Những ngày qua, dư luận không khỏi xôn xao trước việc hàng loạt Trung tâm tiêm chủng Long Châu khắp cả nước bị cơ quan chức năng kiểm tra, phát hiện nhiều sai phạm, yêu cầu khắc phục, thậm chí đình chỉ hoạt động vì không đảm bảo điều kiện để tiêm chủng an toàn.
 |
| Năm 2024, FPT Retail dự kiến sẽ mở mới thêm 100 Trung tâm tiêm chủng. |
Tham vọng chiếm lĩnh thị trường
Theo tìm hiểu, Trung tâm tiêm chủng Long Châu thuộc Công ty Cổ phần Dược phẩm FPT Long Châu. Đây là dịch vụ mới của FPT Long Châu, sau khi "ông lớn" này giữ vững thị phần số 1 trên thị trường chuỗi nhà thuốc Việt Nam.
FPT Long Châu triển khai mảng tiêm chủng từ tháng 7/2023, với 2 Trung tâm thí điểm tại TP HCM, sau đó nhanh chóng nhân rộng mô hình lên 54 trung tâm vào tháng 4/2024.
Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2024, bà Nguyễn Bạch Điệp - Chủ tịch Hội đồng quản trị FPT Retail (mã chứng khoán FRT, là đơn vị vận hành chuỗi FPT Long Châu), cho biết công ty có định hướng mới, trở thành một công ty về chăm sóc sức khỏe với chiến lược “Long Châu Healthcare Platform”.
Tạp chí Công Thương dẫn chia sẻ của ban lãnh đạo FPT Retail, về doanh thu thực thu của 01 Trung tâm tiêm chủng Long Châu hiện đạt khoảng 2,5 tỷ đồng và doanh thu thực tiêm khoảng 1,5 tỷ đồng/tháng.
 |
| Trung tâm tiêm chủng Long Châu số 46 ở số 27 - 29 Vạn Phúc (phường Vạn Phúc, quận Hà Đông, TP Hà Nội). (Ảnh: nhathuoclongchau.com.vn). |
Được biết, thị trường tiêm chủng Việt Nam gồm 2 phần lớn là tiêm chủng bắt buộc (trẻ em, phụ nữ mang thai) và tiêm chủng dịch vụ. Theo ước tính sơ bộ của hãng Chứng khoán Vietcombank Securities (VCBS), quy mô thị trường này đến cuối năm 2023 là khoảng 55.000 tỷ đồng (khoảng 2,2 tỷ USD).
Tại Việt Nam, một số đơn vị tư nhân tham gia vào thị trường này gồm có các chuỗi Trung tâm VNVC, Nhi đồng 315, Melatec, Vinmec,... nhưng nổi bật nhất là Trung tâm VNVC với khoảng 70% thị phần tiêm chủng.
Loạt vi phạm ở các Trung tâm tiêm chủng Long Châu
Trong năm 2024, FPT Retail dự kiến sẽ mở mới thêm 100 Trung tâm tiêm chủng để thâm nhập sau hơn vào thị trường này. Ban lãnh đạo FPT Retail kỳ vọng với lợi thế cạnh tranh về công nghệ, độ phủ của hơn 1.500 nhà thuốc Long Châu trên toàn quốc, và tệp 15 triệu khách hàng sẵn có, chuỗi Trung tâm tiêm chủng Long Châu sẽ nhanh chóng chiếm lĩnh được thị trường.
Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, trước việc các cơ quan chức năng liên tục phát hiện loạt vi phạm về chuyên môn, an toàn… tại nhiều Trung tâm tiêm chủng Long Châu, đã khiến người dân lo ngại về chất lượng tiêm chủng tại các cơ sở tiêm chủng của FPT Long Châu.
Mới đây nhất, Trung tâm Y tế quận Hà Đông (thuộc Sở Y tế TP Hà Nội) có báo cáo kết quả kiểm tra, giám sát hoạt động tiêm chủng đối với 18 cơ sở trên địa bàn. Trong đó, có 2 cơ sở của FPT Long Châu bị đoàn kiểm tra phát hiện có nhiều tồn tại cần khắc phục.
Cụ thể, tại Trung tâm tiêm chủng Long Châu số 32 ở phường Phúc La (quận Hà Đông) cơ sở có bố trí khu vực theo dõi sau tiêm nhưng không đảm bảo (chưa có bản theo dõi, không có số theo dõi 30 phút sau tiêm, không có sổ theo dõi phản ứng bất thường sau tiêm chủng, không có cơ số cấp cứu); bàn tiêm chủng không bảng nhắc (các bảng nhắc tại điểm tiêm ghi rõ yêu cầu với nhân viên tiêm chủng là phải kiểm tra, đối chiếu “5 đúng”: Đúng đối tượng, đúng lịch tiêm, đúng vắc xin, đúng liều lượng và đúng đường sử dụng).
