Vì sao chúng ta 'chết điếng' khi bị bất ngờ?

Phản xạ tự động giúp đóng băng cơ thể trong giây lát để tiếp thu thông tin, chuẩn bị đối phó với mối đe dọa tiềm tàng.

Theo Tấn Vĩ/Báo Phụ nữ 27/11/2023 13:44

Nghiên cứu của Đại học Columbia (Mỹ) trên ruồi giấm xác định serotonin là một chất hóa học kích hoạt phản ứng giật mình của cơ thể.

Công trình nghiên cứu này được công bố trên Tạp chí Current Biology, cung cấp cái nhìn sâu sắc về góc độ sinh học của phản ứng giật mình, một hiện tượng phổ biến, nhưng bí ẩn, được quan sát thấy ở hầu hết động vật, từ ruồi, cá cho đến người.

Tác giả cấp cao của bài viết - Tiến sĩ Richard Mann từ Học viện Columbia's Mortimer B. Zuckerman Mind Brain Behavior - giải thích: "Hãy tưởng tượng bạn đang ngồi trong phòng khách với gia đình và đèn tắt hoặc mặt đất bắt đầu rung chuyển.Phản ứng của bạn và của gia đình đều như nhau. Bạn sẽ dừng lại, đóng băng trong giây lát, sau đó di chuyển đến nơi an toàn.

Với nghiên cứu trên ruồi giấm, chúng tôi thấy rằng sự giải phóng nhanh serotonin trong hệ thống thần kinh làm cho cơ thể đóng băng. Và bởi vì serotonin cũng tồn tại trong con người, những phát hiện này đã làm sáng tỏ những gì có thể xảy ra với chúng ta khi giật mình".

Animals | The Fact Site

Sự giải phóng đột ngột serotonin khi bị bất ngờ chính là nguyên nhân khiến cơ thể trở nên bất động hay "chết điếng".

Trong não, serotonin có liên quan chặt chẽ nhất với việc điều chỉnh tâm trạng và cảm xúc. Nhưng nghiên cứu trước đây về ruồi và động vật có xương sống chỉ ra rằng nó cũng có thể ảnh hưởng đến tốc độ di chuyển của động vật.

Sau khi theo dõi cách ruồi di chuyển, các nhà khoa học đã thao túng mức serotonin - và một hóa chất khác gọi là dopamine - trong dây thần kinh bụng của ruồi (VNC), tương tự như tủy sống của động vật có xương sống.

Để điều tra thêm, nhóm nghiên cứu tạo ra hai kịch bản để gợi phản ứng giật mình của ruồi. Kết quả khi một con ruồi bị giật mình trong những tình huống này, serotonin hoạt động giống như một chiếc phanh khẩn cấp; làm cứng cả hai bên khớp chân của con vật. Phản ứng có thể gây ra sự tạm dừng ngắn trong bước đi, sau đó con ruồi bắt đầu di chuyển trở lại".

Việc tạm dừng này rất quan trọng. Nó có thể cho phép hệ thống thần kinh của ruồi thu thập thông tin về sự thay đổi đột ngột và quyết định cách phản ứng. Thú vị hơn, mặc dù phản ứng của ruồi trong cả hai kịch bản đều tạm dừng ngay lập tức, tốc độ đi bộ tiếp theo của chúng khác nhau đáng kể.

Tiến sĩ Clare Howard nói thêm: "Sau khi bị giật mình trong kịch bản mất điện, dáng đi của con ruồi rất chậm và có chủ ý. Nhưng trận động đất khiến ruồi đi nhanh hơn sau đợt tạm dừng ban đầu".

Mặc dù những phát hiện này đặc trưng cho ruồi giấm, nhưng sự phổ biến của serotonin và phản ứng giật mình cung cấp manh mối cho các quá trình hóa học và phân tử xảy ra với động vật phức tạp hơn, bao gồm cả con người, khi bị bất ngờ.

Trong tương lai, các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ nghiên cứu sâu hơn về vai trò của serotonin trong chuyển động, cũng như những yếu tố khác có thể đang diễn ra.

#Ruồi giấm #Chết điếng #Tạp chí Current Biology #Ruồi #Dopamine

Những loài động vật xấu xí nhất hành tinh: Miễn nhiễm với ung thư

Trên thế giới có nhiều loài động vật đáng yêu và vô cùng xinh đẹp, thế nhưng cũng có những giống loài sở hữu ngoại hình đáng sợ.

Chó sục Bedlington

Loài động vật này nổi bật với vẻ bề ngoài tựa như một chú cừu con hơn là một con chó. Đây là một giống “chó sục” có nguồn gốc từ Anh, lông ngắn và có thể sục sạo bất cứ nơi đâu. Loài chó Bedlington là sát thủ đối số một đối với các loài gặm nhấm.

Ảnh minh hoạ.

Ruồi giấm

Nhung loai dong vat xau xi nhat hanh tinh: Mien nhiem voi ung thu-Hinh-2

Là một trong những loài động vật phổ biến nhất trên hành tinh, sinh sống ở mọi lục địa ngoại trừ Nam Cực. Nhìn bằng mắt thường, ruồi giấm chỉ như những chấm nhỏ đang vo ve. Nhưng dưới kính hiển vì, có thể nhìn thấy con mắt to, đỏ chiếm gần hết khuôn mặt và những sợi lông bù xù. Sự kết hợp đó chỉ có thể miêu tả bằng 1 từ là xấu xí.

