Vụ Việt Á: Lý do tách sai phạm Trung tướng Đỗ Quyết tiếp tục điều tra?

Ngày 27/12, Tòa án Quân sự Thủ đô Hà Nội sẽ mở phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử 7 bị cáo, trong đó có 4 cựu sĩ quan quân đội do có hành vi sai phạm liên quan đến Công ty Việt Á thuộc nội dung thuộc thẩm quyền của cơ quan tố tụng trong quân đội giải quyết.

Các bị cáo bị đưa ra xét xử gồm: Hồ Anh Sơn, cựu thượng tá, cựu Phó giám đốc Viện Nghiên cứu y dược học quân sự; Nguyễn Văn Hiệu, cựu đại tá, cựu Trưởng phòng Trang bị Vật tư; Ngô Anh Tuấn, cựu thiếu tá, Trưởng phòng Tài chính; Lê Trường Minh, cựu thiếu tá, cựu Trưởng ban Hóa dược (thuộc Học viện Quân y); Trịnh Thanh Hùng, Phó vụ trưởng Vụ Các ngành kinh tế - kỹ thuật, Bộ KH&CN; Phan Quốc Việt, Tổng giám đốc Công ty Việt Á; Vũ Đình Hiệp, Phó Tổng giám đốc, về các tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" và "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".

Liên quan vụ án trên, Viện kiểm sát Quân sự Trung ương cho rằng, Trung tướng Đỗ Quyết; Thiếu tướng Hoàng Văn Lương do tin tưởng cấp dưới trong nghiên cứu, thực hiện đề tài và đấu thầu mua kit nên chưa kịp thời phát hiện, ngăn chặn vi phạm.

Thiếu tướng Hoàng Văn Lương do tin tưởng, không xem biên bản bàn giao do Công ty Việt Á soạn thảo và Hồ Anh Sơn trình ký nên đã ký vào biên bản bàn giao này.

Tương tự là Thiếu tướng Lê Bách Quang, Chủ tịch các Hội đồng do tin tưởng kết quả nghiên cứu của Học viện Quân y, kết quả kiểm nghiệm của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và ý kiến của các thành viên trong Hội đồng nên thông qua nghiệm thu giai đoạn 1 và nghiệm thu Đề tài.

Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương đánh giá, hành vi của các tướng lĩnh nêu trên có dấu hiệu của tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng". Tuy nhiên, do thời hạn điều tra vụ án đã hết, Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng tách sai phạm của những người này để thu thập thêm chứng cứ, đánh giá đúng mức độ sai phạm và xem xét trong cùng vụ án khác.

Một số đơn vị khác trong Quân đội trực tiếp hoặc gián tiếp mua kit xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á, như: Cục Quân y; Viện Y học dự phòng Quân đội; Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga; Bệnh viện Quân y 175; Cục Hậu cần Quân khu 5; Bệnh Viện Quân y 4/Quân khu 4; Bệnh viện Quân y 211/Quân đoàn 3; Bệnh viện Quân y 120/Quân khu 9 và Bệnh viện 87/Tổng cục Hậu cần, Thanh tra trong Quân đội tiến hành thanh tra nội dung này theo chỉ đạo của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng. Do vậy, Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng ra Quyết định tách tài liệu để chờ kết quả thanh tra, nếu có sai phạm sẽ xem xét xử lý.

Theo cáo trạng, của Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương, trước tình hình dịch bệnh Covid - 19 bùng phát ở nước ngoài và có nguy cơ cao lây lan vào Việt Nam, Ban Giám đốc Học viện Quân Y đã chỉ đạo các cơ quan chức năng của học viện xây dựng kế hoạch phòng, chống dịch, trong đó có nhiệm vụ nghiên cứu bộ kít chẩn đoán viên phổi do virus Corona.

Ngày 21/1/2020, Hồ Anh Sơn, khi đó là Phó Giám đốc Viện nghiên cứu y dược học quân sự, Học viện Quân Y trình Thiếu tướng Hoàng Văn Lương khi đó là Phó Giám đốc Học viện Quân Y ký công văn gửi Bộ Khoa học và Công nghệ về việc đề xuất nhiệm vụ phát triển kít chẩn đoán viêm phổi do virus Corona.

Sau khi nhận được văn bản của Học viện Quân y, Trịnh Thanh Hùng, khi đó là Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế - kỹ thuật, thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ đã trao đổi, thống nhất với Phan Quốc Việt, Tổng Giám đốc Công ty Việt Á về việc để Công ty Việt Á tham gia đề tài. Trịnh Thanh Hùng yêu cầu Hồ Anh Sơn bổ sung thêm Công ty Việt Á tham gia đề tài và trình Thiếu tướng Hoàng Văn Lương ký...

Sau khi được Bộ Khoa học và Công nghệ giao đề tài do Hồ Anh Sơn là chủ nhiệm đề tài, Học viện Quân y tổ chức nghiên cứu kit test với kinh phí hơn 18 tỷ đồng.

Kết quả, kit test của Công ty Việt Á do Hồ Thị Thanh Thủy (vợ Phan Quốc Việt) nghiên cứu ra có chất lượng tốt hơn sản phẩm của Học viện Quân Y nên được đem đi thử nghiệm và được Bộ Y tế cấp số lưu hành tạm thời vào tháng 3/2020.

