Zing.vn trích dịch bài viết của tác giả Philip Obaji Jr. đăng trên Al Jazeera nói về hủ tục ủi ngực phổ biến trong cộng đồng người tị nạn Cameroon tại Nigeria.
Với hầu hết trẻ em, sinh nhật là một ngày đặc biệt. Nhưng với Mirabel, một người Cameroon sống tị nạn ở Nigeria, sinh nhật lần thứ 10 của cô là khởi đầu cho chuỗi ngày tra tấn đầy đau khổ sau đó.
Mỗi buổi sáng, một người hàng xóm trong cộng đồng tị nạn nơi Mirabel sống ở Ogoja, bang Cross River, giữ chặt hai chân cô trong khi mẹ lấy chiếc chày được hơ trên bếp lửa và áp vào bộ ngực của con gái.
Việc làm không khác gì tra tấn này, được biết đến với tên gọi “ủi ngực”, có thể lặp đi lặp lại trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm nhằm ngăn chặn sự phát triển vòng ngực của các thiếu nữ.
“Cảm giác như họ đặt lửa thật lên ngực. Tôi đã phải chịu đau đớn từ ngày đầu”, Mirabel nhớ lại.
 |
| Ủi ngực được coi là hủ tục đang ảnh hưởng đến 3,8 triệu phụ nữ toàn cầu, chủ yếu ở châu Phi. |
Bà Angela - mẹ của Mirabel - nói rằng nỗi đau và sự khó chịu mà con gái trải qua không khiến bà lo lắng bằng những thông tin về quấy rối, lạm dụng tình dục mình được nghe kể. Bà khẳng định mình chỉ đang cố gắng bảo vệ con gái khỏi ham muốn tình dục sai trái của những gã đàn ông.
"Tôi chỉ không muốn con gái trở thành mục tiêu của những gã đàn ông xung quanh. Tôi biết rằng nhiều kẻ ở đây thích lợi dụng những cô gái trẻ", bà Angela nói.
Dù nhiều gia đình giải thích rằng một khi đã trở thành người tị nạn, họ cần bảo vệ con cái theo cách đau đớn này, thực tế cho thấy hủ tục “ủi ngực” đã diễn ra ở Cameroon qua nhiều thế hệ.
Nguồn gốc của hủ tục này không thực sự rõ ràng, nhưng 1/4 phụ nữ ở Cameroon đã trải qua quá trình đau đớn trên, theo nghiên cứu của Tổ chức Trao quyền và Phát triển Giới tính (GeED). Tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Yaounde (Cameroon) cũng nói thêm trong số 60% trường hợp, hủ tục được thực hiện bởi chính các bà mẹ.
Theo Liên Hợp Quốc, ủi ngực là một trong những tội phạm liên quan đến bạo lực giới ít được báo cáo nhất. Tuy nhiên, nó được cho là có ảnh hưởng đến 3,8 triệu phụ nữ trên toàn cầu.
“Không cô gái nào ở đây được an toàn”
Giống nhiều người tị nạn khác ở bang Cross River, Mirabel và bà Angela đã trốn khỏi thị trấn Akwaya ở phía tây nam Cameroon để đến Nigeria sau khi cuộc chiến nổ ra giữa chính phủ và những người ly khai. Xung đột đã buộc 500.000 người ly hương, tạo ra cuộc khủng hoảng nhân đạo trong khu vực.
Theo số liệu mới nhất từ cơ quan tị nạn của Liên Hợp Quốc (UNHCR), Nigeria hiện tiếp đón hơn 50.000 người tị nạn từ Cameroon, với 70% trong số này ở bang Cross River. Khoảng phân nửa số người tị nạn sống ở một trong 4 khu định cư dành riêng cho họ, phần còn lại sống chung với người bản địa.
Bà Angela và con gái cùng hàng nghìn người tị nạn khác đến Ogoja vào tháng 2/2018. Họ sống với cộng đồng người bản địa ở Adagom và Okende, nơi phụ nữ và trẻ em gái thường xuyên bị quấy rối tình dục.
