng khu vực nhỏ và cho phạm vi cả thành phố. Những khu vực chuẩn bị khai thác đường sắt đô thị có thể đẩy nhanh các giải pháp phát triển nén như lập quy hoạch riêng theo cơ chế “nén”.

Các giải pháp phát triển không chỉ phát triển nhà ga mà còn kết nối và tối ưu hóa không gian kề cận, nhằm khai thác hiệu quả nguồn đầu tư cũng như bổ sung nguồn lực đóng góp thông qua các công cụ thu lại giá trị gia tăng từ đất và không gian được xây thêm. Thành phố sẽ có các trung tâm công cộng mới để giảm tải cho trung tâm, giảm cự ly di chuyển tới nơi làm việc, kiềm chế dịch chuyển sang xe hơi và thay thế bằng phương tiện thân thiện với môi trường hơn.

Các khu vực khác cần được quản lý xây dựng hiệu quả, chỉ cho phép xây dựng các công trình thu hút nhu cầu đi lại (cao ốc và các trung tâm công cộng lớn) tích hợp trên các hành lang đủ năng lực phục vụ; hạn chế xây dựng cao ốc không kết nối thuận tiện với hệ thống metro và hạn chế xây dựng chỗ đỗ xe hơi trong các khu vực tắc nghẽn không cải thiện được về kết nối.

Ông Hiếu cho rằng, đô thị “nén” đúng cách dành thêm không gian công cộng, cho cây xanh và mặt nước, tăng khả năng tiếp cận đến tự nhiên giúp cải thiện sức khỏe cộng đồng. Khu vực “nén” luôn tạo điều kiện để tạo sự đa dạng trong hệ sinh thái định cư, đem nhiều việc làm đến gần chỗ ở và các nhóm thu nhập xích lại gần nhau hơn.