Chuyện 2 con cá sấu và sức mạnh thần kỳ của việc… không làm gì cả

Aytekin Tank là nhà sáng lập, CEO của JotForm - một công ty chuyên cung cấp nền tảng thiết kế biểu mẫu online có trụ sở tại San Francisco, Mỹ. Tính đến năm 2017, JotForm đã được sử dụng tại 196 quốc gia với số lượng người dùng vào khoảng 3,2 triệu. Ngoài công việc tại JotForm, Aytekin Tank còn là một cây bút với nhiều bài viết về cuộc sống, sự nghiệp, công nghệ v.v... cho nhiều tờ báo và tạp chí điện tử.

Dưới đây là bài viết của Tank trên trang Medium, kể câu chuyện thú vị về 2 con cá sấu cùng những kinh nghiệm sống và làm việc được chính anh đúc rút.

Chuyện rằng, ngày nọ, có một con cá sấu già đang ung dung thả mình trôi theo dòng nước, sát bờ sông. Bỗng, một con cá sấu trẻ hơn bơi lại gần nó và nói: “Này, tôi nghe nói, ông là tay thợ săn khét tiếng nhất trong vùng. Vậy, ông có thể chỉ cho tôi cách săn mồi được không?”.

Bị tiếng của con cá sấu nhỏ đánh thức, con cá sấu già mở mắt, liếc nhìn kẻ vừa gọi nó dậy. Thế nhưng, con cá sấu già chẳng nói một lời mà chỉ im lặng rồi... ngủ tiếp. Tức giận và cảm thấy bị xem thường, con cá sấu trẻ đùng đùng bỏ đi săn, để lại làn nước sủi bọt đục ngầu sau đuôi. “Được lắm, tôi sẽ cho ông biết mặt”, nó nghĩ thầm.

Vài tiếng sau, nó quay trở lại và thấy con sấu già vẫn đang say giấc. Thế là, nó bắt đầu khoe khoang về chuyến đi săn thành công của mình: “Này, xem 2 con cá trê chắc nịch mà tôi bắt được đây này. Thế ông đã bắt được gì rồi? Ồ, không có gì hả? Tưởng sao, hoá ra ông cũng có đâu có khét tiếng cho lắm nhỉ?”.

Mắt nhắm mắt mở, con sấu già lần nữa nhìn kẻ đang vênh mặt lên với nó. Không nói một lời, nó khép mắt và tiếp tục thả mình trên dòng nước, trong khi đám cá lòng tong thản nhiên đớp tảo dưới bụng nó. Phẫn nộ vì không nhận được bất cứ lời đáp nào, con sấu trẻ lại bơi đi tìm thứ khác để săn.

Sau vài tiếng quần thảo, nó quay lại, miệng đã ngậm một con cò nhỏ. Nhếch mép, nó tiến lại gần con cá sấu già, chắc mẩm bấy nhiêu là đủ để chứng minh cho lão biết ai mới là tay thợ săn thực thụ. Vô cùng khoái chí, nó bơi nhanh về phía con cá sấu già vẫn đang ở nguyên chỗ cũ. Tuy nhiên, lần này, có một con linh dương lớn đang cúi đầu uống nước rất gần chỗ của con sấu già. Nhanh như cắt, con sấu già phóng khỏi mặt nước, mở to miệng ngoạm chặt lấy cổ con linh dương, giật mạnh nó xuống làn nước đục ngầu và nhanh chóng kết liễu đời con vật xấu số.

Sững sờ, con cò ở miệng con sấu trẻ rớt xuống, trong khi nó tròn mắt nhìn lão thợ săn cự phách của khúc sông thưởng thức bữa ăn hơn 200 kg của mình. Lúc này, giọng nó mới run run: “Ông... làm ơn... làm ơn chỉ cho tôi biết ông làm cách nào được như thế vậy".

Nuốt một miếng thịt linh dương khổng lồ, con sấu già cuối cùng cũng mở miệng đáp gọn lỏn: “Ta không làm gì cả”.

Khi mới khởi nghiệp với JotForm, tôi cũng giống như con cá sấu trẻ: Tin rằng bản thân lúc nào cũng phải làm việc luôn tay luôn chân mới có kết quả. Lúc ấy, nếu ai đó bảo rằng tôi sẽ đạt được kết quả tốt hơn nếu dành nhiều thời gian hơn để nghỉ ngơi, để “không làm gì cả”, chắc tôi sẽ trợn tròn mắt rồi lại tiếp tục với lịch làm việc 16 tiếng một ngày của mình. Đã một thời tôi cho rằng, để thành công, bản thân phải liên tục làm việc, xây dựng và phát triển sản phẩm kế tiếp - bất chấp “sản phẩm” đó là gì đi nữa.

Thật vậy, dường như tất cả chúng ta đều bị ám ảnh ít nhiều với việc phải lao động cật lực, luôn tay luôn chân mới có thể chạm đến thành công. Thế nhưng, bận rộn và thành công lại là 2 khái niệm hoàn toàn khác nhau. Và, tôi nghĩ rằng, nếu chúng ta biết ưu tiên cho việc “không làm gì cả”, chúng ta hoàn toàn có thể bắt được nhiều con linh dương to lớn hơn chỉ vài con cá trê như trong câu chuyện trên.