"Những ngày này, bước ra khỏi nhà, bạn sẽ luôn bị một gã đàn ông nào đó gạ gẫm, chèo kéo đến nhà hắn", Queen, cô gái 17 tuổi cùng cha mẹ trốn khỏi thị trấn Mamfe ở biên giới phía tây nam Cameroon để đến Adagom tị nạn, nói. "Không có cô gái nào ở đây được an toàn”.
 |
| Những bà mẹ Cameroon ủi ngực con gái để "bảo vệ" chúng khỏi nạn lạm dụng tình dục. |
Hơn 12 cô gái Cameroon sống trong các khu định cư ở Adagom và Okende nói với Al Jazeera rằng họ thường xuyên bị đàn ông quấy rối tình dục.
Lo lắng về sự an toàn của con gái 13 tuổi, Helen và chồng đã quyết định ủi ngực cho con sau khi cô bé kể lại một người đàn ông thường xuyên tìm cách quấy rối mình.
"Những mối nguy mà con bé phải đối mặt khiến chúng tôi quyết định làm vậy. Tất cả những gì chúng tôi làm là vì lợi ích của con”, Helen, người đã trốn khỏi Akwaya và đang sống tại Okende cùng gia đình, giải thích.
Tuy nhiên, Salome Gambo, chuyên gia của tổ chức Sáng kiến Hòa bình và Phát triển Caprecon, cho rằng hủ tục ủi ngực không những không giúp ích mà chỉ khiến vấn đề tồi tệ hơn.
"Thực tế việc làm này chỉ gây hại cho trẻ em và khiến chúng có nguy cơ gặp các biến chứng nghiêm trọng. Các gia đình nên hướng những nỗ lực của họ vào việc giáo dục con gái về các vấn đề tình dục”, chuyên gia này nói thêm.
“Tôi phải làm điều đó như những người khác”
Nỗi sợ hãi của các gia đình tị nạn đối với con gái của họ không hoàn toàn vô căn cứ. Những người tị nạn, di tản ở Nigeria có nguy cơ bị quấy rối và bóc lột tình dục rất cao. Liên Hợp Quốc cho rằng nhiều phụ nữ Cameroon tị nạn ở bang Cross River đang buộc phải hành nghề mại dâm để kiếm sống.
Người phát ngôn của UNHCR William Spindler nói: "Đối với phụ nữ, việc thất nghiệp làm gia tăng nguy cơ bạo lực tình dục và giới tính. Cho đến nay, chỉ một số ít trường hợp như vậy đã được ghi nhận, chủ yếu ở cộng đồng Amana của bang Cross River. Tuy nhiên, UNHCR lo ngại rằng nhiều sự cố khác không được báo cáo hoặc chỉ được đề cập với những người lớn tuổi trong cộng đồng".
Ngay cả ở quê nhà, các cô gái Cameroon vẫn phải đối mặt với nguy cơ kết hôn sớm và mang thai ngoài ý muốn.
Theo UNICEF, trong giai đoạn từ 2008 đến 2014, 13% trẻ em ở Cameroon đã kết hôn khi mới 15 tuổi và 38% vào năm 18 tuổi. Theo Hội đồng Y khoa Cameroon, 25% trường hợp mang thai khi còn đi học và 20% trong số này đã không trở lại trường.
 |
| Hủ tục không chỉ gây đau đớn thể xác mà còn khiến nạn nhân tổn thương tinh thần. |
"Tôi cảm thấy như mình là người duy nhất bị bỏ rơi", bà Pamela, người có hai người bạn thân nhất đã ủi ngực cho con gái họ, nói. "Có lẽ tôi phải làm điều đó như những người khác đã làm”.
Nhiều gia đình Cameroon có thể sợ rằng việc trở thành người tị nạn khiến con gái họ gặp nguy hiểm và ủi ngực là một giải pháp. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, hủ tục này là một vấn đề lớn của xã hội.
Và dù diễn ra trong cộng đồng người tị nạn hay ở một nơi nào khác, nó vẫn gây hậu quả xấu đối với sức khỏe thể chất và tâm lý của nạn nhân.
"Các cô gái có thể bị ung thư vú, u nang và không thể cho con bú, chưa kể đến những vết sẹo về thể chất và tâm lý. Đã đến lúc các gia đình chấm dứt hình thức lạm dụng này”, chuyên gia Salome Gambo, người đã tư vấn cho một số nạn nhân của ủi ngực, nói.