Cán bộ công đoàn doanh nghiệp trả lương sẽ giảm tinh thần “chiến đấu”?

Có những tỉnh, thành có quan hệ lao động phức tạp rồi số lượng doanh nghiệp, đoàn viên công đoàn đông, nhưng số lượng cán bộ công đoàn bố trí không đáp ứng được yêu cầu. Ngược lại, một số tỉnh, thành có số lượng doanh nghiệp ít và số lượng đoàn viên công đoàn ít, quan hệ lao động không phức tạp lại được bố trí cán bộ công đoàn không tương xứng.

Cho nên, Tổng Liên đoàn đã đề xuất với Ban Chỉ đạo về biên chế của Trung ương một công thức tính trên cơ sở số lượng đoàn viên từng ngành, từng địa phương. Cùng với đó, đề nghị số lượng cán bộ hợp đồng cho những đơn vị sự nghiệp của công đoàn. Ngoài ra, ở tại các công đoàn cơ sở có đông công nhân lao động, cán bộ công đoàn do doanh nghiệp trả lương sẽ giảm sút đi tinh thần chiến đấu, bảo vệ trong quan hệ lao động như ý kiến các đại biểu phản ánh.

“Do vậy, rất mong muốn sẽ có được hợp đồng làm việc cho các cán bộ công đoàn chuyên trách ở cơ sở. Đặc biệt, ở TP HCM chưa có hợp đồng nhưng Thành ủy TP HCM đã cho tổ chức Công đoàn 22 biên chế để cử xuống làm Chủ tịch công đoàn chuyên trách ở các cơ sở có đông công nhân lao động và quan hệ lao động phức tạp”, ông Nguyễn Đình Khang nói.

Phát biểu trước đó, đại biểu Nguyễn Phi Thường (đoàn Hà Nội) đề nghị cần quy định rõ hơn về trách nhiệm và quyền hạn của công đoàn cơ sở. Bởi vì công đoàn cơ sở có một vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng trong hoạt động hệ thống công đoàn, là nơi trực tiếp triển khai, cụ thể hoá các nghị quyết, chiến lược.

Theo ông Nguyễn Phi Thường, công đoàn cơ sở có mạnh thì tổ chức công đoàn mới mạnh. Thực tế cho thấy hoạt động công đoàn cơ sở thời gian vừa qua có nhiều lúng túng, kém hiệu quả, vị thế, tiếng nói của công đoàn trong doanh nghiệp còn mờ nhạt.

Những tồn tại, hạn chế đó do nhiều nguyên nhân, nhưng theo ông, trong đó có nguyên nhân chưa có quy định pháp luật cụ thể rõ ràng cho công đoàn cơ sở - là định hướng, dẫn dắt, tạo điều kiện thuận lợi trong triển khai. Việc quy định chung chung quyền hạn, trách nhiệm cho tất cả các cấp công đoàn và các loại hình công đoàn cơ sở như dự thảo là chưa thật hợp lý và chưa thật khoa học.

Mặt khác, cùng với chương riêng, mục riêng cho công đoàn cơ sở, thì cần tách riêng trách nhiệm quyền hạn của công đoàn cơ sở ở khu vực công và khu vực tư vì có đặc thù khác nhau.

Đánh giá quy định về quyền, trách nhiệm của công đoàn là tương đối đầy đủ, nhưng ông Nguyễn Phi Thường nhấn mạnh, điều quan trọng hơn là cần cho công đoàn cơ chế thực thi được các quyền và trách nhiệm đó.

“Thực tế hiện nay, công đoàn cơ sở được ví như một cậu bé tí hon nhưng đang khoác trên mình chiếc áo quá lớn. Cán bộ công đoàn cơ sở đều hưởng lương từ doanh nghiệp, luôn chịu sức ép từ người sử dụng lao động. Điều này rất khó tạo ra sự bình đẳng. Vì vậy cần thiết cụ thể cơ chế này bằng pháp luật để công đoàn độc lập hơn với người sử dụng lao động”, ông Nguyễn Phi Thường nêu quan điểm.

Theo ông Thường, cần tạo sự độc lập về tổ chức, chủ động về tài chính và chính sách bảo vệ cán bộ công đoàn.

Ông đề xuất cho phép sử dụng lao động hợp đồng làm cán bộ chuyên trách công đoàn cơ sở; quy định DN từ 1.000 lao động trở lên có ít nhất 1 cán bộ công đoàn chuyên trách. Cùng với đó xây dựng thang lương, bảng lương phù hợp để khuyến khích, thu hút, tạo động lực cho cán bộ công đoàn toàn tâm, toàn ý thực hiện nhiệm vụ từ nguồn tài chính của công đoàn cấp trên.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Hữu Thông, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH chuyên trách tỉnh Bình Thuận, vấn đề đặt ra là cán bộ công đoàn ở trong công ty, doanh nghiệp (hưởng lương từ chủ sử dụng lao động) đó có thực sự dám lên tiếng bảo vệ người lao động khi quyền lợi của người lao động bị xâm phạm hay không?

“Và thực tiễn thời gian qua, chúng ta đã thống kê được có bao nhiêu vụ việc khiếu kiện, khiếu nại liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động tại các công ty, doanh nghiệp mà tổ chức công đoàn tại đây đã đứng ra đại diện bảo vệ được cho người lao động hay chưa? Hiệu quả như thế nào?”, ông nêu câu hỏi.

Đại biểu đề nghị tiền lương, tiền thưởng và các khoản phụ cấp khác đối với cán bộ công đoàn chuyên trách ở các công ty, doanh nghiệp nên lấy từ kinh phí từ của công đoàn cấp trên để chi trả, để cán bộ công đoàn toàn tâm, toàn ý thực hiện nhiệm vụ của mình là bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động tại công ty, doanh nghiệp đó.