Trong những cuộc chiến tranh trên thế giới vừa qua, súng cối vẫn là một trong những loại hỏa lực rất quan trọng. Mặc dù có cấu tạo đơn giản, nhưng súng cối vẫn phát huy tốt vai trò chi viện hỏa lực, với kiểu bắn cầu vồng đặc trưng, súng cối có thể tiêu diệt mục tiêu nằm khuất bên kia sườn núi, hay sau các công sự, tòa nhà; đây là tính năng mà các loại pháo và tên lửa khó có thể làm được.Liên Xô trước kia và Nga hiện nay, là một trong ít quốc gia sáng chế ra nhiều mẫu súng cối nổi tiếng; các loại súng cối trước kia do Liên Xô sản xuất mặc dù có uy lực, tầm bắn xa, nhưng nhược điểm thường cồng kềnh, nặng nề, tốc độ bắn chậm, khả năng xoay sở kém.Sau khi kết thúc cuộc chiến lần 2 của Nga tại Chechnya (năm 2000), quân đội Nga cần một mẫu súng cối mới, có tính năng như súng cối tự hành 2S9 Nona, nhưng sử dụng dã chiến như súng cối 120mm M-43M; có thể vận chuyển bằng sức người hoặc cơ giới, có tầm bắn xa, bắn được nhiều loại đạn (kể cả các loại đạn súng cối kiểu cũ và đạn súng cối cùng cỡ của quân đội các nước NATO).Yêu cầu của mẫu súng cối mới này là tốc độ bắn nhanh, trọng lượng vừa phải để trang bị cho các đơn vị đổ bộ đường không và các đơn vị sơn cước; đảm bảo chi viện hỏa lực trong bất kỳ địa hình, thời tiết nào, cả ban ngày và ban đêm. Có thể thay thế các loại pháo chiến thuật như 122-Đ30 và các hệ thống súng cối 120mm M-43 có trong quân đội Nga.Nhiệm vụ của khẩu cối này là trực tiếp chi viện hỏa lực cho bộ binh, phá hủy công sự, vật cản sau khối chắn; tiêu diệt xe bọc thép và cơ giới. Trang bị cho cấp tiểu đoàn bộ binh hoặc các đơn vị đổ bộ đường không, bộ binh sơn cước nhẹ.Năm 2000, Cục Quản lý Pháo binh Nga đã phát triển một loại súng cối mới trên cơ sở phiên bản súng cải tiến súng cối tự hành 2S9 Nona. Hệ thống chính được phát triển bởi Viện Nghiên cứu Cơ khí chính xác tại thành phố Klimovsk; hệ thống vận chuyển được phát triển bởi Viện nghiên cứu Trung ương. Nguyên mẫu đầu tiên được sản xuất tại các nhà máy Motovilikha thành phố Perm.Khẩu súng cối 120mm mới có tên là 2B23 Nona-M1, được lấy nguyên ý tưởng từ súng cối 120mm M-43. Mẫu M-43 là loại súng cối có thể vận chuyển bằng xe kéo, mang vác hoặc chuyên chở trên các xe tải.Một đặc điểm khác biệt của cối 2B23 Nona-M1 đó là sử dụng nòng súng có rãnh xoắn như của pháo xe kéo, nên quỹ đạo đường đạn như pháo rãnh xoắn; kết hợp với hình dáng khí động học của đạn súng cối và sơ tốc đầu nòng lớn, nên 2B23 có tầm bắn đến 12,8 km (hơn cả pháo lựu 122 M-30), mức chính xác cao, nên rất hiệu quả khi chi viện bộ binh chiến đấu trực tiếp.2B23 Nona-M1 sử dụng cách nạp đạn ở đuôi nòng như pháo xe kéo; với hệ thống hỗ trợ bằng thủy lực, làm cho việc nâng hạ nòng pháo một cách dễ dàng. Việc nạp đạn ở đuôi nòng cũng giúp giảm sự nặng nhọc cho pháo thủ, nếu so với những loại súng cối 120mm truyền thống khi phải nạp đạn ở đầu nòng, nhất là khi bắn gấp.Bên cạnh đó, việc nạp đạn ở đuôi nòng cũng tránh được việc nạp đạn chồng như các mẫu súng cối kiểu cũ, đồng thời dễ dàng thao tác tháo những viên đạn không