Tào Tháo khiến Trần Cung khâm phục.
Trong bộ phim Tam quốc diễn nghĩa 2010 được chuyển thể từ tác phẩm cùng tên của nhà văn La Quán Trung, nói rằng Tào Tháo hành thích Đổng Trác không thành, bèn lên ngựa ra roi chạy thẳng, muốn trở về quê. Trên đường đi qua huyện Trung Mâu ở Tiêu quận, Tào Tháo bị Trần Cung huyện lệnh Trung Mâu bắt giam. Khi vào nhà lao thăm Tào Tháo, ông có cảm tình với họ Tào vì lòng trung với nhà Hán trừ gian thần Đổng Trác, nên Trần Cung treo ấn từ quan, thả và bắt đầu đi theo Tào Tháo.
Trần Cung khâm phục và muốn đi theo Tào Tháo làm nên đại nghiệp. Ảnh: Sohu
Tuy nhiên, nhiều sử gia nghi ngờ vấn đề này, vì sử sách không chép rõ viên huyện lệnh Trung Mâu có phải Trần Cung hay không.
Trần Cung (?-199) tự Công Đài là người Đông Quận (thuộc Duyện Châu, nay là phía nam huyện Tân, Sơn Đông). Sách Điển lược mô tả ông là người tráng liệt cứng cỏi.
Thời trẻ, ông là người có tiếng, những kẻ sĩ nổi danh trong nước đều đến kết giao. Khi loạn lạc nổi ra, Trần Cung lúc đầu theo Tào Tháo vào khoảng năm 190. Công lao nổi bật nhất của Trần Cung lúc dưới trướng Tào Tháo là lấy được Duyện Châu (phía tây tỉnh Sơn Đông ngày nay) bằng con đường giao thiệp, thu phục được mấy chục vạn quân mà không mất một mũi tên hòn đạn. Có thể nói, quan hệ của hai người lúc đó vô cùng thân thiết. Trần Cung còn hy vọng cùng Tào Tháo làm nên nghiệp bá vương.
Tào Tháo làm thứ sử Duyện Châu, mang quân sang Từ Châu (phía bắc Giang Tô ngày nay) đánh Đào Khiêm vì cho rằng Đào Khiêm gây ra cái chết của cha mình là Tào Tung. Năm 194, thấy Tào Tháo tàn sát nhiều người vô tội ở Từ Châu, Trần Cung thất vọng về Tào Tháo nên quyết định bỏ họ Tào theo Lã Bố.
Tào Tháo (155-220) là nhà chính trị, quân sự kiệt xuất cuối thời Đông Hán trong lịch sử Trung Quốc. Ảnh: Sohu
Năm 198, Lã Bố bị đại quân Tào Tháo vây khốn mấy tháng trời ở Hạ Phì. Lã Bố phải đầu hàng nhưng cũng bị Tào Tháo xử tử.
Trần Cung cũng bị bắt sống. Tào Tháo trọng ơn cứu mạng ngày xưa nên có ý tha chết và khuyên ông quy hàng. Nhưng Trần Cung vẫn một mực từ chối, nguyện chọn cái chết trong sự nuối tiếc của Tào Tháo.
Sau khi Trần Cung chết, Tào Tháo không quên lời hứa của mình. Ông cử người đón mẹ già của Trần Cung về phụng dưỡng mãi cho tới khi bà qua đời. Con cái của Trần Cung sau khi trưởng thành cũng đều được Tào Tháo lo chuyện hôn sự. Sự quan tâm, chăm sóc của Tào Tháo với người nhà Trần Cung còn chu đáo hơn cả khi Trần Cung còn sống. Chuyện này không chép trong Tam quốc chí, mà chép trong Lã Bố truyện, Bùi Tùng Chi dẫn trong sách Điển lược.