Ngày 21/10, tại chương trình kỳ họp thứ 10, tham gia thảo luận ở tổ, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, chỉ trong 6 tháng, cả nước thực hiện sắp xếp quy mô lớn từ 63 tỉnh, thành phố còn 34 tỉnh, thành phố, kết thúc hoạt động của cấp huyện trung gian, để hình thành mô hình chính quyền hai cấp.
"Không ai nghĩ chúng ta có thể làm kịp, làm êm và vận hành được bộ máy từ ngày 1/7/2025. Ngay cả bạn bè quốc tế khi gặp tôi đều bày tỏ sự ngạc nhiên và ngưỡng mộ cách Việt Nam tổ chức sắp xếp gọn gàng, ổn định", ông Trần Thanh Mẫn nói.
Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội cũng nhìn nhận, sau 4 tháng vận hành, mô hình chính quyền hai cấp vẫn còn nhiều điểm cần hoàn thiện. Phân định chức năng, nhiệm vụ giữa các cấp chính quyền chưa thật rõ ràng, một số văn bản quy phạm pháp luật và thủ tục hành chính chưa được điều chỉnh kịp thời, gây chồng chéo và lúng túng trong thực thi.
"Đây là cuộc cải cách lớn, nên chắc chắn sẽ có khó khăn, thử thách, thậm chí mất mát. Chúng ta phải hết sức bình tĩnh, từng bước tháo gỡ", Chủ tịch Quốc hội nói.
Ông cho biết, Bộ Chính trị đã chỉ đạo Ban Cán sự Đảng Chính phủ và Ban Cán sự Đảng Quốc hội tiếp tục rà soát, điều chỉnh, hướng dẫn thực hiện những quy định pháp luật, bảo đảm sự thống nhất, không để địa phương tự ban hành quy định trái thẩm quyền.
Liên quan tình trạng thừa - thiếu cán bộ, Chủ tịch Quốc hội thừa nhận, sau khi sắp xếp, có nơi thừa cán bộ ở cấp này nhưng lại thiếu ở cấp khác. Có xã nhập lại tới ba đơn vị, số lượng cán bộ lên đến 60 - 80 người dẫn đến trụ sở chật hẹp, thiếu phòng làm việc.
"Hiện nay, Trung ương cho phép linh hoạt bố trí Đảng ủy, HĐND, UBND có thể tạm thời làm việc ở những điểm khác nhau. Nhưng về lâu dài, phải tính toán lại quy hoạch, đầu tư trụ sở, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI. Nếu không chuyển đổi số, dù tăng thêm bao nhiêu người cũng không làm xuể", Chủ tịch Trần Thanh Mẫn nói và nhấn mạnh: Người ít nhưng việc vẫn phải chạy. Ai không thích nghi được với chuyển đổi số, không ứng dụng thì đứng qua một bên để người khác làm.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh vai trò của công tác giám sát và đào tạo cán bộ trong giai đoạn chuyển đổi. "Cán bộ phải được bồi dưỡng kỹ năng số, kỹ năng quản lý mới, không thể làm theo lối cũ. Thanh tra nhân dân và chính quyền cơ sở phải gần dân, sát dân, lắng nghe dân", ông nói.
Về thể chế, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn đề nghị Chính phủ, Bộ Nội vụ và các bộ, ngành, địa phương khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý, nghị định, thông tư hướng dẫn, tránh tình trạng "luật có mà không làm được do thiếu hướng dẫn".
Theo Chủ tịch Quốc hội, Nghị quyết 303 ngày 3/10/2025 của Chính phủ nêu những giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong mô hình mới, nhưng nhiều địa phương chưa cập nhật, dẫn tới lúng túng. Ông đề nghị các tỉnh, thành cần chủ động nghiên cứu, triển khai đồng bộ.
Mặt khác, cần chú trọng rà soát năng lực cán bộ để phân công nhiệm vụ phù hợp, khẩn trương thành lập những đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ công cơ bản ở xã, khuyến khích doanh nghiệp tham gia.
