Làn sóng sa thải
Hùng có gần 3 năm kinh nghiệm làm lập trình viên cho một công ty công nghệ chuyên thiết kế hệ thống lưu trữ, mạng máy tính. Từ giữa năm 2023, công ty ít việc nên quyết định cho một số nhân viên nghỉ việc, trong đó có Hùng.
Sau khi cầm quyết định nghỉ việc trên tay, Hùng ung dung về quê nghỉ ngơi 1 tháng vì nghĩ "không bao giờ thiếu việc làm". Tuy vậy, tháng 10/2023, Hùng quay lại TPHCM rải đơn xin việc khắp nơi nhưng rất ít công ty liên lạc lại, có đi phỏng vấn hơn 10 chỗ nhưng chưa có nơi nào nhận.
Đến nay, sau gần 6 tháng thất nghiệp, Hùng thật sự lo lắng: "Giờ trong tài khoản chỉ còn mười mấy triệu đồng, không biết phải sống ra sao. Em đã đăng hồ sơ của mình lên nhiều diễn đàn nghề nghiệp để tìm các công việc thời vụ xem có việc gì làm chữa cháy không".
Không chỉ Hùng, trên các diễn đàn công nghệ, rất nhiều nhân sự ngành này cho biết rất khó tìm việc trong giai đoạn này, khác hẳn cách đây mấy năm
Theo các nhà tuyển dụng, những năm 2021, 2022 là giai đoạn hoàng kim của ngành IT (công nghệ thông tin) khi hoạt động học tập, sản xuất, kinh doanh bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Yêu cầu làm việc từ xa, học tập trực tuyến đẩy nhu cầu trang bị công nghệ lên đến đỉnh điểm, các doanh nghiệp công nghệ quá tải đơn hàng và nhu cầu tuyển dụng nhân sự IT cao chưa từng thấy.
Thế nhưng, từ cuối năm 2022 đến nay, khi Covid-19 không còn nguy hiểm, làm việc trực tuyến không còn là yêu cầu bắt buộc nên nhân sự IT không còn được săn đón như trước.
Nhiều doanh nghiệp đã tuyển dụng IT trong giai đoạn đại dịch bắt đầu cân nhắc lại tầm quan trọng của vị trí này và giảm lương thưởng. Nhiều đơn vị cắt giảm luôn nhân sự IT trong công ty. Các công ty công nghệ nhận được đơn hàng ít hơn cũng tính đến chuyện giảm bớt nhân sự. Làn sóng lay-off (sa thải) là cụm từ được nhiều báo cáo thị trường lao động ngành IT năm 2023 nhắc đến.
Theo báo cáo của VietnamWorks InTECH, tình hình nhân sự IT của các doanh nghiệp bị tác động khá nhiều bởi làn sóng lay-off. Trong đó, cắt giảm nhân sự và cắt giảm lương, tiền thưởng hoặc phúc lợi là 2 tình trạng phổ biến.
Kết quả khảo sát với 1.464 chuyên gia IT tham gia của VietnamWorks InTECH cho thấy, TPHCM là tỉnh thành bị tác động mạnh nhất bởi làn sóng sa thải, khi tỷ lệ cắt giảm nhân sự IT tại các doanh nghiệp ở đây lên đến 22%. Các doanh nghiệp ở Hà Nội có tỷ lệ cắt giảm nhân sự IT thấp hơn TPHCM nhưng thay vào đó, doanh nghiệp lựa chọn cắt giảm lương, tiền thưởng và phúc lợi khác.
Về phía nhân sự IT, VietnamWorks InTECH cho biết có gần 50% nhân sự chịu ảnh hưởng. Kết quả khảo sát cho thấy công việc của 47% nhân sự IT khu vực TPHCM bị ảnh hưởng. Tại Hà Nội, 24,45% nhân sự IT có xu hướng tự thôi việc và tìm kiếm cơ hội mới.
Báo cáo của ITviec thực hiện vào cuối năm 2023 với 2.207 người tham gia khảo sát cũng cho thấy tình hình tương tự. Theo báo cáo này, 331 chuyên gia IT, tương đương 15% trên tổng số người tham gia khảo sát của đơn vị này cho biết họ đã nghỉ việc vì chiến lược cắt giảm quy mô và sa thải của công ty.
