Trong kho tàng nhân vật nữ của Kim Dung, Lý Mạc Sầu, còn được biết đến với ngoại hiệu Xích Luyện Tiên Tử, luôn là một trong những hình tượng bi kịch và đen đủi nhất. Xuất hiện trong Thần điêu đại hiệp hay Thần điêu hiệp lữ, nàng được khắc họa là một mỹ nhân tuyệt sắc, cái tên của nàng được đặt với mong muốn có được cuộc sống an nhiên, thanh thoát, không vướng bụi trần và phiền muộn nhân gian.

Lý Mạc Sầu vốn là đệ tử đời thứ ba của phái Cổ Mộ, sư tỷ của Tiểu Long Nữ. Nàng thông minh, xinh đẹp tuyệt trần, võ công cao cường với hai tuyệt kỹ đáng sợ: Xích Luyện thần chưởng (Ngũ Độc thần chưởng) và Băng Phách Ngân Châm. Và theo quy định của phái Cổ Mộ, Lý Mạc Sầu sẽ là chưởng môn đời thứ tư.

Thế nhưng định mệnh trớ trêu đã cuốn cô gái ngây thơ, hiền lành ấy vào vòng xoáy đau thương. Lý Mạc Sầu đem lòng yêu thư sinh nho nhã Lục Triển Nguyên, người từng thề non hẹn biển với nàng. Nhưng sau đó, chàng bội ước và cưới Hà Nguyên Quân, khiến trái tim nàng vỡ nát. Cú sốc tình cảm ấy đã biến một cô gái thiện lương thành người phụ nữ tàn độc, lạnh lẽo và bị hận thù che mờ lý trí.

Vì tình yêu, Lý Mạc Sầu không tiếc rời bỏ môn phái, phản bội sư phụ, vứt bỏ danh dự. Nhưng thứ nàng nhận lại chỉ là "thất tình" và sự ruồng rẫy của người đời. Đau đớn tột cùng, nàng chọn con đường đầy oán nghiệt, mang bộ mặt vô tình khiến thiên hạ phải khiếp sợ.

Trong cơn oán hờn, Lý Mạc Sầu sẵn sàng giết một nhóm người chỉ vì họ mang họ Hà hay họ Lục – trùng với Hà Nguyên Quân và Lục Triển Nguyên. Nàng thậm chí phá hủy 63 chiếc thuyền chở hàng trên sông chỉ vì trên mạn thuyền có chữ "Nguyên". Nàng còn thề rằng bất kỳ ai nhắc đến ba chữ "Hà Nguyên Quân" trước mặt nàng đều là kẻ thù không đội trời chung, hoặc kẻ đó chết, hoặc nàng chết.

Hận thù mười năm không dứt, ngay cả khi vợ chồng Lục Triển Nguyên đã qua đời, nàng vẫn đến mộ họ đào hài cốt lên, ném một bộ lên núi, một bộ xuống biển để họ mãi mãi không được đoàn tụ. Sự cay độc ấy khiến nàng trở thành một trong những nhân vật phản diện đáng sợ nhất của Kim Dung.

Cuối cùng, Lý Mạc Sầu chết trong chính ngọn lửa tình hận mà mình tự đốt lên tại Tuyệt Tình Cốc, khi cùng Âu Dương Phong bị nhốt trong đó. Trước lúc chết, nàng vẫn gào thét trong điên cuồng: "Hỏi thế gian tình là chi mà đôi lứa thề nguyền sống chết!".

Có thể nói, Lý Mạc Sầu không phải ác nhân bẩm sinh. Nàng là nạn nhân của tình yêu bị phản bội và của chính trái tim quá mãnh liệt của mình. Có lẽ vì thế mà dù tàn độc đến đâu, độc giả vẫn không khỏi xót xa cho số phận "mỹ nhân xinh đẹp nhưng đen đủi nhất" trong thế giới võ lâm Kim Dung.