Để được cấp lưu hành chính thức, Phan Quốc Việt đã chỉ đạo cấp dưới soạn biên bản thể hiện, Học viện Quân Y đồng ý cho Công ty Việt Á được toàn quyền sử dụng kết quả nghiên cứu và được in logo Học viện Quân Y lên sản phẩm.

Bộ Y tế sau đó chấp thuận cho Công ty Việt Á được lưu hành sản phẩm kit test chính thức. Như vậy, sản phẩm nghiên cứu bằng kinh phí của Nhà nước do Bộ Khoa học và Công nghệ làm chủ sở hữu bị chuyển thành sản phẩm của Công ty Việt Á để công ty này bán. Ngay khi được Bộ Y tế cấp phép, Phan Quốc Việt đã “cảm ơn” Trịnh Thanh Hùng số tiền 350.000 USD (khoảng 8 tỷ đồng).

Đáng chú ý, năm 2020, Phan Quốc Việt đề nghị Hồ Anh Sơn đi mua tăm bông và các ống môi trường về bán cho Công ty Việt Á để công ty này bán lại. Hồ Anh Sơn sẽ được hưởng toàn bộ lợi nhuận từ việc này.

Đồng ý với ý kiến của Phan Quốc Việt, Hồ Anh Sơn đã chỉ đạo cấp dưới đi tìm mua các ống falcon, tăm bông trên địa bàn Hà Nội rồi đóng gói và chuyển cho Công ty Việt Á. Trên nhiều sản phẩm, Hồ Anh Sơn còn cho đóng logo của Viện nghiên cứu y dược học quân sự, Học viện Quân Y.

Khi nhận hàng từ Hồ Anh Sơn, Công ty Việt Á bán lại cho một số cơ sở y tế Nhà nước hoặc bệnh viện tư nhân, thu tổng số tiền hơn 3,6 tỷ đồng. Trừ các khoản thuế, số tiền còn lại là hơn 3,1 tỷ đồng được Công ty Việt Á chuyển lại cho Hồ Anh Sơn. Trừ các chi phí, Hồ Anh Sơn được hưởng lợi hơn 2,1 tỷ đồng.

Một sai phạm khác được được Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương xác định là Học viện Quân y mua kit xét nghiệm của Công ty Việt Á với giá cao trong quá trình chống dịch tại Bắc Ninh, Bắc Giang và TP HCM.

Theo đó, năm 2021, khi được giao nhiệm vụ về Bắc Ninh, Bắc Giang chống dịch, Trung tướng Đỗ Quyết, cựu Giám đốc Học viện Quân y, ký văn bản, đề nghị và được Bộ Quốc phòng đồng ý cho dùng hơn 7,2 tỷ đồng để mua 220 bộ kit (loại 96 test/bộ) với giá 33 triệu đồng/bộ (tương đương 343.750 đồng/test).

Tuy nhiên, Học viện Quân Y không đấu thầu theo quy định mà tiến hành mua “chỉ định thầu” từ Công ty Việt Á với giá hơn 9,5 tỷ đồng, cao hơn 2,2 tỷ đồng so với báo cáo gửi Bộ Quốc phòng.

Tháng 7/2021, phía Học viện Quân y thanh toán hơn 5,1 tỷ đồng cho Việt Á, người của công ty đã chi "hoa hồng" cho các bị can: Hồ Anh Sơn 344 triệu đồng; Ngô Anh Tuấn 148 triệu đồng; Nguyễn Văn Hiệu 492 triệu đồng. Riêng Hiệu sau đó đưa cho Thiếu tướng Hoàng Văn Lương, Phó giám đốc Học viện, 50 triệu đồng, nói "quà do các công ty bán vật tư y tế bồi dưỡng".

Cùng trong năm 2021, Học viện Quân Y được cử đi chống dịch tại TP HCM nên đã đề nghị Bộ Quốc phòng cho dùng hơn 17,5 tỷ đồng mua 390 bộ kit (tương ứng 37.440 test xét nghiệm) của Công ty Việt Á. Tuy nhiên, giá trị hợp đồng sau đó được nâng lên 77.280 test tương ứng hơn 32,2 tỷ đồng, cao hơn 14,6 tỷ đồng so với báo cáo gửi Bộ Quốc phòng.

Sau đó, Vũ Đình Hiệp với vai trò là Phó Tổng Giám đốc Công ty Việt Á đã mang hơn 3 tỷ đồng tiền “hoa hồng” đưa cho Nguyễn Văn Hiệu và Ngô Anh Tuấn 921 triệu đồng.

Nhận tiền từ Công ty Việt Á, Nguyễn Văn Hiệu chia lại cho Hồ Anh Sơn hơn 2 tỷ đồng; đưa Trung tướng Nguyễn Viết Lượng (khi đó là Phó Giám đốc Học viện Quân y) 200 triệu đồng; Thiếu tướng Hoàng Văn Lương 100 triệu đồng; Ngô Anh Tuấn 300 triệu đồng.

Tổng cộng, Vũ Đình Hiệp đã chi hơn 7,1 tỷ đồng “hoa hồng” cho một số sĩ quan có chức vụ tại Học viện Quân y.

Khi thông tin Công ty Việt Á đang bị điều tra được báo chí đăng tải, Hiệu đã báo cáo Trung tướng Đỗ Quyết và Ban thường vụ Đảng ủy Học viện Quân y, tự nguyện nộp lại gần 3,7 tỷ. Khi vụ án được khởi tố, Trung tướng Nguyễn Viết Lượng và Thiếu tướng Hoàng Văn Lương nộp lại số tiền đã nhận...