Phong Giáo sư âm nhạc: Ngọc Sơn là nạn nhân của sự ảo tưởng

Mấy ngày nay dư luận đang xôn xao câu chuyện Hội nghệ nhân và thương hiệu Việt Nam trao tặng bằng khen và phong hàm Giáo sư âm nhạc cho Ngọc Sơn bởi có những hoạt động xuất sắc trong sự nghiệp bảo tồn, phát triển di sản văn hóa Việt Nam.

Trao đổi về câu chuyện này, Tiến sĩ Phan Đình Tân Phó chủ tịch chuyên trách Hội đồng lý luận, phê bình Văn học nghệ thuật đã có những chia sẻ cởi mở với Dân Việt.

- Theo tôi, cả hai đều là nạn nhân, nạn nhân của sự ảo tưởng, khát vọng vượt quá giới hạn của mình. Một bên là khát vọng mong muốn là vươn tới chức danh giáo sư. Một bên tự cho mình thẩm quyển vượt quá quy định một hội nghề nghiệp. Hội nghệ nhân và thương hiệu Việt Nam không đủ thẩm quyền, chức năng để xét tặng bằng khen chức danh giáo sư cho ca sĩ Ngọc Sơn.

Theo quy định tiêu chuẩn Việt Nam bổ nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư có một quy chặt chẽ. Để trở thành giáo sư, trước hết anh phải là phó giáo sư và để trở thành phó giáo sư anh phải là tiến sỹ và phải có công trình, có hướng dẫn luận văn, luận án được trình lên hội đồng xét duyệt…

Đấy một quy trình chặt chẽ và ngặt nghèo như vậy trong việc phong tặng học hàm. Chứ đâu phải anh thích ai thì anh phong tặng cho người đó. Tôi cho đây là làm việc theo cách cảm tính, tùy tiện kể cả người phong và người được phong đều hết sức ngây thơ trong việc này nên tôi nói là hai bên đều là nạn nhân.

- Tôi nghĩ Hội nghệ nhân và thương hiệu Việt Nam tặng bằng khen cho ca sĩ Ngọc Sơn với chức danh giáo sư âm nhạc vô hình chung đã làm tổn thương, xúc phạm đến người những người được công nhận là giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, khoa học bởi vì sự hời hợt dễ dãi. Việc xem thường các tiêu chuẩn, quy trình xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư là điểu rất nguy hiểm. Nó tác động rất mạnh tới xã hội, tới thế hệ trẻ bởi một hiệp hội nghề nghiệp được nhà nước bảo hộ, một người nghệ sĩ được công chúng yêu mến lại có nhận thức, hành động ấu trĩ như vậy thì nói gì tới những người không có nhiều kiến thức, cập nhật thông tin, họ sẽ biết tin vào ai, vào điều gì.

Điều này dẫn tới loạn chức năng, loạn danh hiệu, người dân sẽ không biết đâu là thật đâu là giả và làm rối loạn xã hội. Vô hình chung là chúng ta đang tiếp tay cho học giả bằng giả, tạo ra sự dối trá.

Nếu chúng ta không chấn chỉnh ngay sẽ rất nguy hiểm.Tôi cho rằng chúng ta cần có chế tài nghiêm khắc, trước hết là chế tài đối với cơ quan, người cấp phong tặng bừa bãi sai thẩm quyền sai chức năng.

- Hội này là hội nghề nghiệp họ có chức năng nghề nghiệp của họ, Hội nghệ nhân và thương hiệu Việt Nam chỉ có quyền phong tặng danh hiệu trong lĩnh vực của họ, ví dụ trong lĩnh vực đánh đá thì sẽ có xét tặng danh hiệu nghệ nhân bàn tay vàng…

Về lĩnh vực văn hóa, giáo dục họ không có thẩm quyền can thiệp. Việc quản lý và phong danh hiệu nghệ nhân hiện nay do Bộ VHTTDL và Bộ Công thương quản lý. Trong đó, danh hiệu nghệ nhân liên quan đến tiểu thủ công nghiệp như đúc đồng, chạm bạc... do Bộ Công thương xét tặng. Danh hiệu nghệ nhân trên lĩnh vực văn hóa nghệ thuật lại do Bộ VHTTDL xét tặng.

Đối với lĩnh vực âm nhạc để được tôn vinh là NSƯT hay NSND là do Bộ VHTTDL chịu trách nhiệm. Thậm chí tôi nói là ngay cái chuyện bằng khen không phải cấp nào cũng được cho bằng khen, có các văn phòng, cấp vụ, sở chỉ có giấy khen không có bằng khen.

- Không có nghệ sĩ nào trong lĩnh vực âm nhạc được phong tặng chức danh Giáo sư âm nhạc.

Ngay đến cách gọi chức danh giáo sư âm nhạc cũng là cách gọi chung chung mà không chỉ rõ chuyên ngành, lĩnh vực cụ thể. Trong âm nhạc có nhiều thể loại như sáng tác, lý luận, chỉ huy, các loại nhạc cụ, thanh nhạc…nếu gọi là giáo sư âm nhạc, có nghĩa người này giỏi tới mức bao trùm toàn bộ các chuyên ngành âm nhạc à?

Chức danh giáo sư hay phó giáo sư là nói đến học hàm, phẩm hàm trong khoa học. Tiến sĩ và tiến sĩ khoa học là nói đến học vụ.