Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, để đánh giá mức độ cạnh tranh thực sự trong các gói thầu cung cấp vật tư tại Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau, cần phân tích sâu vào hồ sơ E-HSDT của các gói thầu điển hình. Sự đối chiếu giữa các kịch bản đấu thầu đã hé lộ những vấn đề cốt lõi về hiệu quả kinh tế.

Kịch bản 1: Khi cạnh tranh vắng bóng

Gói thầu minh họa rõ nét nhất cho tình trạng thiếu cạnh tranh là gói "Trang bị vật tư thay thế đèn Led hệ thống chiếu sáng NMĐ Cà Mau 1&2" (Mã B2500363952-00), được phê duyệt KQLCNT ngày 23/10/2025 (Quyết định số 889/QĐ-ĐLDKCM-KHVT).

Gói thầu có giá 371.781.667 đồng. Kết quả mở thầu cho thấy, chỉ có duy nhất Công ty TNHH Thương mại Vật tư Phúc Khang (Vật tư Phúc Khang) nộp E-HSDT.

Không có sự cạnh tranh về giá, nhà thầu này đã trúng thầu với giá 370.683.740 đồng. Tỷ lệ tiết kiệm là 0,29%.

Theo quy định của pháp luật về đấu thầu, cụ thể tại Khoản 4, Điều 131 Nghị định 214/2025/NĐ-CP (Quy định chi tiết Luật Đấu thầu), trường hợp tại thời điểm đóng thầu chỉ có một nhà thầu tham dự, bên mời thầu phải xem xét, giải quyết tình huống.

Mặc dù luật cho phép tiếp tục mở thầu và đánh giá, nhưng Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 57/2024/QH15 và Luật số 90/2025/QH15) luôn nhấn mạnh mục tiêu đảm bảo "cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế" (Điều 3). Khi mục tiêu "hiệu quả kinh tế" tỉ lệ tiết kiệm chỉ đạt 0,29%, rõ ràng công tác tổ chức đấu thầu đã chưa đạt được kỳ vọng tối ưu hóa việc sử dụng nguồn vốn.

Câu hỏi đặt ra là tại sao một gói thầu mua sắm hàng hóa thông dụng, được đấu thầu rộng rãi qua mạng, lại chỉ thu hút được một nhà thầu duy nhất?

Kịch bản 2: Khi cạnh tranh xuất hiện

Một bức tranh hoàn toàn tương phản được thể hiện tại gói thầu "Trang bị vật tư thay thế và xử lý bất thường tháng 8 năm 2022" (Mã KHLCNT: PL2200042077). Gói thầu này cho thấy năng lực của Vật tư Phúc Khang khi đặt trong bối cảnh cạnh tranh sòng phẳng.

Theo Báo cáo đánh giá E-HSDT số 181/NB-TCG (ngày 30/12/2022), gói thầu này đã thu hút được 3 nhà thầu nộp hồ sơ, bao gồm:

1. Công ty Cổ phần Vật tư và Thiết bị Công nghiệp Dimo Việt Nam (DIMO)
2. Công ty TNHH Thương mại Vật tư Phúc Khang
3. Công ty TNHH Công nghệ Minh Khôi

Quá trình đánh giá chi tiết E-HSDT diễn ra như sau:

Về kỹ thuật: Công ty Minh Khôi bị đánh giá "Không đáp ứng" do Hạng mục số 6 và 7 có thông số không đáp ứng E-HSMT. Công ty DIMO và Vật tư Phúc Khang đều "Đáp ứng" và được đưa vào vòng đánh giá về tài chính, xếp hạng.

Về giá chào thầu: Kết quả cho thấy sự chênh lệch đáng kể. Công ty DIMO được xếp hạng 1 với giá chào thầu sau sửa lỗi, hiệu chỉnh sai lệch là 3.658.679.000 đồng. Trong khi đó, Vật tư Phúc Khang bị xếp hạng 2 với giá chào thầu là 4.144.381.182 đồng.

Kết quả cuối cùng, Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau đã phê duyệt Công ty DIMO trúng thầu tại Quyết định số 39/QĐ-ĐLDKCM-KHVT (ngày 07/02/2023).

Hai gói thầu trên phác họa một thực tiễn rõ ràng: Khi có đủ yếu tố cạnh tranh (3 nhà thầu tham dự), Công ty TNHH Thương mại Vật tư Phúc Khang – dù là nhà thầu "quen mặt" – đã không thể thắng thầu do không có lợi thế về giá so với đối thủ (chênh lệch gần 486 triệu đồng tại gói thầu tháng 8/2022).

Ngược lại, khi rơi vào tình thế "một mình một ngựa", nhà thầu này dễ dàng trúng thầu với mức giá gần sát giá gói thầu (gói thầu tháng 10/2025).

Điều này dẫn đến một nghi vấn lớn liên quan đến công tác chuẩn bị đấu thầu, cụ thể là khâu lập, thẩm định và phát hành hồ sơ mời thầu (E-HSMT) của Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau tại gói thầu "Trang bị vật tư thay thế đèn Led..."

Liệu E-HSMT của gói thầu này có các tiêu chí kỹ thuật đặc thù, các điều kiện tiên quyết nào đó mà vô hình trung chỉ "phù hợp" với năng lực của Vật tư Phúc Khang, dẫn đến việc hạn chế sự tham gia của các nhà thầu tiềm năng khác trên thị trường? Đây là một trong những hành vi bị cấm trong đấu thầu nhằm đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh.

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin./.

[Kỳ 5] Đấu thầu tại Điện lực Cà Mau: Góc nhìn từ chuyên gia