nổ ra khỏi nòng súng. Tốc độ bắn của 2B23 theo lý thuyết đến 11 phát/phút, tốc độ bắn thực tế 8 phát/phút. Đây cũng là tốc độ bắn đáng nể với một loại súng cối cỡ nòng lớn 120mm.Nòng súng cối 2B23 có 40 rãnh xoắn, đầu nòng súng có gắn móc kéo. Súng sử dụng khóa nòng xoay; điểm hỏa bằng cơ cấu cò giật. 2B23 sử dụng đạn nổ phá tăng tầm "OФ55-1" có tầm bắn từ 0,7 đến 12,8 km; trọng lượng đạn 19,8 kg; diện tích sát thương từ 3.600 đến 5.600 m2. Đạn nhiệt áp "3ВОФ119" nặng 19,5 kg có tầm bắn từ 0,9 đến 8,8 km. Đạn dẫn đường chính xác bằng laser "Kitolow" nặng 25 kg, tầm bắn từ 9 đến 12 km.Hệ thống di chuyển, 2B23 sử dụng hệ thống treo với lò xo xoắn và được kết nối giá chân. Khác với phiên bản súng cối 120mm M-43, giá xe chỉ dùng khi vận chuyển; phiên bản 2B23 hệ thống vận chuyển kiêm luôn giá chân, khi bắn có thể tháo rời hai bánh xe một cách dễ dàng.Súng sử dụng kính ngắm toàn cảnh МПМ-44М kết hợp cùng máy đo xa laser ЛУЧ-ПМ2М để xác định cự ly.Kíp pháo thủ của 2B23 là 5 người, trọng lượng chiến đấu nặng 420 kg; tầm bắn xa nhất: 12.800 mét; tầm bắn gần nhất: 450 mét. Khi có đầy đủ pháo thủ, thời gian triển khai chiến đấu <1 phút, thời gian tháo rời 30 giây; đây được đánh giá là mẫu súng cối lý tưởng có thể thay thế pháo xe kéo và có nhiều ưu điểm khi chiến đấu ở địa hình đồi núi.Video Pháo binh Nga dồn dập nhả đạn diệt mục tiêu - Nguồn: Kiến thức Quân sự HD@Youtube
Trong những cuộc chiến tranh trên thế giới vừa qua, súng cối vẫn là một trong những loại hỏa lực rất quan trọng. Mặc dù có cấu tạo đơn giản, nhưng súng cối vẫn phát huy tốt vai trò chi viện hỏa lực, với kiểu bắn cầu vồng đặc trưng, súng cối có thể tiêu diệt mục tiêu nằm khuất bên kia sườn núi, hay sau các công sự, tòa nhà; đây là tính năng mà các loại pháo và tên lửa khó có thể làm được.
Liên Xô trước kia và Nga hiện nay, là một trong ít quốc gia sáng chế ra nhiều mẫu súng cối nổi tiếng; các loại súng cối trước kia do Liên Xô sản xuất mặc dù có uy lực, tầm bắn xa, nhưng nhược điểm thường cồng kềnh, nặng nề, tốc độ bắn chậm, khả năng xoay sở kém.
Sau khi kết thúc cuộc chiến lần 2 của Nga tại Chechnya (năm 2000), quân đội Nga cần một mẫu súng cối mới, có tính năng như súng cối tự hành 2S9 Nona, nhưng sử dụng dã chiến như súng cối 120mm M-43M; có thể vận chuyển bằng sức người hoặc cơ giới, có tầm bắn xa, bắn được nhiều loại đạn (kể cả các loại đạn súng cối kiểu cũ và đạn súng cối cùng cỡ của quân đội các nước NATO).
Yêu cầu của mẫu súng cối mới này là tốc độ bắn nhanh, trọng lượng vừa phải để trang bị cho các đơn vị đổ bộ đường không và các đơn vị sơn cước; đảm bảo chi viện hỏa lực trong bất kỳ địa hình, thời tiết nào, cả ban ngày và ban đêm. Có thể thay thế các loại pháo chiến thuật như 122-Đ30 và các hệ thống súng cối 120mm M-43 có trong quân đội Nga.
Nhiệm vụ của khẩu cối này là trực tiếp chi viện hỏa lực cho bộ binh, phá hủy công sự, vật cản sau khối chắn; tiêu diệt xe bọc thép và cơ giới. Trang bị cho cấp tiểu đoàn bộ binh hoặc các đơn vị đổ bộ đường không, bộ binh sơn cước nhẹ.
