Cái kết ngọt với lão nông trồng giống vải lạ ở Hải Dương

Chúng tôi đến nhà ông Phạm Văn Giang đúng lúc vợ chồng ông đi thu hoạch vải về. Mặt mũi, áo quần của vợ chồng ông đẫm mồ hôi. Ông Giang mở làn vải lấy ra vài quả mời tôi thưởng thức. Nhìn quả vải ông Giang đưa, tôi thấy to hơn các giống vải u sớm, tương đương quả trứng vịt. Bóc vỏ quả, bên trong là phần cùi vải cũng dày hơn các giống vải khác. Ăn thấy có vị ngọt thanh, còn hạt nhỏ hơn giống vải u sớm.

Ông Giang đặt tên cho giống vải này là "Đệ nhất vải Thanh Hà", bởi cho quả to nhất trong các giống vải đã trồng tại Thanh Hà. "Đây là giống vải mới được nghiên cứu và được công nhận là giống quốc gia. Hiện nhà tôi là hộ đầu tiên và duy nhất ở tỉnh Hải Dương trồng giống vải này" – ông Giang nói.

Năm 2020, Sở NNPTNT tỉnh Hải Dương đưa về cho gia đình ông Giang mấy cành giống vải mới để ghép trồng thử nghiệm. Là một người đam mê nông nghiệp, ưa tìm tòi các giống cây trồng mới có giá trị kinh tế cao, ông Giang hào hứng thử nghiệm giống vải mới này. Ông chọn những cây vải u trứng đã trưởng thành, cưa cắt cành lá rồi thực hiện ghép mắt giống vải mới. Nhờ chăm sóc theo quy trình VietGAP và GlobalGAPnên các mắt vải giống mới được ghép trên thân cây vải u trứng phát triển tốt. Chỉ sau 1 năm, các mắt ghép đã trở thành cành vải và bắt đầu bói quả.

Ông Phạm Văn Giang và sản phẩm “Đệ nhất vải Thanh Hà”. Chỉ 16 quả vải đã đạt 1kg. Ảnh: Nguyễn Việt

Ông Giang nhận thấy giống vải này cho quả to hơn nhiều so với các giống vải ông từng thấy, khi chín có màu đỏ tươi. Thưởng thức "quả ngọt đầu mùa" - ông Giang nhận thấy thịt cùi vải dày, ngọt thanh chứ không chua và hạt nhỏ hơn các giống vải u. Nhận thấy chất lượng quả vải giống mới này có nhiều ưu điểm, ông Giang tiếp tục ghép mắt giống vải mới để mở rộng diện tích. Năm thứ 2 (tức năm 2022), vườn vải giống "Đệ nhất vải Thanh Hà" thêm nhiều cây ra quả. Ngoài làm quà biếu, quà tặng, ông Giang cũng bán để "dò" thị trường. Ai ngờ quả "Đệ nhất vải Thanh Hà" lại có giá bán rất cao, gấp hơn 3 lần so với các giống vải u sớm, với giá 100.000 đồng/kg.

Ông Giang hào hứng tiếp tục ghép cho các cây vải khác. Hiện nay, ông có 2 sào vải giống "Đệ nhất vải Thanh Hà". Mùa vải 2023 này, ông Giang đã thu hoạch được 1 tạ vải và bán cho khách hàng là một công ty có chuỗi cửa hàng hoa quả sạch cao cấp ở Hà Nội, với giá 100.000 đồng/kg.

Ông Giang cho biết: "Bán cho công ty đòi hỏi rất khắt khe, tôi phải làm xét nghiệm cho quả vải để chứng minh bảo đảm không còn tồn dư hàm lượng thuốc bảo vệ thực vật. Giống vải này to nặng hơn so với giống vải khác nên chỉ cần 16 quả đã đạt trọng lượng 1kg". Theo ước tính, với 2 sào giống "Đệ nhất vải Thanh Hà" (còn nhiều cây vải ghép chưa ra quả), vụ vải năm nay ông Giang dự tính thu được 5 tạ vải. Tuy chưa tính cụ thể về năng suất nhưng theo ước tính của ông Giang, giống vài này có năng suất tương đương hoặc cao hơn các giống vải u sớm.

"Mặc dù giá bán cao nhưng hiện tại vườn nhà tôi không đủ hàng để giao cho khách" - ông Giang cho hay. Nhẩm tính, với 2 sào vải thu 5 tạ quả, ông Giang thu được 50 triệu đồng, bước đầu cho thấy tiềm năng của giống vải mới cho giá trị kinh tế cao.

Ông Giang cho biết thêm, gia đình có 2 mẫu đất trồng vải, táo. Để qua vụ vải này, ông sẽ nghiên cứu mở rộng diện tích bằng cách ghép trên thân các cây vải u khác để đa dạng các loại vải phục vụ nhu cầu của khách hàng và tăng giá trị thu nhập cho gia đình.

Để tìm hiểu nguồn gốc giống "Đệ nhất vải Thanh Hà", chúng tôi đã trao đổi với ông Trần Văn Quân - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương và bà Lương Thị Kiểm - Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Hải Dương. Cả ông Quân và bà Kiểm đều khẳng định đúng là giống vải này được Sở NNPTNT đưa về cho ông Giang ghép trồng thử nghiệm.

Bà Kiểm cho biết: "Giống vải có tên PH40 do Trung tâm Nghiên cứu và phát triển rau hoa quả thuộc Viện Khoa học kỹ thuật nông lập nghiệp miền núi phía Bắc (tại Phú Thọ) nghiên cứu và nhân lên. Trung tâm có mang về Bắc Giang và một số nơi để trồng, chúng tôi cũng đề xuất trồng thử nghiệm ở Hải Dương nữa". Sau đó, giống vải này được đưa về nhà ông Giang để ghép lên thân cây vải u sớm. Thanh Hà là đất của vải nên rất phù hợp cho giống vải này sinh trưởng và phát triển, quả to và rất ngon.

Theo bà Kiểm, giống vải này có ưu điểm chín sớm, vị ngọt, không có vị chua, hạt nhỏ và năng suất cũng khá. Về nhược điểm, vải này không có vị thơm đặc trưng như vải thiều Thanh Hà, quả to nhưng độ bóng, độ nây không đều, phần đuôi quả hơi hóp, mẫu mã khi chín không tươi lắm. Cũng theo bà Kiểm, năng suất vải PH40 tương đương và cao hơn không nhiều so với các giống vải chín sớm khác vì quả vải này tuy to nhưng thưa quả. Dù vậy, điều này còn tùy thuộc vào trình độ kỹ thuật canh tác, chăm sóc của bà con.

Về việc phát triển nhân rộng giống vải PH40 đại trà, bà Kiểm chia sẻ: "Chúng tôi đang theo dõi tính thích ứng của giống vải này. Nếu phù hợp sẽ nhân rộng đại trà để thay thế một tỷ lệ nhất định giống vải chín sớm, do sản lượng vải chín sớm của Hải Dương còn ít so với nhu cầu thị trường".