[e-Magazine] Hà Nội vào mùa ô nhiễm không khí… nguy hại sức khỏe người dân

TS. Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống đã chỉ ra nguyên nhân cũng như đưa ra những giải pháp.

TS. Hoàng Dương Tùng: Đặc điểm của ô nhiễm không khí là có thể lan rộng và ảnh hưởng một vùng xung quanh. Do đó, nói ở vùng nào thấp hay cao, xấu hay nguy hại cũng rất khó. Bởi có lúc cao lúc thấp tùy từng thời điểm. Do đó các nhà quản lý phải xác định xem chỗ cao đột xuất nguyên nhân vì sao để có thể đưa ra giải pháp giải quyết. Nhiều huyện ngoại thành chất lượng môi trường không khí rất tốt. Tôi đề nghị cần phải có các biện pháp khác nhau ở trong các quận nội thành và các huyện ngoại thành chứ không thể đồng nhất.

TS. Hoàng Dương Tùng: Cục Quản lý Môi trường y tế (Bộ Y tế) đã khuyến cáo, khi chỉ số chất lượng không khí ở mức kém (AQI ở mức 101 - 150), người dân giảm thời gian hoạt động ngoài trời, nhất là đối với những người có triệu chứng đau mắt, ho, đau họng; hạn chế hoặc tránh hoạt động tại các khu vực có nguy cơ ô nhiễm không khí cao như đường phố, các điểm giao cắt giao thông, các công trình xây dựng, khu vực sản xuất công nghiệp, làng nghề và các khu vực ô nhiễm khác…Khi chỉ số chất lượng không khí ở mức xấu (AQI ở mức 151 - 200), người dân hạn chế hoạt động ngoài trời hoặc các hoạt động vận động cần gắng sức; tránh các khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao; tăng cường sử dụng các phương tiện giao thông công cộng, hạn chế sử dụng xe máy, xe đạp để giảm tiếp xúc với không khí bị ô nhiễm. Đồng thời, hạn chế mở cửa sổ vào thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng. Các gia đình gần đường giao thông, gần khu vực bị ô nhiễm không khí cần vệ sinh mũi, súc họng sáng tối bằng nước muối sinh lý, đặc biệt sau khi ra đường.

Đối với những người nhạy cảm (người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người có bệnh về đường hô hấp…), tránh các hoạt động ngoài trời hoặc các hoạt động vận động cần gắng sức; tập thể dục trong nhà; hạn chế mở cửa sổ, cửa ra vào trong những thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng…

TS. Hoàng Dương Tùng: Các nhà chức trách đã đưa ra rất nhiều giải pháp.Trong đó, về ngắn hạn, Hà Nội cũng đã thực hiện một số biện pháp giảm thiểu bụi đường như rửa đường, tăng cường thông tin cho người dân, đẩy mạnh hệ thống xe bus, xe taxi chạy điện; bắt đầu từ năm 2025, kiểm soát khí thải xe máy; nâng cao các tiêu chuẩn, đẩy mạnh phương tiện giao thông xanh. Đồng thời, Hà Nội cũng đang kiểm soát các cơ sở sản xuất. Theo tôi, Hà Nội cũng nên học Bắc Ninh kiểm soát từ các cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm từ các làng nghề tái chế. Ngoài ra, Hà Nội cũng đang áp dụng các biện pháp giảm đốt rơm rạ. Tuy nhiên, cần phải có sự quyết tâm, quyết liệt hơn nữa.

Không chỉ là thông qua các Nghị quyết, Chỉ thị mà cần thêm các giải pháp cùng các nguồn lực đi kèm. Kinh nghiệm nhiều thành phố lớn trên thế giới như Bắc Kinh, ngoài giải pháp, họ cũng đưa ra các chính sách khuyến khích, hỗ trợ. Hà Nội cũng cần có những chính sách như vậy chứ không chỉ hô hào khẩu hiệu.

Ở góc độ chuyên gia, tôi cho rằng, các giải pháp chính giảm thiểu ô nhiễm không khí là đầu tư vào hệ thống giao thông xanh; tăng cường kiểm soát khí thải từ các nguồn chính như nhà máy, công trình xây dựng và phương tiện giao thông. Bên cạnh đó, việc tuyên truyền và nâng cao nhận thức cộng đồng về vấn đề ô nhiễm không khí cũng đóng vai trò quan trọng.

TS. Hoàng Dương Tùng: Hà Nội hiện cũng đang triển khai một số việc để thực hiện Luật Bảo vệ môi trường như phân loại rác tại nguồn, quản lý rác thải, chất thải tốt hơn nữa, tăng cường tái chế, tái sử dụng. Hà Nội vừa qua cũng cho xây dựng nhà máy đốt rác, phát điện, tôi nghĩ điều này rất tốt để giải quyết dứt điểm các bãi chôn lấp. Tuy nhiên, cần phải đầu tư thêm về công nghệ xử lý chất thải thực phẩm. Bây giờ thực hiện phân loại rác tại nguồn thì rác thực phẩm sẽ phải xử lý riêng nhưng hiện đều vướng về các hạ tầng để xử lý ở quy mô lớn. Do đó Hà Nội nên khuyến khích để xử lý rác thực phẩm và có biện pháp cụ thể hơn cho việc phân loại rác tại nguồn.