Năm 2000, Cục Quản lý Pháo binh Nga đã phát triển một loại súng cối mới trên cơ sở phiên bản súng cải tiến súng cối tự hành 2S9 Nona. Hệ thống chính được phát triển bởi Viện Nghiên cứu Cơ khí chính xác tại thành phố Klimovsk; hệ thống vận chuyển được phát triển bởi Viện nghiên cứu Trung ương. Nguyên mẫu đầu tiên được sản xuất tại các nhà máy Motovilikha thành phố Perm.
Khẩu súng cối 120mm mới có tên là 2B23 Nona-M1, được lấy nguyên ý tưởng từ súng cối 120mm M-43. Mẫu M-43 là loại súng cối có thể vận chuyển bằng xe kéo, mang vác hoặc chuyên chở trên các xe tải.
Một đặc điểm khác biệt của cối 2B23 Nona-M1 đó là sử dụng nòng súng có rãnh xoắn như của pháo xe kéo, nên quỹ đạo đường đạn như pháo rãnh xoắn; kết hợp với hình dáng khí động học của đạn súng cối và sơ tốc đầu nòng lớn, nên 2B23 có tầm bắn đến 12,8 km (hơn cả pháo lựu 122 M-30), mức chính xác cao, nên rất hiệu quả khi chi viện bộ binh chiến đấu trực tiếp.
2B23 Nona-M1 sử dụng cách nạp đạn ở đuôi nòng như pháo xe kéo; với hệ thống hỗ trợ bằng thủy lực, làm cho việc nâng hạ nòng pháo một cách dễ dàng. Việc nạp đạn ở đuôi nòng cũng giúp giảm sự nặng nhọc cho pháo thủ, nếu so với những loại súng cối 120mm truyền thống khi phải nạp đạn ở đầu nòng, nhất là khi bắn gấp.
Bên cạnh đó, việc nạp đạn ở đuôi nòng cũng tránh được việc nạp đạn chồng như các mẫu súng cối kiểu cũ, đồng thời dễ dàng thao tác tháo những viên đạn không nổ ra khỏi nòng súng. Tốc độ bắn của 2B23 theo lý thuyết đến 11 phát/phút, tốc độ bắn thực tế 8 phát/phút. Đây cũng là tốc độ bắn đáng nể với một loại súng cối cỡ nòng lớn 120mm.
Nòng súng cối 2B23 có 40 rãnh xoắn, đầu nòng súng có gắn móc kéo. Súng sử dụng khóa nòng xoay; điểm hỏa bằng cơ cấu cò giật. 2B23 sử dụng đạn nổ phá tăng tầm "OФ55-1" có tầm bắn từ 0,7 đến 12,8 km; trọng lượng đạn 19,8 kg; diện tích sát thương từ 3.600 đến 5.600 m2. Đạn nhiệt áp "3ВОФ119" nặng 19,5 kg có tầm bắn từ 0,9 đến 8,8 km. Đạn dẫn đường chính xác bằng laser "Kitolow" nặng 25 kg, tầm bắn từ 9 đến 12 km.
Hệ thống di chuyển, 2B23 sử dụng hệ thống treo với lò xo xoắn và được kết nối giá chân. Khác với phiên bản súng cối 120mm M-43, giá xe chỉ dùng khi vận chuyển; phiên bản 2B23 hệ thống vận chuyển kiêm luôn giá chân, khi bắn có thể tháo rời hai bánh xe một cách dễ dàng.
Súng sử dụng kính ngắm toàn cảnh МПМ-44М kết hợp cùng máy đo xa laser ЛУЧ-ПМ2М để xác định cự ly.
Kíp pháo thủ của 2B23 là 5 người, trọng lượng chiến đấu nặng 420 kg; tầm bắn xa nhất: 12.800 mét; tầm bắn gần nhất: 450 mét. Khi có đầy đủ pháo thủ, thời gian triển khai chiến đấu <1 phút, thời gian tháo rời 30 giây; đây được đánh giá là mẫu súng cối lý tưởng có thể thay thế pháo xe kéo và có nhiều ưu điểm khi chiến đấu ở địa hình đồi núi.
Video Pháo binh Nga dồn dập nhả đạn diệt mục tiêu - Nguồn: Kiến thức Quân sự HD@Youtube