Trước hết chúng ta cần hiểu “dục” ở đây nghĩa là gì?
Người xưa dùng từ rất cô đọng và chú ý đến sự ngắn gọn, súc tích. Tuy số từ không nhiều nhưng ý nghĩa diễn đạt rất chính xác. “Dục” ở đây không phải là “tình dục” mà ám chỉ “tính cách”, hiểu rộng hơn có nghĩa là tham vọng.
Đàn ông vô dục như sắt
Có thể lấy ví dụ như: Thép là phiên bản nâng cấp của sắt. Sắt nhìn có vẻ rất cứng nhưng thực tế độ bền và độ dẻo dai của nó không tốt, có cảm giác giòn, dễ bị ăn mòn. Nhưng thép lại hoàn toàn khác. Nó không chỉ có hàm lượng carbon khác nhau mà quan trọng hơn là nó “cứng” và có thể đảm nhiệm được rất nhiều công việc.
“Đàn ông vô dục như sắt” có nghĩa là nếu một người có tính cách nhu nhược, thì giống như sắt, theo thời gian sẽ bị ăn mòn, những góc cạnh ban đầu sẽ bị bào mòn, như vậy, không những sẽ đánh mất chính mình. Nói cách khác, nếu một người đàn ông không có hoài bão và tham vọng của riêng mình thì dù có luyện tập chăm chỉ đến đâu, bạn vẫn sẽ trở nên vô dụng, điều đó gần giống như "ghét sắt không thể trở thành thép".
Câu “đàn ông vô dục như sắt” có ý nghĩa giáo dục sâu sắc dù nhìn ở thời xưa hay thời hiện đại, người tốt phải có chí cao, đứng thẳng, có tính cách mạnh mẽ, độc lập.
Đàn bà vô dục như gai
Ý nghĩa của vế sau này với vế trước gần như giống nhau, nhưng đối với phụ nữ, câu này mang tính cảnh báo nhiều hơn. Xã hội phong kiến đã trở thành quá khứ, trong xã hội nam nữ bình đẳng, phụ nữ phải bỏ quan niệm cũ “phụ nữ vô tài ấy là đức”, xác lập hoài bão của bản thân, gánh vác trách nhiệm trên vai và đối mặt với những thăng trầm trong cuộc sống.
Đừng để chồng theo mình và trở thành phụ kiện của chồng. Sau khi lấy chồng chỉ muốn dựa vào chồng để sống một cuộc sống không lo cơm ăn áo mặc, không phải tự tìm việc làm, không tiếp tục học tập, rèn luyện bản thân.
Nếu đúng như vậy thì đúng như lời người xưa đã nói: Người phụ nữ không có hoài bão, hoài bão giống như cỏ dại trên đồng ruộng, đu đưa trong gió, không có chính kiến, không có năng lực, thậm chí không có khả năng tồn tại một mình.
Mặc dù không khuyến khích mọi phụ nữ đều giống như Võ Tắc Thiên và Từ Hi, những người có quyền lực và kiểm soát mọi thứ. Nhưng ít nhất có thể có trách nhiệm như Hoa Mộc Lan, sau khi trong nhà không có con trai, cô thà ăn mặc như đàn ông để ra trận, đóng góp cho đất nước. Mỗi người đều có trách nhiệm ngang nhau trên vai, phụ nữ không hề yếu đuối hơn nam giới qua các thời đại.
* Thông tin trong bài mang tính chất tham khảo