Trong hai ngày 12-13/11, tại tỉnh Cao Bằng, Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam (VUSTA) phối hợp với Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) và Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh Cao Bằng tổ chức Chương trình chia sẻ “Thúc đẩy vai trò của Liên hiệp các Hội KH&KT địa phương (Liên hiệp Hội địa phương) trong bảo tồn đa dạng sinh học và thực thi chính sách”.

Chương trình diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang trong quá trình sửa đổi Luật Đa dạng sinh học năm 2008, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và các cam kết quốc tế, đặc biệt là Khung đa dạng sinh học toàn cầu (GBF) với mục tiêu “30x30” – bảo tồn 30% diện tích đất liền và biển đến năm 2030. Việc nâng cao năng lực, hiểu biết và vai trò của các Liên hiệp Hội địa phương trong bảo tồn thiên nhiên và thực thi chính sách trở nên hết sức cấp thiết.

Tham dự chương trình có các đại biểu đại diện các Sở, ngành của tỉnh Cao Bằng như Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Khoa học và Công nghệ, Chi cục Kiểm lâm, các hội thành viên thuộc LHH tỉnh (lâm nghiệp, sinh vật cảnh, làm vườn, môi trường…), cùng đại diện các Ban quản lý khu bảo tồn, Công viên địa chất Non nước Cao Bằng và các cơ quan báo chí.

Phát biểu khai mạc, TS Lê Công Lương, Phó Tổng Thư ký VUSTA nhấn mạnh: “Liên hiệp Hội các tỉnh, thành phố là cầu nối quan trọng giữa Nhà nước, nhà khoa học và cộng đồng. Việc tăng cường năng lực và phát huy vai trò chủ động của đội ngũ trí thức KH&CN địa phương sẽ góp phần thực thi hiệu quả các chính sách bảo tồn đa dạng sinh học, thúc đẩy phát triển bền vững.”

Trong ngày làm việc đầu tiên, các đại biểu được nghe và thảo luận nhiều chuyên đề chuyên sâu:

- Bối cảnh và xu thế toàn cầu về bảo tồn đa dạng sinh học, giới thiệu Công ước Đa dạng sinh học (CBD), Khung đa dạng sinh học toàn cầu (GBF) và kinh nghiệm quốc tế về mô hình OECM – bảo tồn hiệu quả ngoài khu bảo vệ.

- Chính sách và pháp luật về đa dạng sinh học tại Việt Nam – Thực trạng và định hướng sửa đổi, do ông Phạm Mạnh Cường, nguyên Cục trưởng Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học trình bày, nêu rõ những bất cập trong triển khai Luật 2008 và cơ hội để các tổ chức KH&KT tham gia phản biện, giám sát chính sách.

- Giải pháp quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ và thúc đẩy quản lý bền vững tại địa phương, cùng với phần tổng quan về công tác bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học tại Cao Bằng do ông Hoàng Phượng Vỹ, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh trình bày.

Buổi chiều, chương trình tập trung vào đánh giá hiện trạng bảo tồn đa dạng sinh học tại Cao Bằng, tiềm năng áp dụng mô hình OECM, và giới thiệu Chương trình tài trợ bảo tồn cấp cơ sở 2025–2030 của PanNature – hướng tới việc hỗ trợ cộng đồng và các tổ chức KH&KT địa phương xây dựng các sáng kiến nhỏ về bảo tồn và phát triển sinh kế bền vững.

Ngày thứ hai, các đại biểu tham quan Vườn Quốc gia Phia Oắc – Phia Đén và mô hình phát triển du lịch sinh thái, trồng dược liệu xanh tại Công ty TNHH Kolia Cao Bằng – hai điểm sáng trong công tác bảo tồn gắn với sinh kế cộng đồng.

Theo báo cáo tham luận của VUSTA tại chương trình, các Liên hiệp Hội địa phương có tiềm năng lớn trong việc tư vấn, phản biện và giám sát xã hội về bảo tồn đa dạng sinh học; kết nối tri thức giữa nhà nước – nhà khoa học – cộng đồng; và thúc đẩy xã hội hóa trong công tác bảo tồn, trồng rừng, phát triển du lịch sinh thái.

Tuy nhiên, Liên hiệp Hội địa phương hiện còn đối mặt nhiều khó khăn: nguồn lực hạn chế, thiếu cơ chế phối hợp liên ngành, và nhận thức cộng đồng về đa dạng sinh học chưa sâu rộng. Vì vậy, việc hình thành mạng lưới hành động chung về bảo tồn đa dạng sinh học dưới sự hỗ trợ của VUSTA và PanNature được xem là bước đi cần thiết để chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ kỹ thuật và huy động nguồn lực cho các hoạt động tại địa phương.

Qua hai ngày làm việc, chương trình đã giúp các đại biểu nắm rõ bối cảnh toàn cầu và khung chính sách quốc gia, hiểu sâu hơn về các nội dung cần sửa đổi trong Luật Đa dạng sinh học, đồng thời xác định được vai trò và công cụ để Liên hiệp Hội và các tổ chức thành viên tham gia tích cực hơn vào công tác bảo tồn, giám sát và phản biện chính sách.

Kết thúc chương trình, các đại biểu nhất trí cao về tầm quan trọng của việc lồng ghép bảo tồn đa dạng sinh học vào quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, tăng cường hợp tác giữa các tổ chức KH&KT, chính quyền và doanh nghiệp để bảo tồn thiên nhiên gắn với phát triển sinh kế bền vững.

Chương trình chia sẻ tại Cao Bằng là một hoạt động ý nghĩa, góp phần cụ thể hóa vai trò của đội ngũ trí thức KH&CN địa phương trong bảo tồn thiên nhiên, đồng thời là minh chứng cho nỗ lực chung của VUSTA và các đối tác trong việc hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững và cam kết quốc tế của Việt Nam về đa dạng sinh học.