Tại hệ thống dây chuyền lạnh, đoàn kiểm tra phát hiện cơ sở chưa có sổ nhật ký dây chuyền lạnh, tờ chấm nhiệt độ hằng ngày không được ghi cả mục vệ sinh tủ lạnh; không có khu vực ưu tiên sử dụng trước, khu vực biệt trữ chờ xử lý, không có khu vực riêng biệt trữ chờ hủy; không có biên bản kiểm nhập khi nhập vắc xin; không có biên bản kiểm kê hàng tháng; biên bản giao nhận chưa ghi đầy đủ thông tin giao nhận vắc xin.
Về việc thu gom rác thải y tế, theo quy định tất cả các cơ sở y tế phải đảm bảo nghiêm ngặt quy trình thu gom rác thải y tế, tuy nhiên tại Trung tâm tiêm chủng Long Châu số 32, khu vực thu gom rác thải không có biển báo, trong khu thu gom rác có tủ lạnh, đồ dùng cá nhân; Hợp đồng không ghi rõ số ngày công ty đến thu gom rác thải và số ngày lưu rác thải y tế chưa đúng quy định.
Ngoài ra, tại cơ sở tiêm chủng không có có kế hoạch khắc phục sự số khi mất điện, cháy nổ, bão lũ...; Bảng phân công nhiệm vụ cho nhân viên tiêm chủng chưa rõ ràng.
Tương tự, tại Trung tâm tiêm chủng Long Châu số 46 ở số 27 - 29 Vạn Phúc (phường Vạn Phúc, quận Hà Đông) khu vực thu gom rác thải chưa có biển báo, không để riêng biệt mà ở hành lang chung với khu sinh hoạt gia đình và số ngày lưu rác thải y tế tại cơ sở không đúng quy định.
Về dây chuyền lạnh, Trung tâm tiêm chủng Long Châu số 46 cũng không có khu vực chờ xử lý trong tủ bảo quản; không có biên bản kiểm nhập khi nhập vắc xin; không có biên bản kiểm kê hàng tháng. Cơ sở này có khu vực theo dõi sau tiêm nhưng chưa có bàn theo dõi, hộp chống sốc, các dụng cụ cấp cứu, không có sổ theo dõi 30 phút sau tiên; chưa có kế hoạch khắc phục sự cố cháy nổ, hỏa hoạn, bão lụt...
Cả 2 Trung tâm tiêm chủng Long Châu nêu trên đều có chênh lệch thống kê số mũi tiêm giữa báo cáo của cơ sở và phần mềm Trung tâm tiêm chủng Quốc gia. Tính riêng đối với Trung tâm tiêm chủng Long Châu số 46, trong tháng 3/2024 chênh lệch 950 đối tượng, trong tháng 5/2024 chênh lệch 71 đối tượng.
Với các vi phạm, thiếu sót nêu trên, Trung tâm Y tế quận Hà Đông đề nghị các cơ sở tiêm chủng sớm khắc phục các tồn tại và gửi báo cáo về cho đơn vị.
 |
| Cơ quan chức năng phát hiện nhiều vi phạm tại cơ sở tiêm chủng Long Châu 103 (phường Tân Hương, quận Tân Phú, TP HCM). |
Tại TP HCM, Sở Y tế cũng vừa có báo cáo thanh kiểm tra Trung tâm tiêm chủng Long Châu 103 Tân Hương (quận Tân Phú). Theo đó, ngành y tế TP HCM phát hiện tại cơ sở tiêm chủng Long Châu 103 không đảm bảo về điều kiện cơ sở vật chất phòng tiêm, điều kiện trang thiết bị phòng xử trí phản ứng sau tiêm. Quy trình xử trí phản ứng sau tiêm, công tác bảo quản vắc xin đều không đạt theo yêu cầu của Bộ Y tế.
Ngoài ra, phần mềm quản lý tiêm chủng nội bộ vận hành không đảm bảo chính xác và cơ sở này không tuân thủ quy định nhập liệu trên hệ thống Thông tin Tiêm chủng Quốc gia. Theo Sở Y tế TP HCM, cở sở tiêm chủng Long Châu 103 chưa thực hiện đầy đủ điều kiện an toàn tiêm quy trình bảo quản vắc xin không đạt tiêu chuẩn GSP.
 |
| Biên bản hậu kiểm của Sở Y tế Bình Dương. |
Tình trạng tương tự diễn ra tại Trung tâm tiêm chủng Long Châu ở địa chỉ 226- 228 Yersin, TP Thủ Dầu Một (tỉnh Bình Dương).
