Vùng đất Bình Thuận là nơi có điều kiện tự nhiên đặc biệt nhất tại Việt Nam, khi mà nó hội tụ đủ các đồi cát như sa mạc, nắng, gió và biển. Qua đó Bình Thuận có cơ hội phát triển du lịch cực kỳ thuận lợi, kèm theo đó cả những loại đặc sản không nơi nào khác có được.
Có một loài động vật sinh trưởng và phát triển tại Bình Thuận từ lâu đời. Chúng được người dân địa phương săn lùng để làm thành một đặc sản cực kỳ ngon và lạ miệng. Đặc sản nổi tiếng đó có tên là con dông cát.
Dông cát là một loài bò sát có họ hàng với thằn lằn, tuy nhiên chúng có kích thước lớn hơn một chút, gần giống với kỳ nhông hơn. Chúng di chuyển rất nhanh nhạy, giỏi chạy trốn, có khả năng chịu đựng sự khắc nghiệt của thời tiết Bình Thuận.
Vậy nên người dân địa phương đã đặt biệt danh cho chúng là “vua sa mạc”, bởi không còn loài vật nào khác ngoài chúng sinh tồn ở những cồn cát Bình Thuận cả. Bên cạnh đó, dông cát thường sinh sản và phát triển mạnh nhất vào mùa mưa, trong khoảng từ tháng 3 đến tháng 5 âm lịch.
Dông cát trưởng thành thường có chiều dài tính cả đuôi vào khoảng 30cm, trọng lượng trung bình xấp xỉ 1kg. Khi đạt đến kích thước như vậy thì chúng sẽ được người dân săn lùng để làm món ăn.
Việc bắt dông cát có thể được thực hiện bằng nhiều cách khác nhau như đặt bẫy, dò hang, chặn ngách,... và nhiều phương pháp khác. Tuy nhiên hiện đã có nhiều hộ dân Bình Thuận chủ động mở trang trại nuôi dông cát để lấy thịt thay vì đi bắt để tiết kiệm thời gian cũng như công sức.
Dông cát có thể được chế biến thành nhiều loại món ăn khác nhau như nướng, hấp, gỏi, xào hoặc nấu cháo. Dù là món ăn nào đi chăng nữa thì cùng vô cùng hấp dẫn và ngon miệng, đó là bởi thịt con dông cát khá chắc, xương giòn, vị ngọt hơn cả thịt gà. Những con dông được mang đi chế biến đều phải là loại đã trưởng thành, kích thước lớn và thân hình “mũm mĩm” một chút.
Dông cát sẽ được làm sạch, loại bỏ nội tạng trước khi mang đi ướp muối, ớt và các loại gia vị để chế biến món ăn. Sau khi ướp xong khoảng 30, bạn có thể mang chúng đi nướng, xào hoặc làm bất cứ món ăn nào mà bạn thích. Mùi thơm và hương vị của dông cát sau khi chế biến xong đủ sức làm khuất phục bất kỳ thực khách nào.
Theo như Đông y, con dông cát thường được dùng để làm vị thuốc chữa suy dinh dưỡng, thấp khớp, giảm đau, giải độc, kích thích tiêu hóa,... Ngoài ra có thể kết hợp thịt dông cát với một số loại thảo dược để tăng thêm khả năng chữa trị.
Với những công dụng và hương vị vô cùng tuyệt vời, dông cát quả là một đặc sản nổi tiếng và không thể không thưởng thức nếu như có dịp được đến thăm Bình Thuận. Đây đúng là một món ăn ngon miệng phản ánh chính xác những thứ đã tạo nên Bình Thuận ngày nay, bao gồm nắng, gió và cát.