Lương IT ở Hà Nội và TPHCM đều giảm
Điều bất ngờ là trong bối cảnh nhu cầu tuyển dụng giảm nhưng lương bình quân của nhân sự IT vẫn tăng. Theo báo cáo của ITviec, mức lương trung bình của nhân sự ngành này giai đoạn 2023-2024 vẫn tăng 6,2% so với giai đoạn 2022-2023, từ mức 32,4 triệu đồng/tháng lên 34,4 triệu đồng/tháng.
Nhân sự mới ra trường, có dưới 1 năm kinh nghiệm cũng được trả lương 9 triệu đồng/tháng. Nhân sự có trên 8 năm kinh nghiệm được trả đến 57 triệu đồng/tháng.
Theo khảo sát của ITviec, mức tăng chủ yếu đến từ thị trường Đà Nẵng và các tỉnh thành khác, riêng địa bàn Hà Nội và TPHCM lại giảm. Cụ thể, lương trung bình nhân sự IT ở TPHCM giảm từ 38,8 triệu đồng/tháng (giai đoạn 2022-2023) xuống còn 35,7 triệu đồng/tháng (giai đoạn 2023-2024). Tại Hà Nội, lương trung bình nhân sự IT giảm từ 34,3 triệu đồng/tháng xuống 32,4 triệu đồng/tháng.
Nếu tính theo ngành nghề, nhân sự IT ngành dược phẩm được trả lương cao nhất với mức lương trung bình cả nước lên đến 47,9 triệu đồng/tháng, ở TPHCM còn được trả đến 54,8 triệu đồng/tháng. Nhân sự IT được trả thấp nhất là ở ngành hàng tiêu dùng với mức lương trung bình cả nước là 26,7 triệu đồng/tháng.
Khảo sát của ITviec cũng cho thấy, các công ty có vốn đầu tư nước ngoài trả lương cho nhân sự IT cao hơn nhiều so với các công ty Việt Nam. Mức lương mà các công ty đến từ Úc và New Zealand trả cao nhất, trung bình đến 56,7 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, các công ty Việt Nam chỉ trả mức lương trung bình là 30 triệu đồng/tháng.
Báo cáo xu hướng lương năm 2024 của Navigos Group cũng có thống kê ngành công nghệ thông tin cho thấy mức lương của ngành này vẫn ở mức cao so với các ngành khác.
Vị trí nhân viên bình thường, có kinh nghiệm nhưng chưa phải là quản lý ở bộ phận dữ liệu được trả thấp nhất là 1.200 USD/tháng (hơn 29 triệu đồng), cao nhất là vị trí trưởng phòng ở mức 6.000 USD/tháng (hơn 150 triệu đồng).
Ở bộ phận phát triển phần mềm, lương khởi điểm cho người mới ra trường thấp nhất là 400 USD/tháng (gần 10 triệu đồng). Vị trí giám đốc bộ phận này có nơi còn trả đến 15.000 USD/tháng (hơn 360 triệu đồng).
Bộ phận phần cứng/hệ thống, nhân viên mới có kinh nghiệm được trả thấp nhất là 600 USD/tháng (gần 15 triệu đồng). Nhân viên mới ra trường ở bộ phận kỹ thuật cũng có mức lương khởi điểm thấp nhất là 400 USD/tháng (gần 10 triệu đồng). Mức lương cao nhất của bộ phận này là 3.000 USD/tháng (hơn 75 triệu đồng).
Ở các ngành khác, mức lương của bộ phận IT cũng được trả rất cao. Ngành chứng khoán, vị trí giám đốc bộ phận IT hỗ trợ được trả mức lương cao nhất là 15.000 USD/tháng (hơn 360 triệu đồng).
Ngành thiết bị điện tử, lương khởi điểm thấp nhất của nhân sự IT cũng là 400 USD/tháng (gần 10 triệu đồng), cao nhất là 4.000 USD/tháng (gần 100 triệu đồng).
Ngành tự động hóa, mức lương cao nhất của nhân sự IT cũng bằng ngành thiết bị điện tử. Tuy nhiên, lương khởi điểm của nhân sự IT ngành này cao hơn, đạt mức 500 USD/tháng (hơn 12 triệu đồng).