Trong lịch sử, chỉ có 3 tổng thống Mỹ bị Hạ viện luận tội, bao gồm cựu Tổng thống Donald Trump vào năm 2019, nhưng họ đều được Thượng viện tuyên trắng án trong phiên xử tiếp theo.
Tổng thống James Buchanan và Tổng thống Richard Nixon lần lượt bị điều tra vào các năm 1860 và 1973-1974 nhưng không bị Hạ viện luận tội. Ông Nixon đã từ chức trước khi có thể bị luận tội và được Tổng thống Gerald Ford - người từng là Phó Tổng thống của ông Nixon - tuyên trắng án.
Ông Trump là tổng thống Mỹ đầu tiên bị truy tố và bị luận tội 2 lần
Ngày 30/3 vừa qua, ông Donald Trump bị truy tố trong cuộc điều tra về khoản tiền "bịt miệng" trả cho một diễn viên phim khiêu dâm. Ông trở thành cựu tổng thống Mỹ đầu tiên đối mặt với cáo buộc hình sự.
Chưa có bất kỳ cựu tổng thống hay tổng thống đương nhiệm nào của Mỹ từng bị truy tố hình sự. Điều này có thể định hình lại cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024. Ông Trump trước đó tuyên bố rằng ông sẽ tiếp tục cạnh tranh giành đề cử của đảng Cộng hòa cho cuộc tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2024 ngay cả khi bị truy tố.
 |
| Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trong một cuộc vận động tranh cử tại sân bay Waco (bang Texas) ngày 25/3. Ảnh: Getty. |
Trước đó, vị Tổng thống thứ 45 của Mỹ bị Hạ viện luận tội 2 lần. Ông Trump bị luận tội lần đầu vào ngày 18/12/2019 với cáo buộc ông lạm dụng quyền lực và cản trở Quốc hội.
Vụ luận tội xuất phát từ cáo buộc ông Trump gây sức ép với các quan chức Ukraine trong việc điều tra đối thủ tranh cử của ông là Tổng thống đắc cử Joe Biden.
Vào ngày 16/1/2020, các điều khoản luận tội được đưa lên Thượng viện (đảng Cộng hòa nắm đa số). Ngày 5/2, ông Trump được tuyên trắng án cả 2 tội danh do thiếu số phiếu cần thiết.
Vào ngày 13/1/2021, ông Trump trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên trong lịch sử bị luận tội 2 lần, sau khi Hạ viện bỏ phiếu luận tội với cáo buộc "kích động bạo loạn". Có 10 đảng viên Cộng hòa ở Hạ viện đã bỏ phiếu ủng hộ luận tội tổng thống.
Andrew Johnson - Tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội
Andrew Johnson, Tổng thống thứ 17 của Mỹ, bị Hạ viện luận tội vào tháng 3/1868 vì "các hành vi sai trái" sau khi ông bị buộc tội vi phạm Đạo luật Nhiệm kỳ.
 |
| Cựu Tổng thống Andrew Johnson là Tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội. |
Sau này, đạo luật Nhiệm kỳ bị Tòa án Tối cao coi là không hợp lệ, đã hạn chế quyền của Tổng thống trong việc cách chức một số quan chức mà không cần sự chấp thuận của Thượng viện.
Ông Johnson bị Hạ viện cho là vi phạm đạo luật này khi cố gắng cách chức Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ Edwin Stanton mà không có sự chấp thuận của Thượng viện.
Ông Johnson là Tổng thống đầu tiên bị luận tội vào ngày 2/3/1868 khi Hạ viện chính thức thông qua các điều khoản luận tội và chuyển chúng tới Thượng viện.
Phiên xét xử tại Thượng viện bắt đầu 3 ngày sau đó nhưng ông Johnson không bị kết tội vì chưa đạt 2/3 số phiếu ủng hộ luận tội.
Đạo luật Nhiệm kỳ cuối cùng bị bãi bỏ vào năm 1887. Ông Johnson vẫn giữ cương vị Tổng thống cho đến khi kết thúc nhiệm kỳ đầu tiên và duy nhất vào tháng 3/1869.
Bill Clinton
Ông Bill Clinton, Tổng thống thứ 42 của Mỹ, bị Hạ viện luận tội vào ngày 8/10/1998 vì cáo buộc nói dối và cản trở công lý.
 |
| Bill Clinton là Tổng thống Mỹ thứ hai bị luận tội nhưng sau đó cũng được Thượng viện tuyên trắng án. |
Cáo buộc liên quan đến một vụ kiện của nữ công chức Paula Jones vào năm 1994, cáo buộc ông Clinton quấy rối tình dục. Cựu Tổng thống cũng phủ nhận quan hệ tình cảm với thực tập sinh Nhà Trắng Monica Lewensky trong giai đoạn giữa năm 1995 tới năm 1997.
"Tôi không có quan hệ tình dục với cô Lewinsky", ông Clinton phủ nhận cáo buộc. Nhưng sau này ông lại thừa nhận mình đã nói dối.
Bill Clinton là Tổng thống Mỹ thứ hai bị luận tội, nhưng sau đó cũng được Thượng viện tuyên trắng án vào ngày 12/2/1999 do không đủ 2/3 số phiếu.
Ông Clinton vẫn là Tổng thống cho đến khi kết thúc nhiệm kỳ thứ 2 vào ngày 20/1/2001.