Quân đội Ukraine dạy lại chiến thuật UAV cho Mỹ, NATO

Hiện tại, quân đội Nga và Ukraine là những quân đội mạnh nhất thế giới về chiến đấu trên bộ, kinh nghiệm chiến đấu của họ đã vượt xa quân đội Mỹ và NATO. Thậm chí xung đột Ukraine đã làm mới lại những hiểu biết cũ của nhiều chuyên gia về chiến tranh hiện đại.

Trước khi chiến tranh Nga-Ukraine nổ ra, quân đội nhiều cường quốc tin rằng, máy bay không người lái (UAV) bốn trục, là một hình thức tác chiến bằng UAV cấp thấp. Những chiếc UAV giống “đồ chơi” này, được sử dụng bởi các lực lượng vũ trang không chính quy như quân du kích hoặc nổi dậy.

Còn quân đội các nước lớn không quan tâm phát triển những loại UAV như vậy, bởi vì như quân đội Mỹ tự hào có các loại UAV tiên tiến. Còn tới 99% chuyên gia quân sự không dự đoán được tác động lật đổ của UAV FPV “đồ chơi” đối với xe tăng, xe thiết giáp; cũng như tên lửa phòng không vác vai (MANPAD) với lực lượng đổ bộ đường không.

Nguyên nhân chính là do máy UAV dân sự 4 trục có một số điểm yếu cố hữu. Theo tiêu chuẩn quân sự, hầu hết các thông số kỹ thuật của UAV 4 trục dân dụng đều không đủ tiêu chuẩn, chẳng hạn như hiệu suất pin, độ bền, tải trọng, khả năng hoạt động trong mọi thời tiết và chống nhiễu…

Tuy nhiên trong cuộc chiến, cả hai bên đều sử dụng UAV 4 trục một cách hoàn hảo và đạt được kết quả đáng ghi nhận. Quân đội Ukraine (AFU) thậm chí còn kêu gọi quyên góp UAV dân sự 4 trục từ xã hội và tuyển dụng người điều khiển UAV.

Mặc dù đảm nhiệm huấn luyện cho AFU, nhưng quân đội Mỹ thực sự bị AFU “xem thường”. Ví dụ, khi lính Ukraine tiến hành huấn luyện chung với quân đội Mỹ ở Đức và Ba Lan, đã thẳng thừng chỉ trích quân đội Mỹ, cho rằng đã tụt hậu so với quân đội Ukraine và Nga trong việc sử dụng UAV, để tiến hành các hoạt động chiến tranh quy mô lớn.

Hiện Nga và Ukraine mỗi nước sử dụng khoảng 1 triệu UAV loại nhỏ trên chiến trường (chủ yếu là loại 4 trục). Trong năm 2024, Nga và Ukraine đã mua hơn một triệu UAV 4 trục loại nhỏ. Kết quả là sẽ có trung bình 2 chiếc drone lao vào đầu mỗi người lính trên tiền tuyến bất cứ lúc nào.

Có thể thấy, UAV 4 trục cỡ nhỏ đã đảo ngược hoàn toàn các quy tắc giao chiến trên chiến trường Ukraine, vô hiệu hóa các nguyên tắc sử dụng vũ khí khác nhau trước đó. Đặc biệt, việc cả hai bên đều sử dụng UAV FPV với số lượng lớn, đã làm thay đổi chiến thuật hoàn toàn.

Ưu điểm nổi bật đầu tiên của UAV FPV là nó có thể tấn công vào những điểm yếu của mục tiêu, chẳng hạn như phía sau hoặc phía trên xe tăng. Điều này làm mất hiệu lực các nguyên tắc thiết kế của xe bọc thép. Trong một trận chiến đấu, nếu một đại đội bộ binh mang theo 50 UAV FPV, thì đủ để chống lại cuộc tấn công của một đại đội xe tăng.

Ưu điểm thứ hai của UAV FPV 4 trục là giá rẻ, nên có thể sử dụng với số lượng lớn. Những chiếc UAV "cảm tử" đắt tiền như tên lửa hành trình lảng vảng Switchblade của Mỹ, đã không thể hiện được mình và bị ném vào “sọt rác lịch sử”.

Nói chung, khả năng bảo vệ xe tăng và xe bọc thép, dù của Mỹ hay Nga, thì đều giống nhau là khu vực bán cầu trước được bảo vệ tốt nhất; còn hai bên, phía sau và đặc biệt phía trên là yếu nhất. UAV FPV có thể tấn công từ mọi hướng và lý thuyết phòng thủ trực diện, khi thiết kế vũ khí bọc thép đã thất bại.

Mặc dù hiệu quả, nhưng UAV FPV vẫn có những khuyết điểm rõ ràng, đó là tỷ lệ tấn công thành công và tỷ lệ phá hủy không thực sự cao. Trên chiến trường, nhiều người điều khiển UAV FPV cần 8 hoặc thậm chí 10 chiếc UAV FPV, để đạt được hiệu quả tiêu diệt một mục tiêu.

Đặc biệt, việc tiêu diệt xe tăng và xe bọc thép chỉ bằng một đòn bằng UAV FPV là tương đối hiếm và hầu hết chúng đều yêu cầu "đòn cuối cùng". Vì vậy, để sử dụng UAV FPV hiệu quả, là phải có lợi thế về số lượng. Một đại đội bộ binh phải được trang bị hàng trăm chiếc.

Trước khi chiến tranh Nga-Ukraine bùng nổ, quân đội Mỹ nhìn chung không tin UAV bốn trục nhỏ, có thể chiếm lợi thế trên chiến trường và không tin rằng bộ binh hạng nhẹ + pháo binh + UAV 4 trục có thể cạnh tranh với lực lượng thiết giáp hạng nặng và không quân. Bây giờ tất cả họ đều tin vào điều đó.

So với quân đội Nga và quân đội Ukraine, quân đội Mỹ và NATO nhìn chung không sử dụng UAV bốn trục ở cấp phân đội. Ngay cả khi chúng được sử dụng, chúng phải được “tiêu chuẩn hóa theo chuẩn NATO”; nhưng với tư duy lạc hậu như vậy, họ sẽ bị “ngập lụt” trong một cuộc chiến tổng lực như xung đột Nga-Ukraine.

Giờ đây, quân đội Mỹ và NATO đã đưa UAV FPV vào chương trình huấn luyện và trang bị; đồng thời tập trung nguồn lực để phát triển UAV FPV 4 trục quân sự với khả năng chống nhiễu, thời gian hoạt động lâu hơn, nhưng giá thành phải hạ cho các đơn vị bộ binh cơ sở.

Như vậy có thể thấy, trong các cuộc chiến trong tương lai, sẽ có cảnh UAV FPV 4 trục nhỏ bay khắp bầu trời. Ngoài số lượng UAV FPV 4 trục lớn, mang vũ khí tấn công lớn như tên lửa chống tăng hay bom loại nhỏ, thì tổ bộ binh hoặc thậm chí là cá nhân lính bộ binh, cũng được trang bị UAV 4 trục siêu nhỏ, có thể bay liên tục trong hàng chục phút.

Những chiếc UAV siêu nhỏ này, còn gọi là "UAV đi cùng/tấn công", mỗi người lính hoặc tổ bộ binh được trang bị một chiếc, cất cánh ngay lập tức và di chuyển đồng bộ với binh lính. Có thể địch không thể nhìn thấy ta, nhưng ta có thể nhìn thấy địch và tấn công địch từ trên không. (nguồn ảnh Military Review, TASS, Sputnik, Ukrinform, Wikipedia)