Trẻ em cũng có những lúc nổi giận, la hét, thậm chí “bùng nổ” trước mặt cha mẹ khiến nhiều người bối rối, lo lắng hoặc tức giận theo. Tuy nhiên, thay vì quát mắng hay trừng phạt, cha mẹ cần hiểu rằng phía sau cơn giận dữ của con là những cảm xúc chưa biết cách kiểm soát. Biết cách phản ứng đúng lúc sẽ giúp cha mẹ vừa giữ được sự kết nối, vừa dạy con cách xử lý cảm xúc lành mạnh.
Bình tĩnh trước để làm gương cho con
Khi trẻ cáu giận, phản ứng tức thì của nhiều bậc phụ huynh là la mắng, đe nạt. Tuy nhiên, trẻ đang học từ cách người lớn xử lý cảm xúc. Nếu bạn mất bình tĩnh, trẻ sẽ thấy điều đó là “bình thường”. Ngược lại, nếu bạn giữ giọng điệu nhẹ nhàng, không phản ứng quá mức, bạn đang giúp con hiểu rằng cảm xúc có thể được kiểm soát mà không cần la hét.
Lời khuyên: Hít thở sâu, tạm lùi lại vài bước, đếm đến 10 trước khi nói gì với con – điều này tưởng nhỏ nhưng rất có ích để duy trì không khí hòa bình trong gia đình.
Lắng nghe thay vì áp đặt
Cảm xúc của trẻ không phải là “vấn đề” cần sửa chữa, mà là thông điệp cần được lắng nghe. Hãy để con biết rằng bạn đang quan tâm, không phải đang cố “dẹp loạn”.
Ví dụ: “Mẹ thấy con đang rất tức giận. Có chuyện gì khiến con khó chịu vậy?”; “Bố nghe con nói nhé, con có thể chia sẻ với bố bất cứ điều gì”.
Việc trẻ được công nhận cảm xúc giúp chúng cảm thấy an toàn và bớt phản ứng tiêu cực.
Giúp con gọi tên cảm xúc
Trẻ nhỏ thường cáu giận vì không biết gọi tên hoặc diễn đạt cảm xúc của mình. Cha mẹ có thể hỗ trợ bằng cách giúp con nhận diện cảm xúc: “Con đang buồn phải không?”, “Có phải con thất vọng vì không được chơi tiếp không?”.
Việc gọi tên cảm xúc là bước đầu tiên trong hành trình giúp con học cách điều chỉnh và làm chủ chính mình.
Không xử phạt khi con đang nóng giận
Cố dạy dỗ hay kỷ luật trẻ ngay khi chúng đang giận sẽ không mang lại hiệu quả, thậm chí còn phản tác dụng. Tốt hơn hết, hãy đợi đến khi con bình tĩnh rồi mới cùng nhau nói chuyện.
Lưu ý: Nếu cần thiết, cha mẹ có thể áp dụng khoảng “thời gian yên lặng”, nhẹ nhàng để giúp con tạm rời khỏi tình huống gây căng thẳng và lấy lại sự bình tĩnh.
Sau cơn giận, hãy dạy con cách xử lý tốt hơn
Khi con đã qua cơn nóng giận, đó là lúc cha mẹ cùng con nhìn lại chuyện đã xảy ra. Không phải để trách móc, mà để dạy con rằng có những cách khác để thể hiện cảm xúc.
Ví dụ: “Lần sau nếu con thấy tức giận, con có thể nói: ‘Con cần được yên tĩnh một chút’ thay vì la hét, được không?”; “Nếu buồn vì bạn lấy đồ chơi, con có thể nhờ cô giáo giúp thay vì đánh bạn”. Những cuộc trò chuyện sau cơn giận giúp trẻ rút kinh nghiệm và dần trưởng thành trong cách ứng xử.
Chủ động xây dựng “kho cảm xúc tích cực” cho trẻ
Trẻ dễ cáu giận hơn khi bị đói, mệt, căng thẳng hoặc thiếu thời gian gắn bó với cha mẹ. Vì vậy, hãy đảm bảo con có giấc ngủ tốt, chế độ ăn lành mạnh và thời gian thư giãn. Đặc biệt, những khoảnh khắc cha mẹ chơi cùng con, lắng nghe con, khích lệ con sẽ là “nguồn dự trữ” tích cực giúp con cân bằng cảm xúc tốt hơn.