Theo đó, khi ngành y tế tỉnh Bình Dương kiểm tra Trung tâm tiêm chủng Long Châu ở địa chỉ 226- 228 Yersin phát hiện, phòng tiêm chưa trang bị bồn nước rửa tay hoặc có dung dịch sát khuẩn tay nhanh đầy đủ; Khu vực xử trí sự cố sau tiêm chủng với phòng khám sàng lọc không đạt. Ngoài ra, không cập nhật đầy đủ thông tin cá nhân của đối tượng tiêm chủng vào Hệ thống thông tin tiêm chủng Quốc gia vào cuối buổi tiêm.
Theo ngành y tế Bình Dương, quy trình tiêm chủng vắc xin an toàn tại cơ sở này không đảm bảo; chưa có phòng theo dõi phản ứng sau tiêm, đặc biệt chưa có phòng, kho dự trữ, bảo quản vắc xin theo chuẩn GSP.
 |
| Trung tâm tiêm chủng Long Châu 27 trên đường Chu Văn An (TP Tuy Hòa, Phú Yên) bị rút tên ra khỏi danh sách cơ sở đủ điều kiện tiêm chủng. |
Trước đó, Sở Y tế tỉnh Phú Yên có thông báo rút tên Trung tâm tiêm chủng Long Châu 27 trên đường Chu Văn An (TP Tuy Hòa) ra khỏi danh sách cơ sở đủ điều kiện tiêm chủng vào tháng 5/2024.
Lý do vì cơ sở tiêm chủng này không đảm bảo một trong các điều kiện của cơ sở tiêm chủng cố định sau khi đã công bố cơ sở đủ điều kiện tiêm chủng. Ngoài bị phạt tiền, Trung tâm này còn bị đình chỉ toàn bộ hoạt động trong vòng 1 tháng.
Nhiều vi phạm khác tại nhà thuốc FPT Long Châu
Cục An toàn thực phẩm (Bộ y tế) từng phát đi cảnh báo về hai sản phẩm Tọa An và Viên Bào Ngư Calichi được quảng cáo trên website Nhà thuốc Long Châu gây hiểu nhầm có tác dụng như thuốc chữa bệnh, vi phạm quy định của pháp luật về quảng cáo thực phẩm.
Tháng 1/2023, Thanh tra Sở Y tế TP. HCM xử phạt Công ty cổ phần dược phẩm FPT Long Châu (176 Ông Ích Khiêm, phường 5, quận 11) 15 triệu đồng vì không tuân thủ các quy định về thực hành cơ sở bán lẻ thuốc.
Tháng 1/2023, Cục Quản lý dược, Bộ Y tế có kết luận thanh tra về việc tuân thủ các GPs tại Nhà thuốc Long Châu 632 Khánh Hòa. Đoàn Thanh tra đánh giá, hệ thống quy trình thao tác chuẩn của nhà thuốc còn sơ sài, chưa đáp ứng đầy đủ cho toàn bộ hoạt động và rất nhiều tồn tại khác.
Trong năm 2022, hàng loạt nhà thuốc FPT Long Châu cũng bị xử phạt như: Nhà thuốc FPT Long Châu 83, địa chỉ 313 Hai Bà Trưng, quận Lê Chân, TP. Hải Phòng đã có hành vi vi phạm: Không có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược; Nhà thuốc Long Châu 130, địa chỉ 173 Cát Cụt, Lê Chân, TP. Hải Phòng đã có hành vi vi phạm: Không tuân thủ quy định GPP trong việc bảo quản thuốc; Nhà thuốc Long Châu 131, địa chỉ số 22C Lê Lợi, Ngô Quyền, TP. Hải Phòng đã có hành vi vi phạm: Không niêm yết giá bán lẻ thuốc. Không có biện pháp cách ly hoặc để ở khu vực biệt trữ thuốc đã hết hạn.
Tháng 9/2022, FPT Long Châu bị UBND Thành phố Cao Bằng xử phạt vì có vi phạm trong hoạt động quảng cáo và quy định quảng cáo trên băng rôn quảng cáo.
Cũng trong năm 2022, chuỗi nhà thuốc FPT Long Châu bị Thanh tra Sở Y tế Hà Nội xử phạt 34 triệu đồng khi bị phát hiện bán thuốc kháng sinh, thuốc kê đơn mà không có đơn của bác sĩ.