Triệu Vân (?-229), tự Tử Long, sinh tại huyện Chân Định thuộc quận Thường Sơn, nay là huyện Chính Định, tỉnh Hà Bắc, phía bắc Trung Quốc. Ông là công thần khai quốc nhà Thục Hán, là một vị tướng uy dũng, có mưu lược và tận trung vì nước, được binh sĩ Thục Hán ca ngợi là "Hổ uy tướng quân".
Triệu Vân là một trong Ngũ hổ tướng của quân Thục. (Ảnh trong phim Tam quốc diễn nghĩa 2010).
Mặc dù thường được dân gian xem là nhân vật đứng thứ ba trong Ngũ hổ tướng, trên thực tế sau khi Lưu Bị lên ngôi vương, Triệu Vân chỉ được phong là Dực tướng quân, chức tước đứng sau bốn người kia. Trong Tam quốc chí, sử gia Trần Thọ cũng dựa vào đó mà xếp Triệu Vân cuối cùng trong Quan Trương Mã Hoàng Triệu truyện.
Năm 229, Triệu Vân bị bệnh mất ở Hán Trung, quân sĩ nước Thục vô cùng nuối tiếc. Mãi tới năm 260, Lưu Thiện mới truy phong cho các tướng đã quá cố, thì 4 vị Quan Vũ, Trương Phi, Mã Siêu và Hoàng Trung đều được truy tặng tước hầu, chỉ có Triệu Vân không ở trong số đó.
Đại tướng quân Khương Duy và một số tướng lĩnh tỏ ra bất bình với Lưu Thiện về việc này, đề nghị phải truy phong cho ông. Sang năm 261, Lưu Thiện mới truy phong ông làm Thuận Bình hầu.
Về hậu duệ, Triệu Vân có hai người con trai, và một con gái. Trưởng nam Triệu Thống, thừa hưởng tước của cha, làm quan đến chức Hổ Bôn trung lang, Đốc Hành lãnh quân. Con thứ Triệu Quảng làm Nha Môn tướng, theo Khương Duy xuất chinh, chết khi tham gia trận Đạp Trung. Có một nhánh con cháu là theo Lưu Thiện dời đến Lạc Dương (Lạc Dương, Hà Nam ngày nay), sau này không rõ thế nào.
Triệu Vân có hai người con trai, và một con gái.
Dù cho ghi chép về cuộc đời và sự nghiệp của Triệu Vân là tương đối nhiều, nhưng vẫn có một điều khiến cho hậu thế băn khoăn và tiếc nuối. Đó là tính cho đến thời điểm hiện tại kể từ sau khi Triệu Vân qua đời, không có ghi chép cụ thể và thực sự đáng tin cậy rằng ai là vợ chính thức của ông. Ngay cả Tam quốc chí, kho sử quan trọng về thời Tam quốc hay thậm chí cả tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung cũng không đề cập đến vợ của Triệu Vân là ai.
Tuy nhiên, trong tiểu thuyết Phản Tam quốc diễn nghĩa của Chu Đại Hoang, một tiểu thuyết dựa vào Tam quốc diễn nghĩa của nhà văn La Quán Trung, có nói vợ của Triệu Vân là Mã Vân Lộc. Theo đó Mã Vân Lộc hay Mã Vân Lục, đôi khi dịch sang tiếng Việt là Mã Vân Liễu hoặc Mã Ngọc Như là con gái của Mã Đằng và là em gái của Mã Siêu. Mã Vân Lộc là một nữ chiến binh Tây Lương với cá tính mạnh mẽ. Cô luôn lo lắng vì không muốn gia đình ép buộc việc hôn sự nên đã 22 tuổi mà chưa chịu lấy chồng. Sau đó cô theo Mã Siêu về Thục và gặp gỡ Triệu Vân từ đó mến mộ Triệu Vân nên đã cưới ông. Nhưng đáng tiếc đây chỉ là một nhân vật hư cấu.
Truyền thuyết dân gian về vợ Triệu Vân
Tạo hình Hạ Hầu Khinh Y người yêu của Triệu Vân trong phim Võ thần Triệu Tử Long.
Các câu chuyện dân gian kể rằng ông rất chung tình, có một người vợ tên Mã Vân Lộc. Bà vốn là em gái của Mã Siêu sau được gả cho Triệu Vân. Không chỉ sở hữu sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành, bà còn thành thạo cưỡi ngựa bắn cung, đặc biệt thương pháp của bà là vô song do được truyền thụ lại từ Mã gia.
Một câu truyện dân gian Trung Quốc nói về cái chết của Triệu Vân không được đề cập trong Tam quốc diễn nghĩa. Trong câu chuyện này, Triệu Vân không bao giờ bị thương trong trận chiến trước đây, vì vậy không có vết sẹo nào trên cơ thể của mình. Một ngày, trong khi ông đang tắm, vợ ông nghịch ngợm châm ông với một cây kim thêu. Triệu Vân giật mình vì nhói đau, nhìn thấy giọt máu chảy lăn trên cánh tay thì vô cùng hoảng sợ, mặt mày đột nhiên tái dại, hàm cứng, cuối cùng chết vì sốc.
Phim truyền hình Võ thần Triệu Tử Long
Tạo hình Triệu Tử Long và Hạ Hầu Khinh Y trong phim Võ thần Triệu Tử Long.
Võ thần Triệu Tử Long, là bộ phim truyền hình Trung Quốc sản xuất năm 2015 với sự tham gia diễn xuất của Lâm Canh Tân, Lâm Duẫn Nhi (Im Yoona).
Bộ phim lấy cảm hứng về nhân vật Triệu Vân hay còn gọi là Triệu Tử Long trong lịch sử và hình mẫu trong tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung. Nội dung bộ phim được hư cấu xoay quanh nhân vật Triệu Tử Long và mối tình với Hạ Hầu Khinh Y, một nhân vật được sáng tạo, không có thực trong lịch sử. Hạ Hầu Khinh Y, một tiểu thư thuộc dòng họ Hạ Hầu, có quan hệ họ hàng với Tào Tháo.
Khinh Y vừa xinh đẹp lại trong sáng, sau khi gặp Triệu Tử Long, nàng bị rơi vào lưới tình. Trớ trêu thay, sau đó nàng phát hiện Triệu Tử Long chính là kẻ đã sát hại phụ thân mình trong một cuộc hỗn chiến.
Cuối cùng trong giây phút nguy hiểm nhất, Hạ Hầu Khinh Y không nghĩ ngợi gì, bất chấp thân mình lao vào nhận lấy mũi kiếm oan nghiệt từ tay Cao Tắc, cứu lấy một mạng của Thường Sơn Triệu Tử Long.