Cháy chung cư mini ở Hà Nội: Ai cấp phép, bao che sai phạm xây dựng?

Vụ cháy chung cư mini tối 12/9 tại phường Khương Đình (quận Thanh Xuân, TP Hà Nội) khiến 56 người tử vong và 37 người bị thương là một thảm họa. Nguyên nhân không chỉ có sai phạm của chủ đầu tư mà còn có trách nhiệm của cơ quan chức năng, chính quyền địa phương trong cấp phép xây dựng, quản lý trật tự xây dựng, an toàn PCCC, giám sát, kiểm tra…

Nghiêm Quang Minh – chủ chung cư đã bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội khởi tố bị can, bắt tạm giam về tội Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy. Tuy nhiên, dư luận cho rằng, cần phải làm rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan.

Theo tìm hiểu, ngày 11/3/2015, UBND quận Thanh Xuân cấp giấy phép xây dựng số 89-2015/GPXD cho ông Nghiêm Quang Minh được phép xây dựng nhà ở riêng lẻ tại số 37, ngách 29/70 phố Khương Hạ, phường Khương Đình. Giấy phép xây dựng này được ký bởi ông Đặng Hồng Thái, khi đó là Phó Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân.

Theo nội dung giấy phép xây dựng được cấp trên, diện tích xây dựng tầng 1 (có tầng lửng) là 167,4m2; mật độ xây dựng 70%; tổng diện tích sàn xây dựng 1165,9m2; tổng chiều cao công trình là 20,2m (không tính tum thang). Giấy phép xây dựng cũng cấp phép cho công trình được xây 6 tầng, tầng lửng và tum thang có không gian kỹ thuật.

Thiết kế được Công ty cổ phần Thương mại và Xây dựng Việt W.A.Y lập; Công ty TNHH Tư vấn đầu tư xây dựng và môi trường thẩm tra; được Phòng Quản lý đô thị quận xác nhận kèm theo giấy phép.

Tuy nhiên, thực tế, chung cư được xây dựng trên 100% diện tích với 10 tầng, trong đó có 1 tầng hầm, 8 tầng nổi và 1 tum, vượt quá số tầng theo giấy phép được cấp.

Theo quy định tại Luật Nhà ở hiện hành, chủ đầu tư còn vi phạm quy định pháp luật khi được cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ, nhưng lại biến tướng thành chung cư mini với 45 căn hộ và khoảng 150 người dân sinh sống. Vụ cháy đặc biệt nghiêm trọng xảy ra cho thấy, các điều kiện bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy tại công trình này không bảo đảm. Ông Nghiêm Quang Minh đã xây dựng sai nghiêm trọng so với những tiêu chí, yêu cầu trong giấy phép xây dựng đã được ông Đặng Hồng Thái, Phó Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân cấp.

Đáng chú ý, trả lời báo chí, ông Đặng Hồng Thái, nguyên Phó Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân - người ký quyết định cấp Giấy phép xây dựng cho công trình khẳng định, chủ đầu tư đã xây dựng sai phép. UBND quận Thanh Xuân đã có văn bản xử phạt, cưỡng chế từ năm 2015.

Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, trong vụ hỏa hoạn trên, không chỉ có trách nhiệm của chủ chung cư khi xây dựng sai phép, vượt tầng, không đảm bảo điều kiện an toàn về PCCC…mà còn có trách nhiệm của các đơn vị, cơ quan, tổ chức cá nhân có liên quan.

Cơ quan chức năng cần xem xét trách nhiệm trong việc cấp phép xây dựng, vấn đề quản lý trật tự xây dựng tại thời điểm công trình xây dựng thi công.

Theo giấy phép xây dựng, ngôi nhà này được cấp phép xây dựng 6 tầng, một tầng lửng và tum thang có không gian kỹ thuật. Chiều cao cho phép của công trình không quá 20,2m. Tuy nhiên, thực tế, căn nhà trên được xây dựng lên đến 9 tầng và 1 tum. Do đó, cần làm rõ việc cấp giấy phép xây dựng cho công trình có đúng quy định của pháp luật hay không, nếu có dấu hiệu cấp phép xây dựng không đúng pháp luật sẽ xem xét trách nhiệm của cơ quan cấp giấy phép.

Đồng thời phải làm rõ, ngoài giấy phép xây dựng mà cơ quan chức năng đã thu thập được thì còn có giấy phép xây dựng nào khác hay không. Trong trường hợp kết quả điều tra cho thấy chỉ có giấy phép xây dựng cấp năm 2015 với chiều cao công trình không quá 20,2m, số tầng (6 tầng, 1 lửng) như giấy phép mà chủ đầu tư công trình này lại xây dựng đến 9 tầng, một tum, đây là hành vi xây dựng sai phép.

Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cần phải làm rõ, thời điểm đó, chính quyền địa phương, cơ quan quản lý về trật tự xây dựng có biết về hành vi xây dựng sai phép này hay không, đã xử lý hay chưa, hình thức xử lý như thế nào?

Theo như ông ông Đặng Hồng Thái, nguyên Phó Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân khi trao đổi với báo chí cho biết, chủ đầu tư đã xây dựng sai phép, UBND quận Thanh Xuân đã có văn bản xử phạt, cưỡng chế từ năm 2015. Vậy, tại sao không buộc tháo dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng, có hành vi buông lỏng quản lý hay tiếp tay dung túng cho hành vi sai phạm hay không?

Nếu phát hiện có hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng hoặc có hành vi tiếp tay dung túng cho sai phạm, có thể xem xét xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính thậm chí có thể truy cứu trách nhiệm hình sự để xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật.

Theo quy định của pháp luật, với công trình xây dựng sai phép đến nay mới phát hiện ra, đã hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính vẫn có quyền áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc tháo dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng.

Bởi vậy cơ quan chức năng có thể căn cứ vào luật xử lý vi phạm hành chính, luật nhà ở và các văn bản hướng dẫn thi hành để buộc chủ đầu tư công trình này phải tháo dỡ đối với phần công trình xây dựng sai phép, vượt quá chiều cao, số tầng trong giấy phép đã được cấp có thẩm quyền cấp phép trước đây.

Trường hợp chủ đầu tư công trình này đã bán, chuyển nhượng diện tích nhà xây dựng vượt tầng và có những thông tin gian dối về pháp lý của căn nhà này có thể xem xét xử lý về hành vi lừa dối khách hàng, nếu hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm thì có thể khởi tố về tội lừa dối khách hàng. Đối với các tổ chức, cá nhân mua các phần căn hộ mà chủ đầu tư xây dựng vượt quá có quyền đòi lại tiền và yêu cầu bồi thường thiệt hại (nếu có).

“Vấn đề trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong việc quản lý xây dựng, quản lý nhà ở và quản lý hành chính ở địa phương, cơ quan điều tra sẽ tiếp tục làm rõ trong quá trình giải quyết vụ án này, xác định trách nhiệm cụ thể đối với từng cán bộ, cơ quan, tổ chức có liên quan để kết luận, kiến nghị với cơ quan chức năng xem xét xử lý theo quy định của pháp luật”, luật sư Cường nêu ý kiến.