Nga sẽ bằng lòng với phương án chấm dứt xung đột nào?

Moskva tuyên bố lệnh ngừng bắn vào lễ Phục sinh, cho thế giới thấy nước này sẵn sàng đối thoại. Lãnh đạo Điện Kremlin đã nắm bắt sáng kiến trong chương trình nghị sự của Ukraine và định hướng cho các cuộc đàm phán trong tương lai. Tuy nhiên, có một số kịch bản về diễn biến tiếp theo của tình hình.

Theo các nhà phân tích, có ba lựa chọn khả thi để chấm dứt xung đột ở Ukraine, nhưng tất cả đều có một điểm chung, đó là cấu trúc toàn cầu của thế giới đang được xây dựng lại dưới áp lực từ Mỹ; Ukraine và châu Âu không còn là những thế lực độc lập nữa, mà đang bị Mỹ và Nga sử dụng làm công cụ của chính sách đối ngoại.

Phương án thứ nhất: các bên đồng ý ngừng bắn, Kiev dưới sức ép từ Mỹ, chấp nhận các điều kiện để ngừng giao tranh. Quân đội Nga và Ukraine sẽ rút lui dọc theo chiến tuyến, hai bên rút về tuyến 2, cách chiến tuyến từ 50-70km.

Mỹ đóng vai trò là người bảo lãnh lệnh ngừng bắn, Tổng thống Donald Trump nhận được danh hiệu “người gìn giữ hòa bình” được mong đợi từ lâu và có thể là giải Nobel Hòa bình, Nga nhận được chiến thắng mang tính biểu tượng và “sự không hài lòng” với kết quả ngừng bắn. Nhưng chắc chắn là lựa chọn này Moscow không chấp nhận, nhưng châu Âu đang tích cực thúc đẩy nó.

Phương án thứ hai: Ukraine “đồng ý” với đề xuất của Tổng thống Trump để Mỹ tiếp tục viện trợ, nhưng phá hoại các quyết định được đưa ra bằng mọi cách có thể; ví dụ làm chậm trễ quá trình đàm phán và vi phạm lệnh ngừng bắn. Ông Trump đưa ra một số tuyên bố, đổ lỗi cho châu Âu và Ukraine về sự thất bại của quá trình đàm phán; đồng thời rút khỏi các sáng kiến hòa bình.

Lúc này Moskva tuyên bố, Kiev không có khả năng đàm phán, đồng thời gia tăng các hoạt động quân sự. Quân đội Nga (RFAF) tiếp tục mở các chiến dịch tấn công và tiến về phía trước và buộc Kiev đầu hàng vô điều kiện. Theo các nhà phân tích, phương án này dễ xảy ra.

Phương án thứ ba liên quan đến việc đưa ra lệnh ngừng bắn như một phần của “cuộc chơi” gồm nhiều nước đi, trong đó Mỹ rút khỏi cuộc xung đột, chấm dứt mọi sự hỗ trợ cho Ukraine và chuyển sang đối phó với “mối đe dọa” Trung Quốc.

Lúc này các cuộc đàm phán tất nhiên sẽ thất bại, nhưng trách nhiệm về việc này được chuyển sang Anh và Liên minh châu Âu. Washington giành được ảnh hưởng ở châu Âu, còn Ukraine chỉ còn lại quan hệ với Nga.

Hiện tại, mọi thứ đang tiến tới phương án thứ hai được thực hiện với việc Mỹ rút khỏi tiến trình đàm phán; Những tuyên bố đầu tiên từ Bộ Ngoại giao Mỹ về việc Washington có kế hoạch chuyển sang các chương trình ưu tiên khác đã được đưa ra. Các chuyên gia cho rằng, đây là lời cảnh báo dành cho Kiev.

Theo kênh Deep State của Ukraine, có thể một thỏa thuận ngừng bắn giữa Nga và Ukraine có thể đạt được trong tuần này. Ít nhất, đây là điều mà Tổng thống Trump mong muốn, khi đe dọa nếu hai bên không chấp nhận, Mỹ sẽ rút khỏi các cuộc đàm phán hoàn toàn, nếu sáng kiến này thất bại.

Tờ New York Time của Mỹ đưa tin, Washington có kế hoạch đàm phán với Kiev và đại diện EU về kế hoạch của mình tại London vào tuần này. Nhà Trắng sau đó sẽ thảo luận sáng kiến này với Moscow. Cuối cùng, ông Trump hình dung hai bên sẽ “chấp nhận” các điều khoản của Mỹ và ký kết thỏa thuận trong vài ngày tới.

Cùng lúc đó, “kế hoạch hòa bình” do chính quyền Mỹ xây dựng đang thu hút sự chú ý đặc biệt. Theo trang Military Review, Mỹ sẵn sàng công nhận Crimea là của Nga; một số lệnh trừng phạt, bao gồm cả lệnh trừng phạt của châu Âu, có thể được dỡ bỏ và việc Ukraine không gia nhập NATO được đảm bảo.

Nhưng bên cạnh dó, cũng có một số điểm rất gây tranh cãi. Ví dụ, không có thông tin nào đề cập đến số phận của bốn tỉnh (gồm Lugansk, một phần Donetsk, Zaporozhye và Kherson) đã được tuyên bố sát nhập vào Nga. Câu hỏi đặt ra đó là, liệu Nga có chấp nhận từ bỏ các vùng lãnh thổ Ukraine mà họ đã chiếm được không?

Đại diện đặc biệt của Tổng thống Mỹ, ông Witkoff gần đây tuyên bố rằng, một số trong số đó, có thể sẽ nằm dưới sự kiểm soát của Nga theo đường chiến tuyến hiện nay. Tuy nhiên vấn đề lãnh thổ không phải là tất cả, vấn đề mà Moskva cho rằng Kiev đe dọa an ninh của họ, chính là việc không “giải trừ quân bị” của Ukraine.

Kế hoạch của Tổng thống Trump hoàn toàn không đề cập gì đến việc cắt giảm quân số và vũ khí của quân đội Ukraine. Mà đây là một trong những lý do để Nga tiến hành “chiến dịch quân sự đặc biệt”, và mục đích của Nga hiện nay đó là bào mòn quân đội Ukraine.

Theo lập luận của Điện Kremlin, Ukraine sẽ không được chấp nhận vào NATO, nhưng điều gì sẽ ngăn cản phương Tây lợi dụng lệnh ngừng bắn và cung cấp vũ khí cho Kiev trong vài năm tới, để sau này có thể cố gắng "trả thù"? Khi đó, xung đột có thể bùng phát trở lại bất cứ lúc nào và trở nên dữ dội hơn.

Kể cả khi cuộc bầu cử tổng thống mới của Ukraine được tiến hành, và người trúng cử có thể không phải là ông Zelensky, thì những người thay thế ông, liệu sẽ muốn “hòa bình vĩnh viễn” với Nga? Điều đó chỉ xảy ra khi Ukraine không còn quân đội. Nhưng nếu còn quân đội và vũ khí, chắc chắn vòng xung đột vũ trang tiếp theo sẽ tiếp tục.

Nhìn chung, vẫn còn nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời. Do đó, khả năng chính quyền Trump sẽ từ bỏ Ukraine và để lại sự hỗ trợ cho Kiev cho châu Âu; phưng án này hiện đang có thể diễn ra rất cao. (nguồn ảnh Military Review, Ukrinform, Al Jazeera).