Chiêu thức ảo diệu
Ngọn núi chính trong quần thể Nga Mi Sơn có đỉnh Vạn Phật Hải Bạt cao 3.099 mét. Lắm sơn động treo trên vách đá thẳng đứng, cheo leo, khe hẹp lũng sâu, tùng xanh bách biếc, thác nước tung bay, xưa nay vẫn được ca tụng là “Nga Mi thiên hạ tú” (Nga Mi đẹp trong thiên hạ).
Thế kỷ thứ 2 đời Đông Hán bắt đầu xây dựng chùa chiền. Thoạt đầu lưu hành Đạo giáo, tới đời Đường đạo Phật lại càng thịnh, chùa chiền ở núi Nga Mi cũng dần tăng nhiều. Tới đời Minh, Thanh cũng núi Ngũ Đài ở Sơn Tây, núi Cửu Hoa ở An Huy, núi Phổ Đà ở tỉnh Chiết Giang được người dân Trung Hoa xưng tụng là “tứ đại danh sơn nước Phật”.
 |
Tượng phật trên đỉnh Nga Mi. Nguồn: Cutural China.
|
Theo nhiều tài liệu, võ phái Nga Mi có nguồn gốc từ chùa Thiếu Lâm Tung Sơn, Hà Nam do các sư tăng của Thiếu Lâm đến núi Nga Mi hoằng dương Phật pháp vào khoảng từ triều nhà Đường và phát triển mạnh từ thời nhà Nguyên đến thời nhà Minh.
Người của tăng (sư), đạo (đạo sĩ) khi tham thiền tĩnh toạ niệm kinh lạy Phật xong lại múa thương, múa gậy, luyện tập đấm đá, dần hình thành nên võ thuật Nga Mi nổi tiếng Trung Hoa.
Cho đến nay nguồn gốc của Nga Mi võ phái vẫn chưa có ai biết được sư tổ sáng lập ra môn võ này là ai, có lẽ đây là môn phái có nhiều người sáng tạo trải qua nhiều thế hệ do tính chất phong phú đa dạng và không nhất quán về đường lối kỹ pháp của nó nhất trong các phái võ miền Bắc Trung Hoa.
Võ thuật Nga Mi thâu tóm cả sở trường, quan điểm của ca nhà Phật và nhà Đạo, vừa hấp thụ động công của nhà Đạo lại có cả cơ sở tu Thiền của nhà Phật, sáng tạo ra riêng một phương pháp luyện công kết hợp bài bản cả động lẫn tĩnh. Phương pháp này cùng các loại quyền thuật, khí giới cùng kỹ thuật tán đả- võ giao đấu- kết hợp tất cả lại tổ hợp thành thể hệ võ thuật của phái Nga Mi.
Về võ thuật Nga Mi, từ đời Minh đã có ghi chép lại. Đường Thuận trong “Đạo nhân Nga Mi quyền ca”, đối với kỹ thuật ảo diệu, sâu sắc của quyền Nga Mi đã tường thuật lại đủ hình, đủ tiếng, đồng thời hình thành nên bài võ hoàn chỉnh.
Ngô Thù trong sách “Thủ tý lục” có “Nga Mi thương pháp nhất quyển”. Lời tựa viết “Thương pháp Nga Mi do sư Nga Mi là Phổ Âm truyền lại”. Nội dung thương pháp có các chương: Trị tâm, trị thân, nghi tĩnh, nghi động, công thủ, thẩm thế, giới cẩn, đảo thủ, trát pháp, phá chư giới, thân thủ pháp, tổng yếu… làm phong phú võ thuật Nga Mi (tạm dịch: trị tâm, trị thân, thích nghi tĩnh, thích nghi động, tấn công phòng thủ, xét thế, đề phòng cẩn thận, đảo tay, phép đâm, khắc chế các loại vũ khí khác, phép về thân thủ, tổng quát…)
Quyền thuật phong phú
Quyền thuật Nga Mi lưu truyền rộng rãi trong dân gian kể từ đời Thanh, mở rộng thành nhiều hệ phái khác nhau, phát triển lớn mạnh. Các võ phái ở Tứ Xuyên rất đông, riêng quyền thuật Nga Mi có đặc sắc riêng đã có gần 300 loại.
 |
| Thương thuật trứ danh của Nga Mi. Nguồn: Ecns.cn. |
Xưa kia Tứ Xuyên rất thịnh hành “đả lôi đài” (đài đấu võ), vì vậy các đặc điểm giao đấu khác nhau, phương pháp giao đấu cũng khác nhau, các phép luyện công khác nhau nên các loại quyền thuật phát triển chen nhau dày đặc, hình thành nên võ thuật Nga Mi phong phú, nhiều sắc thái.
Ngoài thương pháp và quyền Nga Mi trứ danh ra, còn có Nga Mi hoả long quyền, Nga Mi Kiềm quyền (kiềm là cái kìm), Hồng Khâu, Lục trửu đến Ngũ giác quyền, Phả tử quyền (Phả tử là người đi khập khiễng), Hầu quyền, Áp hình quyền (quyền con vịt)…
Quyền Nga Mi về bộ hình chủ yếu có hư bộ, trường sơn bộ (thác bộ). Bộ pháp chủ yếu có xà hình bộ (hình rắn), chi tự bộ (bước chữ chi), tiễn bộ (tiễn là cắt, cũng tức là hoán khiêu bộ - nhảy đổi chân), thỏ tử bộ (bước thỏ), tức là chân trước bước đều, chân sau nhảy chồm lên một bước, khi chạm gót chân trước thì chân trước lại bật lên một bước nữa, rồi thoa bộ (bước thoi đưa), lưỡng tính bộ (bước hai chân ngang nhau)… Thân pháp yêu cầu phải gợn sóng như rắn bò, khi phát kình lực thì lấy chân đỡ tay.
Phép đánh quyền Nga Mi thì có điểm, bàn, quan, đề (điểm, xoay, đóng, nâng). Đặc điểm là động tác nhỏ, biến hoá lớn, lấy nhu khắc cương, mượn sức dùng sức, lấy lén đánh người. Khi phòng thủ thì lấy cánh tay lăn áp tới sau quyền, mượn sức phản kích. Phép đánh sát thr thì có điểm huyệt, bóc mỡ, bẻ xương…
Nhìn chung với hơn 300 hệ phái khác nhau, Nga Mi là môn phái có quyền thuật phong phú nhất Trung Quốc.
5 lưu phái chính của võ thuật Nga Mi:
1. Hoàng Lăng Phái: Nguyên được truyền từ tỉnh Thiểm Tây vào.
2. Điểm dị phái: Được mang tên từ Điểm Dị động thuộc Bồi Lăng, thịnh hành tại vùng phía đông Tứ Xuyên.
3. Thanh Thành phái:: Được mang tên từ thắng cảnh Thanh Thành, thịnh hành tại vùng phía đông Tứ Xuyên.
4. Thiết Phật phái (còn gọi là Vân Đỉnh phái), thịnh hành tại vùng phía bắc Tứ Xuyên.
5. Thanh Ngưu phái: lấy tên từ núi Thanh Ngưu.