Rùa lá Matamata

Trong tiếng Tây Ban Nha tên của loài động vật này có nghĩa là “Giết! Giết!”. Rùa Matamata có chiếc cổ dài xếp đầy mụn cóc và các nếp gấp bằng thịt, cái đầu phẳng, lớn và chiếc mũi hình ống thở nhô ra phía trước. Tuy nhiên, những đặc điểm này cũng khiến rùa Matamata trở thành một kẻ săn mồi đáng gờm.

Khỉ Aye-Aye

Loài này đang được xếp vào nhóm nguy cấp. Chúng có tai to, mắt lớn và thường xuyên mở, ngón tay thon nhỏ và dài giống bàn tay phù thủy giúp chúng cạy các thân cây tìm côn trùng và ấu trùng để làm thức ăn.

Nhung loai dong vat xau xi nhat hanh tinh: Mien nhiem voi ung thu-Hinh-4

Lợn rừng sa mạc Sahara (Warthog)

Khuôn mặt xấu xí của lợn rừng châu Phi gồm cái mũi đặc trưng của loài lợn nhưng “đi kèm” răng nanh nhô ra và phần bờm trên lưng…. Tuy nhiên, loài lợn rừng này có thể sống được trong môi trường cực kì khắc nghiệt.

Linh cẩu

Linh cẩu là một trong những loài thú ăn thịt mang tính biểu tượng ở Châu Phi ngày nay. Chúng có vẻ ngoài khá xấu xí và luôn mang một ý nghĩa không tốt, giống như những nhân vật phản diện trong phim, nhưng trên thực tế ở môi trường tự nhiên chúng là loài động vật hoàn toàn có thể cạnh tranh được với sư tử.

Nhung loai dong vat xau xi nhat hanh tinh: Mien nhiem voi ung thu-Hinh-6

Chuột chũi trụi lông

Đây là một loài gặm nhấm sống ở khu vực phía Đông châu Phi. Loài này không trụi lông hoàn toàn mà vẫn có khoảng 100 sợi lông trên cơ thể. Chúng có xúc giác rất nhạy cảm. Da của chúng không hề có cảm giác gì trước axit hay ớt. Dường như để bù lại vẻ ngoài xấu xí, chuột chũi trụi lông sống lâu hơn so với các loài chuột khác và gần như “miễn nhiễm” với ung thư.

Nhung loai dong vat xau xi nhat hanh tinh: Mien nhiem voi ung thu-Hinh-7

Cá giọt nước Blobfish

Loài cá này sống ở vùng biển Nam Thái Bình Dương. Chúng được các nhà khoa học phát hiện lần đầu tiên vào năm 1926. Do thường sống ở những khu vực xa xôi, cá Blobfish không được nhiều người biết đến. Kể từ năm 2013, cá Blobfish đã chính thức được coi là một trong những sinh vật xấu xí nhất thế giới.

Nhung loai dong vat xau xi nhat hanh tinh: Mien nhiem voi ung thu-Hinh-8

Cá Monkfish

Loài cá này từng bị nhầm lẫn với quái vật biển huyền thoại bởi có miệng rộng và cơ thể xấu xí. Sau khi bỏ phần đầu đáng sợ, cá Monkfish trở thành món ăn ngon ở nhiều nơi trên thế giới.

Xem chi tiết

Đọc nhiều nhất

Thực phẩm 'vàng' giúp kiểm soát mỡ bụng, bảo vệ tim mạch

Ăn thường xuyên các loại rau, trái cây, dầu ô liu và cá béo để giảm mỡ nội tạng, nâng cao sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật hiệu quả.

Lợi ích của bài tập gập bụng

Bài tập gập bụng giúp săn chắc cơ bụng, tăng cường sức mạnh cốt lõi, cải thiện tư thế, và hỗ trợ giảm đau lưng.

Cách xử lý say tàu xe cho trẻ an toàn, hiệu quả

Say tàu xe khiến trẻ mệt mỏi, buồn nôn và nôn ói, nhiều mẹo dân gian chưa chắc an toàn. Chỉ áp dụng biện pháp khoa học mới giúp trẻ đi xe dễ chịu.

Hành động giúp cô gái thoát chấn thương đầu khi nhảy khỏi tòa nhà bốc cháy

"Chúng tôi chạy ra cửa sổ nhưng khói và hơi nóng quá dày đặc, không thể thở nổi nên buộc phải nhảy xuống”, nạn nhân vụ cháy quán ăn nghiêm trọng ở TP HCM kể.

Gam màu ấm lên ngôi trong thời trang mùa đông 2025

Mùa đông 2025 mang đến các xu hướng như màu sắc trung tính, chất liệu tự nhiên, phong cách tối giản, thể hiện cá tính riêng.

Cách phục hồi sức đề kháng sau thời gian căng thẳng kéo dài

Sau những ngày căng thẳng, hệ miễn dịch suy giảm, khiến cơ thể mệt mỏi và dễ mắc bệnh. Việc nghỉ ngơi và quản lý stress sẽ giúp hồi phục sức đề kháng.

Mẹo tăng sức đề kháng trong mùa đông

Để tăng cường sức đề kháng trong mùa đông, cần chế độ dinh dưỡng giàu vitamin, uống đủ nước ấm, tập thể dục đều đặn, giữ ấm cơ thể, ngủ đủ giấc...

Làm thế nào để xương luôn khỏe mạnh, dẻo dai?

Để hệ xương khỏe mạnh, hãy tập trung vào vận động thường xuyên, bổ sung đầy đủ canxi, vitamin D, protein, duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế các thói quen xấu...