Cần giải pháp đột phá gỡ vướng chính sách giá điện, thị trường điện

Dự hội thảo còn có Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Tuấn Anh; các đồng chí Ủy viên Thường trực các Ủy ban của Quốc hội; các chuyên gia của Đoàn Giám sát; đại diện lãnh đạo Bộ Công Thương; đại diện Tập đoàn Điện lực, Tập đoàn Than khoáng sản; đại diện các ban của VUSTA; các chuyên gia, nhà khoa học; đại diện Viện nghiên cứu Lập pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội; đại diện trường Đại học Điện lực, các viện, trung tâm nghiên cứu…

Phát biểu tại Hội thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, trong giai đoạn 2016 - 2021, ngành năng lượng đã bám sát chủ trương của Đảng, có những bước phát triển nhanh chóng, tương đối đồng bộ trong tất cả các phân ngành và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Bên cạnh những kết quả tích cực, ngành năng lượng vẫn còn những tồn tại, hạn chế cần nhanh chóng khắc phục. Do vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết định giám sát chuyên đề về vấn đề này và thành lập Đoàn giám sát chuyên đề “Về thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 - 2021”.

Trong lĩnh vực năng lượng, ngành điện là ngành hạ tầng quan trọng, phải đi trước một bước để phục vụ yêu cầu phát triển toàn diện kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, chính sách giá điện, thị trường điện ở nước ta là những vấn đề cốt lõi đối với sự phát triển ngành điện, có mối quan hệ mật thiết với thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, tác động trực tiếp đến kinh doanh sản xuất của doanh nghiệp và đời sống người dân, ảnh hưởng đến việc thu hút đầu tư, tiến trình thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, cam kết quốc tế về ứng phó với biến đổi khí hậu của nước ta.

TSKH Phan Xuân Dũng đánh giá “Chính sách giá điện, thị trường điện Việt Nam - Một số vấn đề đặt ra và giải pháp” là hội thảo có ý nghĩa rất quan trọng. Kết quả của Hội thảo sẽ có ảnh hưởng rất lớn đối với sự tồn tại và phát triển của ngành điện nói riêng, một ngành kinh tế trọng điểm, chủ chốt của nước ta và kinh tế xã hội nói chung trong thời kỳ mới.

Ý thức được trách nhiệm nặng nề của mình, VUSTA đã cùng với Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đã đặt hàng các nhà khoa học, quản lý, chuẩn bị công phu 30 tham luận, trong đó, ở kỷ yếu đã có 19 bài được biên tập, in thành tài liệu, nhiều ý kiến đã được chuẩn bị kỹ lưỡng  để phát biểu tại Hội thảo hôm nay.

Tại Hội thảo, các đại biểu cũng thảo luận về việc tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về giá điện, thị trường điện; công tác quản lý nhà nước đối với giá điện, thị trường điện, đặc biệt là công tác chỉ đạo, điều hành giá điện, thị trường điện, tái cơ cấu ngành điện, mô hình tổ chức quản lý cả ở góc cạnh quản lý nhà nước và quản trị doanh nghiệp…

Phát biểu chỉ đạo, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, qua ý kiến tại Hội thảo cũng như ý kiến của cử tri và các báo cáo kinh tế - xã hội của Chính phủ cho thấy, chính sách giá điện của nước ta thời gian qua đã góp phần vào ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo an sinh xã hội. Tuy nhiên, chính sách giá điện, thị trường điện cũng còn nhiều bất cập, hạn chế.

Có ý kiến cho rằng, cơ cấu phát điện, điều chỉnh giá điện chưa bù đắp được chi phí đầu vào và bảo đảm lợi nhuận hợp lý. Bên cạnh đó cũng có ý kiến cho rằng, công thức tính toán, xác định biến động của các thông số đầu vào cơ bản lên giá điện chưa được hoàn thiện. Cơ cấu biểu giá bán lẻ chưa phù hợp, chưa có lộ trình cụ thể để áp dụng giá điện hai thành phần…

Công tác tái cơ cấu ngành năng lượng để từng bước hình thành thị trường năng lượng cạnh tranh lành mạnh trong đó có thị trường điện thực hiện còn chậm, còn tình trạng độc quyền nhà nước trong một số lĩnh vực năng lượng. Việc hình thành thị trường điện triển khai chậm, nhiều vướng mắc, chưa thực sự cung cấp tín hiệu khách quan cho các nhà đầu tư cũng như người sử dụng điện.

Bên cạnh đó, qua các ý kiến tại Hội thảo, ý kiến cử tri, báo cáo về kinh tế - xã hội của Chính phủ cũng cho thấy, chính sách giá năng lượng sơ cấp còn một số bất cập, có ý kiến cho rằng cần rà soát, đánh giá lại việc trợ giá than cho sản xuất điện, giá khí cho sản xuất đạm, giá điện cho một số hộ tiêu thụ điện… để tiêu thụ điện hiệu quả. Cơ chế giá bán lẻ điện hiện nay chưa đồng bộ với thực tế phát triển thị trường điện; chưa dự báo tốt và tính toán đầy đủ những yếu tố ảnh hưởng từ thị trường năng lượng khu vực và thế giới.

Những vấn đề trên đặt ra nhiều thách thức và đòi hỏi phải có những nỗ lực, cố gắng vượt bậc, có cách làm mới, giải pháp đột phá để tháo gỡ vướng mắc, vượt qua khó khăn, bảo đảm mục tiêu cung cấp đủ điện cho nền kinh tế, cho sản xuất kinh doanh và đời sống của người dân với giá cả hợp lý trong một thị trường lành mạnh, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Đây cũng là mục tiêu của Đoàn giám sát chuyên đề được Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao phó.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tiếp tục cùng với VUSTA, các chuyên gia, nhà khoa học khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các đại biểu tại Hội thảo để xây dựng Báo cáo tổng thuật, hoàn thiện dự thảo Báo cáo của Đoàn giám sát, trong đó đặc biệt quan tâm những đề xuất thực chất, hiệu quả, “đúng” và “trúng”, giải quyết, tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc đối với chính sách giá điện, thị trường điện Việt Nam trước mắt, cũng như lâu dài.