Bên bờ vịnh Xuân Đài, thuộc địa phận thôn Chánh Nam, xã Xuân Thọ 1, thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên ngày nay vẫn tồn tại một khu mộ cổ lạ lùng ẩn chứa nhiều bí mật chưa được giải mã.Khu mộ này nằm trên diện tích khoảng 1.000m2, với 25 ngôi mộ to lớn nằm rải rác bên các ngôi nhà của dân chài địa phương.Giữa những ngôi mộ và không gian sinh sống của con người hầu như không có ranh giới. Mộ có thể choán ngay trục đường chính của thôn...Hay nằm giữa sân, bên cạnh những ngôi nhà mới xây kiên cố.Mộ ở đây được xây dựng theo 3 kiểu: hình yên ngựa, hình mu rùa, hình mái nhà. Trong đó, phổ biến nhất vẫn là loại hình yên ngựa.Phần lớn những ngôi mộ chỉ xây đắp bộ phận kiến trúc chính là nấm mộ. Song, có nhiều trường hợp có xây thành bao xung quanh, bình phong ở phía trước và các trụ biểu.Một số mộ quy mô rất bề thế và từng được trang trí với nhiều chi tiết cầu kỳ, tỉ mỉ. Do tác động của thời tiết, khí hậu và con người nên những dấu ấn mỹ thuật này còn lại rất mờ nhạt.Về vật liệu, các ngôi mộ được xây với thành phần chính là vôi cát. Bên cạnh đó, vật liệu đá chiếm tỷ lệ nhỏ hơn, thường được sử dụng để xây tường bao, bình phong, trụ biểu.Theo các nhà sử học, đây là khu mộ táng của những lớp cư dân người Việt vào thời kỳ đầu của quá trình định cư, khai khẩn, xây dựng vùng đất Phú Yên khoảng thế kỷ 17-18.Khu mộ cổ ở Chánh Nam từng nằm bên một thương cảng lớn ở Phú Yên trong lịch sử. Đây là nơi tập trung dân cư đông đúc, trong đó có nhiều thành phần xã hội, từ tầng lớp quan lại cho đến những gia đình khá giả và tầng lớp bình dân. Sự khác biệt về quy mô kiến trúc mộ, kiểu thức xây dựng mộ và cách trang trí đã thể hiện điều này.Ngày nay, các ngôi mộ ở Chánh Nam đang nằm trong cảnh hoang phế và bị tổn hại từng ngày do các hoạt động của con người. Những giải pháp bảo vệ khu mộ cổ độc đáo này là rất cần thiết.
Bên bờ vịnh Xuân Đài, thuộc địa phận thôn Chánh Nam, xã Xuân Thọ 1, thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên ngày nay vẫn tồn tại một
khu mộ cổ lạ lùng ẩn chứa nhiều bí mật chưa được giải mã.
Khu mộ này nằm trên diện tích khoảng 1.000m2, với 25 ngôi mộ to lớn nằm rải rác bên các ngôi nhà của dân chài địa phương.
Giữa những ngôi mộ và không gian sinh sống của con người hầu như không có ranh giới. Mộ có thể choán ngay trục đường chính của thôn...
Hay nằm giữa sân, bên cạnh những ngôi nhà mới xây kiên cố.
Mộ ở đây được xây dựng theo 3 kiểu: hình yên ngựa, hình mu rùa, hình mái nhà. Trong đó, phổ biến nhất vẫn là loại hình yên ngựa.
Phần lớn những ngôi mộ chỉ xây đắp bộ phận kiến trúc chính là nấm mộ. Song, có nhiều trường hợp có xây thành bao xung quanh, bình phong ở phía trước và các trụ biểu.
Một số mộ quy mô rất bề thế và từng được trang trí với nhiều chi tiết cầu kỳ, tỉ mỉ. Do tác động của thời tiết, khí hậu và con người nên những dấu ấn mỹ thuật này còn lại rất mờ nhạt.
Về vật liệu, các ngôi mộ được xây với thành phần chính là vôi cát. Bên cạnh đó, vật liệu đá chiếm tỷ lệ nhỏ hơn, thường được sử dụng để xây tường bao, bình phong, trụ biểu.
Theo các nhà sử học, đây là khu mộ táng của những lớp cư dân người Việt vào thời kỳ đầu của quá trình định cư, khai khẩn, xây dựng vùng đất Phú Yên khoảng thế kỷ 17-18.
Khu mộ cổ ở Chánh Nam từng nằm bên một thương cảng lớn ở Phú Yên trong lịch sử. Đây là nơi tập trung dân cư đông đúc, trong đó có nhiều thành phần xã hội, từ tầng lớp quan lại cho đến những gia đình khá giả và tầng lớp bình dân. Sự khác biệt về quy mô kiến trúc mộ, kiểu thức xây dựng mộ và cách trang trí đã thể hiện điều này.
Ngày nay, các ngôi mộ ở Chánh Nam đang nằm trong cảnh hoang phế và bị tổn hại từng ngày do các hoạt động của con người. Những giải pháp bảo vệ khu mộ cổ độc đáo này là rất cần thiết.