“Bóng cười không phải trò giải trí vô hại mà là một chất độc thần kinh mạnh, gây liệt, tổn thương tủy sống, thậm chí tàn phế suốt đời”, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cảnh báo.

“Chỉ chơi cho vui, ai ngờ phải ngồi xe lăn”

Tại Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, anh T. (36 tuổi, Hà Nội) ngồi lặng lẽ trên giường bệnh. Bên cạnh, vợ anh - chị H. (32 tuổi) đang được nhân viên y tế hỗ trợ tập vận động. Cả hai đều đang phải chống chọi với di chứng liệt, tê bì chân tay và rối loạn cảm giác sau thời gian dài hít “bóng cười”.

Anh T. kể: “Lần đầu tiên tôi thử bóng cười là cuối năm ngoái, khi hai vợ chồng đi chơi ở phố đi bộ Nguyễn Huệ (TP HCM). Thấy bạn bè chơi, mình cũng tò mò, nghĩ là vui vẻ, vô hại thôi. Ai ngờ chỉ một lần thử, sau đó tôi bị cuốn vào lúc nào không hay”.

Từ vài quả “cho vui”, anh T. dần nghiện cảm giác hưng phấn mà khí N₂O mang lại: “Mỗi lần hít vào, thấy như mình đang ở nơi khác - trên cung trăng, dưới biển, mỗi người một kiểu ảo giác. Ban đầu thấy sảng khoái, vui, nhưng càng chơi càng bị cuốn. Có lần, chỉ trong hai ngày tôi đã tiêu gần 20 triệu đồng để mua bóng”.

Chị H. – vợ anh T. chia sẻ: “Bọn em chơi với nhau thôi, không ai biết, thậm chí con cái cũng không hay. Có giúp việc chăm con, còn bọn em thì chơi trong phòng riêng. Cứ mệt mỏi, căng thẳng là lại tìm đến bóng cười để cảm thấy vui hơn”.

Tần suất sử dụng ngày một tăng. Có giai đoạn, hai vợ chồng chơi liên tục, mỗi ngày dùng 6-8 bình, mỗi bình khoảng 40 quả bóng, chỉ khi mệt quá mới dừng lại, chứ còn sức là lại chơi. Anh T. thừa nhận: “Chơi bóng cười vừa tốn kém, vừa chẳng có ích gì. Có tiền là lại mua, có lúc hết vài chục triệu mỗi tuần. Giờ nghĩ lại, đúng là ngu dại. Vừa mất tiền, vừa đánh đổi sức khỏe”.

“Cảm giác tê từ đầu ngón tay, rồi không thể đứng dậy”

Sau gần 10 tháng sử dụng, cơ thể cả hai bắt đầu “phát tín hiệu cầu cứu”.

Anh T. nhớ lại: “Một hôm tôi thấy tay tê rần rần, tưởng thiếu ngủ. Vài ngày sau, tê lan xuống chân, đứng dậy là ngã. Đi khám ở phòng khám tư thì không ra bệnh. Đến lúc không thể nhấc nổi chân, tôi mới vào Bạch Mai”.

Chị H. cũng xuất hiện triệu chứng tương tự: Tê bì hai bàn chân, cảm giác “như kiến bò trong người”, đi lại loạng choạng. Đến khi vào Trung tâm Chống độc, bác sĩ kết luận cả hai tổn thương tủy sống cổ do ngộ độc khí N₂O, ảnh hưởng đến dây thần kinh vận động và cảm giác.

“Chúng tôi từng có công việc ổn định, cuộc sống đủ đầy. Giờ mọi thứ đảo lộn. Cảm giác tê vẫn chưa hết, đêm ngủ phải bóp chân cho nhau vì đau buốt”, chị H. nói trong nước mắt.

Cặp vợ chồng đang được điều trị phục hồi tích cực, giải độc, kết hợp vật lý trị liệu và tập vận động. Bác sĩ cho biết, quá trình hồi phục có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí không thể hồi phục hoàn toàn nếu tổn thương tủy sống đã nặng.

Anh T. bày tỏ: “Giờ tôi chỉ mong có thể đi lại bình thường. Chúng tôi ngu dại thật, nghĩ bóng cười vô hại, ai ngờ tàn phế. Mong mọi người, nhất là giới trẻ, đừng dại như chúng tôi”.

Một phút “phê”, đánh đổi cả cuộc đời

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, khí N₂O trong bóng cười là chất độc thần kinh mạnh, có thể gây tổn thương sâu tới ba cơ quan chính: Hệ thần kinh, hệ máu và hệ sinh sản.

“Về thần kinh, bóng cười phá hủy lớp myelin - chất cách điện của sợi thần kinh, khiến não và tủy sống bị ‘cắt đứt’ đường truyền tín hiệu. Hậu quả là tê liệt tứ chi, rối loạn cảm giác, thậm chí ngừng thở. Có bệnh nhân không thể tự ngồi dậy, liệt toàn thân”.

“Về máu, khí N₂O gây thiếu máu và suy tủy giống như bệnh lý do hóa chất độc. Còn với sinh sản, nhiều bệnh nhân trẻ bị giảm tinh trùng, rối loạn nội tiết, giảm ham muốn ở cả nam và nữ”.

Ngoài ra, qua các khảo sát tâm lý, Trung tâm ghi nhận nhiều người nghiện bóng cười bị rối loạn trí nhớ, trầm cảm, rối loạn hành vi và cảm xúc - biểu hiện tổn thương não mạn tính.

TS.BS Nguyên nhấn mạnh: “Bóng cười có cơ chế gây nghiện tương tự ma túy. Người dùng phải tăng liều liên tục, từ vài quả lên hàng chục quả mỗi ngày. Có người sau điều trị, hồi phục một phần rồi lại tái nghiện. Đây là một loại ma túy trá hình, vừa độc, vừa gây nghiện, tuyệt đối không có liều an toàn”.

TS.BS Nguyễn Đăng Đức - bác sĩ trực tiếp điều trị cho vợ chồng anh T chị H cho biết thêm, thời gian gần đây, Trung tâm liên tục tiếp nhận các ca ngộ độc bóng cười, chủ yếu là người trẻ.

“Có bệnh nhân chỉ mới 20 tuổi, sau vài tháng dùng bóng cười đã phải nhập viện vì liệt tứ chi. Chụp MRI cho thấy tổn thương tủy sống không thể hồi phục. Điều đáng lo là bóng cười vẫn đang được buôn bán tràn lan, núp bóng ‘khí giải trí’. Chúng ta cần mạnh tay xử lý và đẩy mạnh truyền thông để ngăn chặn từ gốc”.

Các bác sĩ khuyến cáo, khí N₂O không được phép sử dụng để hít trực tiếp. Chỉ cần vài lần hít liên tục cũng có thể gây ngộ độc thần kinh cấp. “Một phút ‘phê’ có thể đánh đổi bằng cả cuộc đời tàn phế. Có bệnh nhân mới 25 tuổi đã phải tập đi lại như trẻ con”, TS. BS Nguyễn Đăng Đức nói.

Khuyến cáo từ Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai:

Tuyệt đối không sử dụng bóng cười dưới bất kỳ hình thức nào.

Khi có dấu hiệu tê bì, yếu cơ, mất thăng bằng sau khi hít khí cười, cần đến cơ sở y tế ngay.

Cha mẹ, nhà trường, cộng đồng cần tăng cường giám sát và giáo dục để ngăn ngừa nguy cơ lan rộng trong giới trẻ.