Song, quả thực, điều này nói thì dễ hơn làm, đặc biệt là trong bối cảnh của xã hội ngày nay. Từ những CEO của các tập đoàn lớn cho đến những nhân viên văn phòng bình thường, ai nấy đều đang hối hả trong guồng quay của sự bận rộn. Rồi, không biết kể từ khi nào, những người xung quanh chúng ta cũng vô hình trung nhìn nhận giá trị của một cá nhân dựa trên sự bận rộn thay vì chất lượng công việc của họ. Bằng cách này hay cách khác, hai chữ “bận rộn” đã trở thành tính từ được gắn liền với những người thành công và có địa vị trong xã hội.

Thế nhưng, không sớm thì muộn, tất cả chúng ta đều sẽ phải tự hỏi bản thân rằng: Sứ mệnh của chúng ta là gì? Là trở thành người bận rộn nhất, hay là trở thành người mang đến nhiều đóng góp nhất cho xã hội? Và, điều thú vị hơn cả là khi quan sát những bộ óc lỗi lạc nhất trên thế giới, chúng ta dễ dàng nhận thấy ở họ một điểm chung: Tất cả đều thường xuyên dành thời gian để... không làm gì cả.

Việc dành ra một khoảng thời gian để nghỉ xả hơi và không làm gì cả có thể khá khó khăn, nhất là khi bạn liên tục bị “bỏ bom” với hàng loạt các cuộc họp, thông báo hay một danh sách nhiệm vụ dài dằng dặc. Song, trên thực tế, nhiều nhà sáng lập của các doanh nghiệp lớn - những người vốn vô cùng bận rộn - lại đã và đang bắt đầu đưa thời gian nghỉ ngơi vào lịch làm việc hằng năm của mình một cách thường xuyên hơn.

Họ gọi khoảng thời gian này là Think Week (Tuần lễ suy nghĩ). Được biết, Think Week thường kéo dài 1 tuần, là thời gian để đọc sách, suy nghĩ, tự vấn và thoát ly khỏi cuộc sống bí bách giữa 4 bức tường nơi công sở.

Mặc dù nhiều cái tên như nổi tiếng như Steve Jobs, Mark Zuckerberg hay Tim Ferriss đã áp dụng bí quyết này, chính tỷ phú Bill Gates mới là người khiến cho khái niệm Think Week được trở nên phổ biến. Trong suốt những năm điều hành Microsoft, cứ đều đặn 2 lần mỗi năm, Gates luôn dành thời gian cho Think Week - tuần lễ mà vị tỷ phú không làm gì cả. Không công việc, không nghỉ mát, chỉ đơn thuần đọc sách và suy nghĩ mà thôi.

Thậm chí, người đàn ông giàu thứ 2 thế giới còn quyết tâm thực hiện Think Week đến mức cả gia đình, bạn bè và nhân viên cũng không được phép can thiệp vào khoảng thời gian này. Ngày hôm nay, khi chia sẻ về những thành công của Microsoft, Gates cho biết phần lớn chúng đều đến từ những ý tưởng độc đáo loé lên trong thời gian ông không làm gì cả.

Dĩ nhiên, bạn không nhất thiết phải cách ly bản thân khỏi gia đình và bạn bè để thực hiện Think Week một cách cứng nhắc như Bill Gates. Như tôi chẳng hạn: Hằng năm, tôi đều rời khỏi công ty ít nhất 1 tuần để về quê giúp bố mẹ thu hoạch ô liu.

Tất cả mọi suy nghĩ như làm cách nào để startup tăng trưởng hay tỷ lệ chuyển đổi của khách hàng là bao nhiêu đều sẽ đồng loạt tan biến khi bạn hái ô liu. Với tôi, đó vừa là một phương pháp thiền, vừa là cách để tịnh tâm. Và, cũng giống như Gates, bằng một cách thần kỳ nào đó mà những ý tưởng tốt nhất của tôi cũng thường xuất hiện trong khoảng thời gian không làm gì cả này.

Đối với những ai không thể dành hẳn 1 tuần mỗi năm để thoát ly hoàn toàn khỏi công việc, xin chia sẻ về một phương pháp khác, đó là: Tránh xa khỏi công nghệ! Vào thứ Bảy hay Chủ nhật hằng tuần, hãy cách ly bản thân khỏi mọi loại hình công nghệ. Hãy tắt điện thoại, giấu nó vào trong ngăn tủ. Tắt laptop và giấu nó dưới nệm. Hết sức hạn chế xem TV hay Netflix.

Hãy để cho não của bạn có không gian suy nghĩ bằng cách bước ra ngoài guồng quay bận rộn mỗi ngày. Bằng cách này, những ý tưởng mới sẽ lóe lên và bạn cũng sẽ có thêm thời gian để xử lý hay cải tiến những ý tưởng cũ. Và rồi, bạn sẽ nhận ra những kết quả đến từ phương pháp này rất giống với những gì mà con cá sấu già đã thực hiện trong câu chuyện kể trên. Đôi khi, điều tốt hơn cả đơn giản là nhắm mắt lại để "ung dung thả mình trôi theo dòng nước". Hãy kiên nhẫn chờ đợi, rồi “con linh dương” của bạn cũng sẽ xuất hiện mà thôi.